پهپادها به کمک کشاورزان آفریقایی میآیند
ترجمه: هادی آذری
این تصویر کلیشهای از کشاورزی که با نگرانی و به امید بارش باران چشم به آسمان دوخته است در قرن21 میتواند با تصویر کشاورزی جایگزین شود که به پهپادهای در حال پرواز بر فراز مزرعهاش چشم دوخته است. اگر شنیدن نام پهپاد شما را به یاد جنگ و اقدامات جاسوسی میاندازد باید گفت که استفاده از پهپادهای مجهز به حسگرهای مادونقرمز که امکان پرواز در ارتفاع کم بر فراز مزارع گندم و برنج را فراهم میآورد، نهتنها باعث کشته شدن انسانهای بیگناه نمیشود، بلکه میتواند بهنفع کشاورزان و بالطبع جوامع انسانی تمام شود. برای دولتها و سازمانهای فعال در زمینه توسعه، پهپادها میتوانند اطلاعات دقیقتر و روزآمدتری از آنچه در مزارع میگذرد، فراهم کنند. برای کشاورزان منفرد، اینگونه اطلاعات میتواند کشاورزان از هرگونه اشکالات پیشآمده در مزرعه چون آفت زدن محصولات یا کمآبی را پیش از آنکه به معضلی جدی و جبرانناپذیربدل شوند، باخبر کند. به گزارش «تعادل» به نقل از گاردین در ماه سپتامبر گذشته، موسسه بینالمللی مدیریت آب (IWMI) طرحهای آزمایشی را با استفاده از پهپادهایی مجهز به سنسور مادونقرمز در سریلانکا به اجرا درآورد. این طرحهای
آزمایشی نشان داد که این استفاده از پهپادها برای رصد وضعیت مزارع و محصولات زراعی چگونه میتواند به کشاورزان درخصوص مشکلات موجود در مزارع هشدار دهد. سلمان سیدیکویی رییس بخش دادهها و آمار موسسه بینالمللی مدیریت آب در این رابطه میگوید: «با استفاده از پهپادهای مجهز به حسگرهای مادونقرمز، میتوان خیلی موارد را 10روز پیش از آنکه به چشم دیده شوند تشخیص داد. وقتی یک گیاه دچار اشکال میشود، علت آن یا کمبود آب است یا آفتکش یا اینکه موردحمله یک آفت واقع شده است. این همان چیزی است که حسگرهای مادونقرمز قادر به تشخیص آن هستند اما چشم انسان از دیدن و تشخیص دادن آن عاجز است.»
این هشدار 10رزوه میتواند از وارد آمدن خسارتهای کلانتر به محصولات زراعی جلوگیری کند. سیدیکویی در ادامه میافزاید: «اگر یک گیاه موردحمله حشرات واقع شود، کل منطقه را تحتتاثیر قرار خواهد گرفت و نه فقط یک کشاورز را. با پهپادها، میتوان این مساله را پیش از گسترش یافتن آن تشخیص داده و کل منطقه را نجات داد.» در اوگاندا و تانزانیا، مرکز بینالمللی تحقیقات سیبزمینی (CIP) در طرحهای آزمایشیاش که با همکاری اداره ملی آمار این دو کشور انجام شده است، از پهپادها استفاده کرده است. لازم به توضیح است که دادههای دقیق برای سیاستگذاری در حوزه کشاورزی بسیار حیاتی است. در همین راستا، گزارشی ازسوی بانک جهانی نشان میدهد که چقدر این دادهها و اطلاعات برای کشورهای آفریقای سیاه ناپیوسته و ناکامل است.
