نوسازی بافت فرسوده؛ نیازمند منابع مالی تازه
گروه راه و شهرسازی
اگرچه تاکنون 37هزار فقره از تسهیلات نوسازی بافت فرسوده پرداخت شده و براساس برنامه شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران قرار است این میزان تا پایان سال به 110هزار فقره برسد اما کارشناسان و مسوولان حوزه مسکن و شهری معتقدند دولت توجه لازم را در زمینه تخصیص منابع مالی برای نوسازی و بهسازی بافت فرسوده در بودجه 95 و برنامه ششم توسعه نداشته است درحالی که اجرای صحیح نوسازی این بافتها و سکونتگاههای رسمی کشور نیازمند تعریف ردیف بودجه مشخصی در برنامههای کلان اقتصادی است در این میان و علاوه بر انتقادات وارده مبنی برکم رنگ بودن بودجه تخصیصی برای نوسازی بافتهای فرسوده، عدم همکاری بانکهای خصوصی در پرداخت تسهیلات نیز نوسازی و بهسازی بافتهای فرسوده را با مشکل مواجه کرده است.
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران، یکی از منتقدان کم توجهی به بحث نوسازی بافت فرسوده در کشور به ویژه تهران است. عبادالله فتحاللهی با تاکید بر اینکه یک میلیون تهرانی در بافتهای فرسوده پایتخت ساکن هستند، گفت: در بودجه سال آینده و برنامه ششم توسعه باید ردیف بودجهیی برای نوسازی بافتهای فرسوده لحاظ شود تا با این اقدام و برای ارتقای سطح کیفی زندگی در بافتهای فرسوده، دولت و نمایندگان مجلس بتوانند از شهروندان ساکن در این بافتها حمایت کنند.
وی افزود: متاسفانه اثری از تخصیص بودجه برای نوسازی بافتهای فرسوده در بودجه سال 95 و برنامه ششم توسعه مشاهده نمیشود و اگر ردیف بودجهیی برای نوسازی بافتهای فرسوده در نظر گرفته شود این اقدام راهگشای رونق بازار مسکن نیز میشود.
به گزارش فارس، فتحاللهی با اشاره به اینکه معتقدیم نوسازی بافتهای فرسوده نقش بسیاری در رونق بازار مسکن و نیز ساخت و ساز دارد، افزود: کیفیت ساخت وسازها در بافتهای فرسوده باید افزایش پیدا کند، همچنین سرانهها و زیرساختهای لازم در بافتهای فرسوده شهر تهران نیز باید بیش از پیش تامین شود.
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران ادامه داد: درحال حاضر نوسازی بافتهای فرسوده، راهگشای رونق بازار مسکن است.
فتحاللهی تصریح کرد: تاکنون سرمایه ملی مناسبی برای تامین زیرساختها و نوسازی در بافتهای فرسوده هزینه نشده و باید در نوسازی همه جانبه و متوازن هر دو مقوله کالبدی، اجتماعی و انسانی شهر مورد توجه قرار بگیرد.
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران با بیان اینکه بافت فرسوده با سه مولفه ریزدانگی، نفوذناپذیری و عدم استحکام تعریف میشود، افزود: هر محلهیی که 51درصد از آن دارای این سه ویژگی باشد، محله فرسوده شناخته میشود و بر مبنای این تعاریف 77هزار هکتار بافت فرسوده در کشور و 3هزار و 268هکتار بافت فرسوده در تهران وجود دارد که با توجه به طرح تدقیق صورت گرفته این رقم به 3هزار و 798هکتار میرسد.
وی با اشاره به تشکیل کمیته بافتهای فرسوده شهری و بناهای تاریخی در کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران گفت: خوشبختانه با تشکیل این کمیته، فرصتها و پتانسیلهای جدیدی برای بررسی وضعیت بافتهای فرسوده به وجود آمده است.
فتحاللهی همچنین اظهار کرد: تشکیل کمیته بافتهای فرسوده شهری و بناهای تاریخی این امکان را فراهم میآورد تا در رفع موانع و مشکلات سازمان نوسازی شاهد سرعت بیشتری باشیم.
