وساطت IMF در بهبود روابط بانکی
لاگارد: برای بهبود روابط بانکی با ایران با امریکا مذاکره میکنم
گروه بانک و بیمه| محسن شمشیری|
قائم مقام بانک مرکزی در حاشیه اجلاس سالانه صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی، علاوه بر حضور در دیدار و گفتوگوی هیات عالیرتبه ایران با کریستین لاگارد، مدیرعامل صندوق بینالمللی پول، در جلسات جداگانه خانم لاگارد با وزرای اقتصادی و روسای کل بانکهای مرکزی کشورهای عضو منطقه منا و آقای مسعود احمد، رییس بخش خاورمیانه و شمال آفریقا (منا) نیز شرکت کرد.
به گزارش «تعادل»، در این جلسات ضمن بحث و تبادلنظر پیرامون علل کندی رشد اقتصادی و طولانی بودن آن در اقتصاد جهانی، بر رفع محدودیتهای بانکی و گسترش روابط کارگزاری بانکی تاکید شد.
همچنین در جهت سرعت بخشیدن به افزایش رشد اقتصادی و گسترش شمولیت آن از طریق اتخاذ سیاستهای ساختاری برای افزایش رشد بهرهوری تولید و اتخاذ سیاستهای پولی و مالی برای تحریک تقاضای کل، توصیهها و تاکید لازم صورت گرفت.
رییس صندوق بینالمللی پول نیز در دیدار با هیات ایرانی برای رفع مشکل ایران با بانکهای اروپایی قول همکاری داد و تاکید کرد که با امریکا برای بهبود روابط بانکی ایران مذاکره میکنم.
همچنین در حاشیه این اجلاس گفته شده بانکهای اروپایی در فاینانس قراردادهای بویینگ و ایرباس با ایران حضور خواهند داشت. هیاتهای مختلفی از بانکهای اروپا، هند و آسیا به ایران سفر خواهند کرد و تفاهمنامههای بسیاری برای گسترش همکاری بانکی با ایران در راه است به نحوی که فرانسه، هلند، نروژ و چین به دنبال گسترش ارتباط بانکی و خطوط اعتباری با بانکهای ایران هستند.
ارائه دستاوردهای اقتصادی دولت
در جلسه مشترک مقامهای اقتصادی ایران با معاونان و تعدادی از مدیران ارشد ادارات مختلف صندوق بینالمللی پول برگزار شد، گزارشی درخصوص دستاوردهای اقتصادی دولت نظیر افزایش رشد اقتصادی، کاهش تورم به سطح تک رقمی آن، حصول ثبات در بازار ارز، گسترش فضای آرام و اطمینان بخش اقتصادی ارائه شد که مورد توجه خانم کریستین لاگارد قرار گرفت.
همچنین به تلاشهای دولت در جهت بازپرداخت بدهیهای خود به شبکه بانکی و بخش خصوصی از طریق گسترش بازار بدهی با انتشار اوراق بهادار و اسناد خزانه اسلامی، تامین کسری بودجه دولت، اجرایی کردن طرح اصلاح نظام بانکی در راستای تقویت نظام بانکی و در شرف ارسال لوایح دوگانه قانون بانک مرکزی و بانکداری کشور به مجلس شورای اسلامی اشاره شد.
ارز تا پایان سال تکنرخی میشود
از دیگر موضوعات مورد بحث، طرح سوالاتی از سوی مدیرعامل صندوق درخصوص تحولات اخیر بازار نفت و یکسانسازی نرخ ارز در کشور بود که در این زمینه دکتر اکبر کمیجانی، توضیحات مبسوطی از اقدامات بانک مرکزی در فراهم کردن بسترهای لازم برای حرکت به سمت نرخ ارز یکسان ارائه کرد و گفت: ارز تا پایان سال تکنرخی میشود. کمیجانی در دیدار با مدیرعامل صندوق بینالمللی پول، ضمن تشریح اقدامات صورت گرفته به ویژه انتقال تامین مالی واردات قسمت عمدهیی از کالاها از نرخ ارز رسمی به نرخ ارز بازار، ابراز امیدواری کرد تا پایان سال جاری فرآیند یکسانسازی نرخ ارز تکمیل شود.
