یک راه هوشمندانهتر و دقیقتر برای بهداشت عمومی
سوزان دسموند یکی از فعالان عرصه ساخت داروهای درمان سرطان به انجمن تد رفت و در مورد روش جدیدی در زمینه افزایش بهداشت عمومی در جوامع فقیر، سخنرانی کرد. تعادل چکیدهیی از این سخنرانی آماده کرده که در ادامه میخوانید.
چطور ممکن است که هر سال 2.6میلیون کودک بمیرند قبل از اینکه به یک ماهگی برسند؟ 2.6میلیون کودک به اندازه جمعیت ونکوور. در جواب به این سوال که چرا این نوزادان میمیرند باید بگوییم در بسیاری از موارد نمیدانیم. حدود 40درصد از مرگومیر کودکان تحت عنوان «مربوط به نوزادی» طبقهبندی شده است. اما این عبارت یک بیماری نیست. برای من «مربوط به کودکی» مترادف است با عدم آگاهی از علت مرگ.
من به عنوان یک دانشمند و دکتر میخواهم مشکلات را حل کنم اما تا زمانی که ندانم مشکل چیست نمیتوانم آن را حل کنم. نخستین گام برای برگرداندن امید به والدین نوزادان پاسخ به این سوال است.
امروز میخواهم راجع به یافتهیی نو حرف بزنم که به ما کمک میکند نه تنها جواب این سوال را بدهیم، بلکه شروعی است برای دگرگونی کامل موضوع بهداشت عمومی در سرتاسر دنیاست.
نام این روش دقت سنجی عمومی سلامت (Precision Public Health) است. برای من پزشکی دقیق از یک جای خیلی خاص ناشی میشود. من به عنوان دکتر متخصص سرطان شناخته میشوم و وارد این شغل شدم تا به انسانها کمک کنم که احساس بهتری داشته باشند. اما در بیشتر موارد درمانهایی که من تجویز میکردم اثرات جانبی زیادی داشت که باعث میشد بیماران احساس بدی داشته باشند.
اما در آن زمان ما ابزارهای کمی داشتیم و آن ابزارهایی که داشتیم قادر نبودند فرقی بین سلولهای سالم و سرطانی قائل شوند. به همین علت باعث بروز اثرات جانبی میشدند که همه با آنها آشنا هستیم مانند ریختن موها و حالت تهوع و دلپیچه.
بعد از آن وارد صنعت بیوتکنولوژی شدم و باید روی یافتهیی جدید برای درمان سرطان تحقیق میکردم که میتوانست سلولهای سالم و سرطانی را از هم تشخیص دهد. اسم این دارو هرسپتین بود و به ما اجازه میداد که به دقت سلولهای سرطانی را هدف قرار دهیم و بهشدت نابود کنیم در حالی که آسیب بسیار کمتری به سلولهای سالم میرسید. یک پیشرفت بزرگ، شبیه به معجزه. آنقدر بزرگ که امروز ابزارهایی از جمله اطلاعات زیاد، نظارت بر مصرفکننده و توالی ژنی را برای مقابله با بیماریها آماده کردهایم.
این به ما اجازه میدهد که بیمار را با داروی درست و در زمان درست مداوا کنیم. چرا باید این روشهای دقیق به دنیای ثروتمندان محدود شده باشد؟ هدف من انتقال داروهای گران قیمت مثل هرسپتین به کشورهای فقیر نیست بلکه حرکت از هدفگیری دقیق در افراد به سمت مقابله با مشکلات سلامت عمومی در جمعیتها است.
شاید بگویید امکانپذیر نیست یا بلند پروازانه است. اما موضوع این است که ما قبلا این روش را در مقیاس کوچک انجام دادهایم و تفاوتهای زیادی حاصل شده است. بسیاری از پزشکان در امریکا که مانند من در دهه80 تحصیل کردهاند آموزشهای مربوط به بیماری ایدز را نیز گذراندهاند. دوران وحشتناکی بود. ایدز مانند حکم اعدام بود. تمام بیماران من مردند. حالا اوضاع بهتر شده است اما ایدز یک چالش جهانی باقی مانده است. در سراسر جهان حدود 17میلیون زن به ایدز مبتلا هستند که ممکن است هنگام بارداری این بیماری را به جنین منتقل کنند. نیمی از کودکهای آلوده به بیماری ایدز بدون درمان مناسب قبل از رسیدن به سن دو سالگی خواهند مرد. اما با وجود شیوه درمانی متوقفسازی ویروس بیماری ایدز از مادر به کودک منتقل نمیشود.
یک یافته مفید و به درد بخور، شبیه به انفجار شیمی درمانی به معنی این است که هر زن باردار را در سراسر دنیا، تست و درمان کنیم اما این راه عملی نیست. بنابراین به جای این روش غیر عملی بخشهایی را هدف میگیریم که بالاترین نرخ ابتلا به ایدز را داشته باشد. میدانیم که در کشورهای نیمه جنوبی افریقا میتوانیم زنان بارداری که نرخ ابتلا به ایدز بسیار بالایی دارند را شناسایی و درمان کنیم. این روش در پنج سال گذشته باعث کاهش 50 درصدی نرخ انتقال بیماری ایدز از مادر به فرزند شده است.
در سال 2009 تعداد کودکانی که با بیماری ایدز به دنیا آمدند بیش از 330هزار نفر بود اما با استفاده از این روش این تعداد در سال 2014 به 170هزار مورد رسید.
غربالگری زنان باردار در مناطق مشخصی از دنیای در حال توسعه نمونه قدرتمندی است از اینکه چطور دقتسنجی در سلامت عموم میتواند اوضاع را در مقیاس گسترده تغییر دهد.
ما میتوانیم این کار را انجام دهیم چون میدانیم در چه مکانی، چه کسی و چه چیزی را چه زمانی هدف بگیریم و این عوامل از مهمترین عناصر در بهداشت عمومی هستند.
بهعنوان مثال فرض کنید میدانیم که در قسمتی از آفریقا کودکان به خاطر عفونت باکتریایی که از مادر به فرزند منتقل میشود جان خود را از دست میدهند. در صورت عدم درمان احتمال اینکه نوزاد بعدی این مادر بمیرد هفت برابر بیشتر است. وقتی مشکل را بدانیم میتوانیم با درمانی به سادگی یک پنی سیلین از مرگ کودک بعدی جلوگیری کنیم. روش دقت سنجی در سلامت عمومی میتواند به دنیای ما کمک کند که به اهداف 5 ساله خود برسد و این یعنی در هر سال جان یکمیلیون کودک نجات خواهد یافت.
با این روش جدید میتوانیم به صورت کارآمد با دیگر مشکلات بشر نیز مقابله کنیم. مشکلاتی مانند سوءتغذیه، سرطان دهانه رحم که در زنان بسیار شایع است و بیماری مالاریا.