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران درباره نوسازی بافتهای فرسوده و تاریخی منطقه 12 پایتخت نیز گفت: تاکنون جلب مشارکت ساکنان برای نوسازی در این منطقه، راهکارهای جبران کسری خدمات و زیرساختها، مشخص کردن پلاکهای فرسوده موجود در منطقه، اعطای تسهیلات بانکی از سوی دولت، استفاده از ظرفیتهای موجود در این بخش از پایتخت، تاکید بر ضرورت شکلگیری مدیریت واحد در این منطقه و... ازجمله مباحثی بوده که بررسی کردهایم.
تجربه ناموفق تجمیع پلاکها
علاوه بر موانعی که در مسیر تخصیص و پرداخت منابع مالی نوسازی بافتهای فرسوده قرار دارد، بحث ساخت و ساز بافتهای فرسوده و سکونتگاههای غیررسمی نیز با مشکلاتی مواجه است. یکی از این مشکلات، سیاست تجمیع پلاک واحدهای مسکونی فرسوده است که اجرای آن در سالهای گذشته موجب جابهجایی جمعیت و ایجاد ناهنجاریهای اجتماعی شده است، سیاستی که چندی پیش نیز از سوی معاون وزیر راه و شهرسازی نیز مورد انتقاد قرار گرفت. محمدسعید ایزدی در این زمینه اعلام کرده بود: اگرچه هدف وزارتخانه رد تجمیع پلاک واحدهای مسکونی فرسوده نیست اما ساخت و سازها و حتی سیاست تجمیع باید با شرایط و ویژگیهای بافت منطقه منطبق باشد.
در همین ارتباط، عضو هیاتمدیره جامعه مهندسان مشاور با انتقاد از تجمیع پلاکهای متعدد در بافتهای نابسامان شهری گفت: تجمیع تعداد زیادی پلاک و افزایش تراکم در بافتهای نابسامان شهری باعث ضعف خدماترسانی به ساکنان آن منطقه میشود.
گیتی اعتماد درباره نتایج تجمیع واحدهای مسکونی در بهسازی بافتهای فرسوده اعلام کرد: با توجه به آسیبشناسی و بررسیهای انجام شده، تجمیع پلاکهای کوچک اقدامی مناسبتر و با نتیجهیی بهتر از تجمیع تعداد زیادی واحد به شمار میرود چراکه نارضایتیهای به وجود آمده پس از تجمیع تعداد زیادی ساختمان فرسوده در امر نوسازی بسیار زیاد خواهد بود.
وی در گفتوگو با پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی با اشاره به تجربه احداث ساختمانمانهای بلند در حاشیه بزرگراه نواب و بررسی نتایج آن اظهار کرد: پس از تجربه تلخ نواب به این نتیجه رسیدیم که آسیبشناسیهای لازم همچنین کنترل اجتماعی از سوی نهادهای سازنده باید قبل از اجرای این طرحها صورت گیرد.
اعتماد درباره ورود بخش خصوصی در امر نوسازی و تجمیع پلاک بیان کرد: با توجه به قوانین جهانی، بخش خصوصی در ساختوساز از سود ۲۰ تا ۳۰درصدی برخوردار است. در ایران نیز این مساله باید کنترل شود تا دیگر شاهد تجربههای تلخ در این حوزه نباشیم.
چهره ماندگار معماری کشور ادامه داد: سود بیشتر از حد مجاز باید در ارائه خدمات هزینه شود تا رضایتمندی بیشتری را با خود به همراه داشته باشد.
وی بیان کرد: تجمیع تعداد بالای پلاک در مناطق فرسوده با تراکم زیاد جمعیت امری نامناسب است که این اقدام بدون شک باعث افزایش تراکم و جمعیت ساکن در این مناطق و تشدید کمبود خدمات در این مناطق میشود که باید چارهجویی شود.
اعتماد اضافه کرد: این مساله همچنین باعث مهاجرت مستاجران و خانوادههای کم درآمد به محلات دورتر شده و فقط این قشر را به منطقهیی فرسودهتر منتقل کرده و مشکلی را حل نمیکند.