ترکیه در راس نمودار مصرف آنتیبیوتیک
نخستین همراه و همسفر این روزهای افراد، بستههای آنتیبیوتیک و مسکنهاست. هزینههای بالای مراجعه به پزشک و نداشتن وقت و تعلل در مراجعه به مراکز درمانی از عللی است که افراد را ناچار به خود درمانی میکند. البته خود درمانی تنها دلیل مصرف بیش از اندازه آنتیبیوتیکها نیست. بیشتر پزشکان هم تمایل زیادی به تجویز آنتیبیوتیک برای بیمارانشان دارند. اخطار در مورد مصرف بیرویه آنتیبیوتیکها و مقاوم شدن بدن برای نخستین بار از اواخر دهه 40 مطرح شد. شاید یکی از دلایل استفاده از آنتیبیوتیکها در کشورهایی با درآمد پایین و متوسط، هزینههای بالای مراجعه به مراکز درمانی باشد. بر پایه آخرین آمار منتشر شده از کشورهایی که بیشترین مصرف آنتیبیوتیک را دارند، ترکیه رتبه اول را دارد. در این کشور روزانه 42.2 نفر از هر 1000 نفر اقدام به مصرف آنتیبیوتیک میکنند. پس از ترکیه، همسایه آن یونان با 32.2 نفر از هر 1000نفر در رتبه بعدی قرار دارد. فرانسه که نسبت به این دو کشور پر درآمدتر است در مقام بعدی قرار دارد. در این کشور روزانه از هر 1000 نفر 30.1 نفر آنتیبیوتیک مصرف میکنند. ایتالیا و اسپانیا که در سالهای اخیر با بحران اقتصادی
روبهرو بودهاند به ترتیب با تعداد 26.8 و 23.8 نفر در هر 1000 نفر در رتبههای بعدی قرار دارند. ایرلند در این میان با رقمی برابر با 23.8 در جایگاهی مشابه با اسپانیا قرار دارد. پس از این کشورهای اروپایی، استرالیا با مصرف روزانه استفاده آنتیبیوتیک در رتبه بعدی قرار دارد. در این کشور از هر 1000 نفر 22.8 نفر مصرف روزانه آنتیبیوتیک دارند. انگلستان با مصرف روزانه 21.5 نفر از هر 1000نفر در رتبه بعدی قرار دارد. پس از انگلستان این رقم در مورد کشورهای دیگر به زیر 20 نفر رسیده است. در کره جنوبی این رقم از هر 1000 نفر 16.2نفر است و در آلمان با اختلافی کم نسبت به کره جنوبی 15.8 نفر از هر 1000نفر است. دو کشور سوئد و هلند با کمترین میزان مصرف روزانه آنتیبیوتیک در انتهای این فهرست قرار دارند. سوئد با رقمی معادل 13نفر از هر 1000نفر و هلند با رقمی معادل 10.8نفر از هر 1000نفر در رتبههای بعدی قرار دارند.
مزیت یا ضرر؟
مصرف بیرویه آنتیبیوتیک یکی از خطراتی است که پزشکان همواره درباره شیوع آن هشدار میدهند. هفتهنامه اکونومیست در شماره سه هفته پیش خود به این موضوع اشاره کرده بود. تاکید سرمقاله این نشریه بر مقاوم شدن بدن بیماران به دلیل مصرف بیش از اندازه آنتیبیوتیکها بود. اکونومیست در همین رابطه آماری از میزان مرگ و میرهای ناشی از مقاوم شدن بدن بیماران ارائه داده بود. این مقاله افزون بر ذکر این آمار به هزینههای ناشی از این بیماریها نیز اشاره کرده بود. سرمقاله این هفتهنامه همچنین عنوان کرده بود که همزمان با بروز عفونتها، مقاومت به استفاده از داروهای مرتبط رشد میکند.
با این مساله به راحتی میتوان مرگ و میر سالانه 60 هزار نوزاد در اثر مقاومت بدنشان به داروهای بیماری سل را توجیه کرد. این مقاله اشاره کرده است که چون در سیستم سلامت برخی از کشورها به نسخهنویسی تاکید میشود، نمیتوان از پزشکان انتظار داشت که داروهای آنتیبیوتیک را برای بیماران تجویز نکنند.
در واقع این توقعی است که خود بیماران از پزشکان دارند. هر چند که شاید دور از ذهن باشد که تصور کنیم با ادامه دادن به مصرف آنتیبیوتیکها باعث ایجاد باکتریهای بسیار مقاوم میشویم اما پرواضح است که نمیتوان اثرات مخرب داروهای آنتیبیوتیک و مقاوم شدن بدن بیماران را کتمان کرد. در عین حال آنتیبیوتیکها عوارض جانبی کوتاهمدتی نیز دارند که در برخی موارد بر عوارض بلندمدت غلبه میکنند. این بدان معناست که ممکن است در آیندهیی نزدیک، این نوع داروها به کلی غیرقابل مصرف شوند.