طبق اظهارات دیدیون هاراهاگازه پژوهشگر ارشد مرکز بینالمللی تحقیقات سیبزمینی که مرکز اصلی آن در نایروبی واقع شده است، این تفاوت عمده در دادههای موجود بهعلت تفاوت در علاقه موسسات به استفاده از پهپادها در امور پژوهشی و تحقیقاتی است. او در این رابطه میگوید: «موسسات ذینفع و دولتها چشم به آمارها دارند و در برخی مناطق به علت کوچک بودن مزارع، آمار دقیقی درخصوص میزان محصولات زراعی وجود ندارد.» طبق گفته این پژوهشگر، بهعنوان مثال عدم وجود دادهها و آمار دقیق درخصوص مزارع سیب زمینی باعث میشود که در سیاستگذاریهای کلان به این محصول و نیازهای پرورشدهندگان آن توجه نشود. در چنین شرایطی نبود آمار و اطلاعات دقیق به ضرر کشاورزان تمام میشوند. بهعنوان مثال، تحقیقات صورت گرفته در مناطق شرقی اوگاندا توسط پهپادها نشان داد که میزان زمینهای زیرکشت سیبزمینی تا پیش از این 50درصد کمتر از میزان واقعی برآورد میشده است.
درواقع، مساله تفاوت میان آمارهای موجود و آنچه در واقعیت وجود دارد، میتواند باعث کاهش اهمیت یک محصول خاص نزد سیاستگذاران و تصمیمگیران بخش کشاورزی شود که به نوبه خود میتواند مانع دسترسی صاحبان مزارع خرد و کوچک به خدمات دولتی ازجمله خدمات بیمه و یارانههای مربوط به کود و آبرسانی شود. از این گذشته، مساله عدم وجود آمار و اطلاعات دقیق نه تنها محصولات زراعی بلکه میتواند دامنگیر احشام علیالخصوص هنگام شیوع بیماریهای واگیردار دامی نیز شود. سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل (FAO) بهعنوان بخشی از آموزش دامپزشکان پیرامون مقابله با بیماریهای دامی، در حال انجام تحقیقاتی درخصوص نحوه و چگونگی استفاده از فناوریهایی چون پهپادها در شرایطی اینچنینی است. کیت سلمرتون قائممقام کمیسیون کنترل بیماریهای دامی اروپا در این رابطه میگوید: «بیماریهای دامی مساله حیاتی و تاثیرگذار در بخش لبنیات محسوب میشود علیالخصوص در کشورهایی مانند کنیا و نپال که ابتلا دامها به بیماریهای دامی از احتمال بیشتری برخوردار است.» وی در ادامه میافزاید: «اغلب درخصوص شمار حیوانات موجود در یک شعاع چند کیلومتری، اطلاعات بهشدت محدودی وجود دارد
و یکی از نخستین پرسشهایی که در مساله کنترل بیماری با آن مواجه میشویم این است که چه تعداد حیوان در شعاع سه کیلومتری وجود دارد که نیازمند سرکشی و رسیدگیاند. درحالی که در صورت وجود یک پهپاد، ظرف مدت یک ساعت و نیم میتوان دقیقا مشخص کرد که گلههای حیوانات نیازمند بررسی در چه مناطقی واقع شدهاند.»
این درحالی است که در سالهای اخیر قیمت پهپادها از آنجا که فناوری ساخت آن دراختیار شرکتهای بیشتری قرار گرفته است، رو به کاهش بوده است. با این حال، کشاورزان آفریقایی هنوز هم از توان مالی کافی برای خریداری و نگهداری این پهپادها برخوردار نبود و استفاده از این فناوری برای توسعه و بهبود وضعیت کشاورزی در آفریقا نیازمند حمایتهای دولتی و بینالمللی است. با این حال، اقداماتی ازسوی این کشورها برای بومیسازی این فناوری نیز صورت گرفته است که از آن جمله میتوان به اقدامات دانشگاه نایروبی برای طراحی و ساخت پهپاد اشاره کرد که در یک بازه زمانی بلندمدت میتواند این کشور را از نیاز به واردات پهپاد که هزینههای کلانی را برای دولت بههمراه خواهد آورد، بینیاز کند.