بنگلادش؛ پیشتاز توسعه روستایی
گروه گوناگون در بدو پیدایش روستاها، امکانات اولیه حداقلی وجود داشته که شاید به نظر مطلوب بوده است. در این میان با توسعه و رشد صنایع در جهان، کمبودهای روستایی بیشتر از گذشته به چشم می‌آید. توسعه روستایی و بالا بردن میزان دسترسی در این مناطق در تعریف بانک جهانی، راهبردی برای بهبود زندگی اقتصادی و اجتماعی روستاییان محروم است.
در واقع با این تعریف توسعه روستایی، ایجاد شرایطی برای تسهیل دسترسی به امکانات در روستاهای دورافتاده است تا علاوه بر اینکه شرایط زندگی برای روستاییان بهبود یابد، پتانسیل‌های روستاها نیز شناسایی شود. در این باره، تحقیقات و گزارش‌های زیادی ارائه شده که دسترسی روستایی را براساس آن می‌توان ارزیابی کرد.
در گزارشی که بانک جهانی در سال 2016 ارائه کرده است، دسترسی روستایی در 8 کشور آفریقایی و آسیایی بررسی شده که در دو حوزه دسترسی اولیه و دسترسی‌های ایجاد شده به موقعیت روستاها پرداخته است. دسترسی اولیه این روستاها در سال 2006 محاسبه شده و چند سال بعد در بازه زمانی 2015-2009 دسترسی‌های جدید ایجاد شده در این روستاها مجدد ارزیابی شده است.
در این گزارش تقریبا نیمی از کشورهای مورد بررسی شرایط خوبی را در مقایسه با دسترسی‌های اولیه به دست آوردند و نیمی دیگر بر خلاف شرایط مناسبی که در سال 2006 داشته‌اند شاهد پیشرفت چشمگیری نبوده‌اند. در این گزارش در دو بازه زمانی دو دسترسی مورد ارزیابی قرار گرفته است. منظور از دسترسی اولیه، دسترسی کافی به سیستم حمل و نقل و منظور از دسترسی‌های جدید، امکانات جدیدی است که برای توسعه روستا ایجاد شده است. در بین کشورهای مورد بررسی در این آمار، دسترسی روستایی برخی روستاهای بنگلادش در سال 2006 نزدیک به 40درصد بوده که در بازه زمانی 2015- 2009 دسترسی جدید نزدیک به 90درصد شده است. این جهش به معنای ایجاد شرایطی مساعد و توسعه روستاهای این کشور است. کشور بعدی در این بررسی، کنیاست؛ این کشور نیز در بازه زمانی عنوان شده تغییرات چشمگیری را در دسترسی روستایی شاهد بوده است. در برآورد سال 2006 دسترسی اولیه در این کشور نزدیک به 45درصد بوده که در بازه زمانی دوم- 2009 تا 2015- دسترسی‌های ایجاد شده به بیش از 55 درصد رسیده است.
در نپال نیز مانند بنگلادش، دسترسی‌های جدید خیلی بیشتر از دسترسی‌های اولیه روستایی است. دسترسی‌های اولیه که در سال 2006 محاسبه شد نزدیک به 15درصد بود. در این میان بررسی‌های انجام شده در بازه زمانی 2009 تا 2015 بیشتر از دسترسی‌های اولیه بوده به طوری که عدد 55 درصد را به ثبت رسانده است.
در اوگاندا نیز دسترسی‌های جدید در بازه زمانی 2015-2009 در مقابل دسترسی اولیه در سال 2006 نزدیک به دو برابر افزایش داشته است. بر این اساس دسترسی اولیه در روستاهای اوگاندا نزدیک به 30درصد بوده است که در محاسبه دوم - بین سال 2009 تا 2015- دسترسی‌های جدید نزدیک به 52 درصد بوده است.
همان‌طور که گفته شد بیش از نیمی از روستاها در 8 کشور مورد بررسی در دو قاره آفریقا و آسیا شرایط دسترسی روستایی خوبی پیدا کرده‌اند و باقی آنها با توجه به دسترسی اولیه‌شان، پیشرفت چشمگیری نداشته‌اند و در شرایط چندان مساعدی به سر نمی‌برند؛ تانزانیا یکی از این کشورهاست. در برآورد سال 2006 دسترسی اولیه برای روستاهای این کشور نزدیک به 40درصد بوده است اما در محاسبه‌یی که در سال 2015-2009 به دست آمده دسترسی‌های جدید در روستاهای تانزانیا نزدیک به 25درصد بوده است.
در اتیوپی نیز وضعیتی مشابه تانزانیا برای روستاها وجود دارد. دسترسی اولیه که در سال 2006 اعلام شده است نزدیک به 32درصد بوده است، دسترسی‌های ایجاد شده روستایی در بازه زمانی دوم - 2009تا 2015- به 22درصد می‌رسد. در این میان دسترسی اولیه روستاهای موزامبیک در ابتدا نزدیک به 30درصد بوده و در بازه زمانی 2015-2009 تنها نزدیک به 20درصد دسترسی‌های جدید ایجاد شده است.
این رقم به این معناست که بر خلاف تانزانیا، اتیوپی و زامبیا که دسترسی اولیه ایجاد شده مناسب بوده است، موزامبیک حتی از دسترسی روستایی اولیه خوبی نیز بهره‌مند نبوده است. در حقیقت موزامبیک حتی به میزان سه کشور فوق نیز به دسترسی اولیه روستایی مجهز نبوده است. زامبیا در بین این 8 کشور وضعیت خاصی دارد؛ دسترسی اولیه روستاهای این کشور آن طور که در بررسی سال 2006 آمده است، بالا و نزدیک به 65 درصد بوده است؛ این دسترسی حتی از کشوری مثل بنگلادش که امروزه در حوزه روستایی توسعه یافته نیز بیشتر بوده است.
هرچند‌که پیش از این، انتظار می‌رفت که طی سال‌ها، توسعه روستایی در زامبیا بیشتر شود اما در بازه زمانی 2015- 2009 دسترسی‌های روستایی ایجاد شده در این کشور تنها نزدیک به 20درصد است و این نشان‌دهنده وضعیت نه چندان مساعد روستاهای این کشور است.
در این 8 روستای مورد بررسی 470میلیون نفر مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند که از این تعداد 174میلیون نفر شرایط دسترسی روستایی خوبی ندارند. این رقم حاکی از آن است که برای باقی جمعیت روستایی در این کشورها دسترسی نسبتا مناسبی ایجاد شده و روستاهای بیشتری توسعه یافته‌اند؛ توسعه‌یی که علاوه بر بهبود معیشت روستاها می‌تواند با ایجاد امکانات روستایی، تغییر مساعدی برای شهرها نیز ایجاد کند.
