رشد 2برابری صادرات ایران به ترکیه در سایه قرارداد تجارت ترجیحی
گروه بازرگانی
تازهترین آمار رسمی از تجارت خارجی ایران نشان میدهد در 5ماه نخست اجرای موافقتنامه ترجیحی، تراز تجاری ایران با ترکیه در مورد کالاهای ترجیحی، نسبت به مدت مشابه سال گذشته 44میلیون دلار بهبود داشته است که این از افزایش 2برابری صادرات کالاهای ایرانی به ترکیه در پی اعمال تعرفههای ترجیحی حکایت دارد. به گزارش سازمان توسعه تجارت، آمار رسمی کشور در حالی تاثیر مثبت اعمال تعرفههای ترجیحی بر برآیند تجارت خارجی ایران و ترکیه را نشان میدهد که در چندماه گذشته برخی رسانهها با انتشار اخبار جهتدار و البته بیپایه و اساس سعی داشتند این موافقتنامه را که زمینهساز حضور ایران در سازمان تجارت جهانی (WTO) است، ناعادلانه و آسیبزا برای اقتصاد کشور جلوه دهند. در همین راستا چندی پیش یکی از خبرگزاریها با انتشار اخباری در مورد زیان تجارت ترجیحی ایران و ترکیه برای تولید کشور اقدام به جریانسازی روانی علیه تفاهمنامهیی کرد که پس از 11سال تلاش به نتیجه رسیده است. این خبرگزاری در گفتوگو با فردی غیرمطلع که البته در میان کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی هم نامآشنا نیست، نوشت که «تعرفه ترجیحی با ترکیه پدر تولید را درآورده است». این
فرد البته در بیان ادعای خود هیچ سندی برای اظهاراتش نیاورده و در این خصوص به هیچ آمار و اطلاعات رسمی یا غیررسمی استناد نکرده است.
همچنین همان خبرگزاری در اقدام عجیب و غیرحرفهیی دیگری، مصاحبهیی را با نایبرییس اتاق بازرگانی ایران با تیتر «کفه ترازوی ترکها با تعرفه ترجیحی از طرف ایرانی سنگینتر شد» روی خروجی خود قرار داد در حالی است که فرد مصاحبهشونده در هیچ قسمتی از گفتههای خود به این موضوع اشاره نکرده و این جمله و حتی مشابه آن در متن مصاحبه ایشان دیده نمیشود. روابط عمومی سازمان توسعه تجارت در واکنش به اخبار مذکور اعلام کرد که این قبیل اقدامات رفتارهایی غیرحرفهیی در جهت مهندسی منفی خبر و جهتدهی به ذهن مخاطب، فاصله گرفتن از رسالت بیطرفی در ارایه اخبار و اطلاعات و هوچیگری علیه تواقفنامه تجارت ترجیحی بوده است.
تجارت 44 میلیون دلاری
بر اساس اعلام رسمی سازمان توسعه تجارت، برخلاف جوسازیهای صورتگرفته در مورد موافقتنامه ترجیحات تجاری بین کشورمان و ترکیه، بررسی عملکرد 5ماهه اجرای موافقتنامه مذکور، بهبود تراز تجاری ایران با ترکیه را در اقلام مشمول موافقتنامه به میزان 44میلیون دلار به دنبال داشته است. ضمن اینکه با اجرایی شدن این موافقتنامه میزان واردات درخصوص اقلامی مانند پوشاک که بسیار مورد اعتراض قرار گرفته بود، محدود بوده است. به عنوان مثال برای 28کد 6رقمی پوشاک مشمول این موافقتنامه، افزایشی در حدود 500هزار دلار نسبت به 5ماه قبل از اجرا صورتگرفته که نشان میدهد حجم عظیم واردات پوشاک ترک به کشور همچنان از مبادی غیررسمی صورت میپذیرد و بحث واردات بیرویه در مورد اقلام ترجیح داده شده عملا بیپشتوانه مطرح میشوند. حتی به اذعان اتحادیه تولیدکنندگان صنایع نساجی، مشکل اصلی تولیدکنندگان داخلی پوشاک، قاچاق گسترده پوشاک خارجی به کشور است و اعمال تعرفه ترجیحی اثری بر بازار پوشاک ایرانی نداشته است.
آمارها چه میگویند؟
بر اساس آمار رسمی تجارت خارجی ایران، مجموع صادرات ایران به ترکیه طی دیماه 1393 تا اردیبهشتماه 1394 (5ماهه اجرای موافقتنامه) در اقلام کالایی ترجیح گرفته شده از ترکیه برابر 84.11میلیون دلار بوده است. صادرات ایران در همین اقلام برای 5ماهه قبل اجرا یعنی مردادماه 1393 تا آذرماه 1393 معادل 35.56میلیون دلار بوده است. همچنین صادرات کشورمان در این اقلام طی 5ماهه مشابه قبل یعنی دیماه 1392 تا اردیبهشتماه 1393 به میزان 41.45میلیون دلار بوده است. بر این اساس صادرات کشورمان در 5ماهه بعد از اجرای موافقتنامه به میزان 48.55میلیون دلار یعنی بیش از 2برابر نسبت به 5ماهه قبل از اجرا افزایش یافته است.
همچنین صادرات ایران به ترکیه نسبت به 5ماه مشابه سال قبل نیز به میزان 42.65میلیون دلار افزایش یافته است که این رقم نیز بیش از 100درصد رشد نشان میدهد. آمارها نشان میدهد مجموع واردات ایران از ترکیه طی دیماه 1393 تا اردیبهشتماه 1394 (5ماهه اجرای موافقتنامه) در اقلام کالایی ترجیح داده شده به ترکیه برابر 176.81میلیون دلار بوده است. واردات ایران در همین اقلام برای 5ماهه قبل از اجرا یعنی مردادماه 1393 تا آذرماه 1393 معادل 172.10میلیون دلار بوده است. همچنین واردات کشورمان در این اقلام طی 5ماهه مشابه سال قبل یعنی دیماه 1392 تا اردیبهشتماه 1393 به میزان 147.23میلیون دلار بوده است. بر این اساس واردات کشورمان در 5ماهه بعد از اجرای موافقتنامه به میزان 4.71میلیون دلار نسبت به 5ماهه قبل از اجرا افزایش یافته است. همچنین نسبت به 5ماه مشابه قبل نیز به میزان 29.58میلیون دلار افزایش نشان داده است. اما نکته قابل توجه در این آمارها این است که پس از اجرای توافقنامه تجارت ترجیحی ایران و ترکیه، میزان واردات ایران از ترکیه چندان بیشتر نشده است؛ در واقع تجارت ترجیحی ایران و ترکیه بیشتر به نفع ایران و فرصتی برای افزایش صادرات محصولات ایرانی به ترکیه بوده است. همانطور که مشاهده میشود طی 5ماه قبل از اجرای موافقتنامه تجارت ترجیحی یعنی مردادماه 1393 تا آذرماه 1393، تراز تجاری ایران و ترکیه در اقلام مشمول موافقتنامه برابر منفی 136میلیون دلار به ضرر ایران بوده است. این رقم بعد از اجرای موافقتنامه برابر منفی92میلیون دلار رسید. به عبارت دیگر اجرای موافقتنامه منجر به بهبود تراز تجاری به میزان 44میلیون دلار به نفع ایران شد.