همچنین درخصوص توافق کشورهای عضو اوپک با غیراوپک در مورد کاهش سقف تولید نیز موضع جمهوری اسلامی ایران در حمایت از ثبات بازار نفت و افزایش تولید نفت ایران در چارچوب توافقشده مورد تاکید قرار گرفت. خانم لاگارد ضمن ابراز خرسندی از مطالب ارائه شده و دستاوردهای حاصله، قول داد بخشهای ذیربط صندوق کماکان به همکاری با ایران در ارائه کمکهای فنی و آموزشی در زمینههای بانکی، پولی، ارزی و مالیاتی ادامه دهند.
مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم در ایران
همچنین هیات ایرانی با اشاره به سابقه تصویب قوانین و مقررات مربوط به مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم در ایران، نسبت به اجرایی کردن آنها در ایران توضیحاتی ارائه کرد. علاوه بر این، عدم همکاری بانکهای بزرگ اروپایی با شبکه بانکی کشور از دیگر مباحث مطرح شده در این حوزه بود که در این باره رییس صندوق بینالمللی پول نسبت به بهرهگیری از امکانات صندوق در راستای رفع مشکل با کشورهای ذیربط قول مساعدت و پیگیری داد تا همکاری لازم با بانکهای ایران صورت گیرد.
افزایش سهم کشورهای درحال توسعه در صندوق
اعضای گروه24 خواستار اجرای کامل اصلاحات سهمیه و حاکمیتی مصوب سال 2010 صندوق بینالمللی پول تا مهلت مقرر سال 2017 در جهت افزایش سهم اقتصادهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه شدند. قائم مقام این بانک و هیات همراه در سفر خود به امریکا در جلسات معاونان و وزرای گروه24 شرکت کردند؛ در این جلسات به عوامل اثرگذار بر اقتصاد جهان ازجمله رشد ضعیف اقتصادهای پیشرفته، تنشهای سیاسی و نااطمینانی ناشی از خروج انگلستان از اتحادیه اروپا، اشاره و از اقتصادهای پیشرفته درخواست شده با استفاده از ابزار مالی مناسب و اصلاحات ساختاری، سیاستهای پولی مناسب خود را برای افزایش رشد و تقاضای جهانی به کار برند.
اعضای گروه24 ضمن استقبال از گنجاندن یوآن چین در سبد حق برداشت مخصوص (SDR) از صندوق بینالمللی پول (IMF)، گروه بانک جهانی (WBG) و سایر نهادهای ذیربط درخواست کردند اقدامات خود را درخصوص یافتن راهحلهای ملموس برای رفع مشکل کاهش روابط بینبانکی و جلوگیری از محدودیتهای مالی بیشتر ارائه کنند. اعضای گروه 24 همچنین اجرای کامل اصلاحات سهمیه و حاکمیتی مصوب سال 2010 صندوق بینالمللی پول تا مهلت مقرر سال 2017 در جهت افزایش سهم اقتصادهای نوظهور و کشورهای درحال توسعه را خواستار شدند. علاوه بر این ایجاد تعادل و رعایت منطقهیی و جنسیتی در امر استخدام نیروهای کارشناسی از کشورهای عضو و ایجاد دورههای شغلی از دیگر خواستههای اعضای گروه 24 از صندوق بود.
هیات بانک مرکزی در این سفر طی برگزاری جلساتی با ادارات مختلف صندوق بینالمللی پول درخصوص مسائل مختلف اقتصادی کشور در زمینه استفاده از دورههای آموزشی و کمکهای فنی در راستای استفاده از تجارب این صندوق مذاکره کردند.
علاوه بر این، اکبر کمیجانی در جلسهیی با دبیرکل هیات خدمات مالی اسلامی(IFSB) در رابطه با مقدمات انتقال ریاست آن موسسه به جمهوری اسلامی ایران از ابتدای سال 2017 برگزاری نشست سیاستگذاری اعضا همچنین برگزاری کارگاه آموزشی در زمینه ابزارهای تامین مالی اسلامی در تهران مذاکره کرد.
کاهش نرخ بهره تسهیلات صندوق
هیات بانک مرکزی در ادامه سفر خود به امریکا در اجلاس سالانه صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی شرکت کرد. در این اجلاس، مدیرعامل صندوق بینالمللی پول و رییس بانک جهانی اقدامات خود در جهت بهبود وضع اقتصادی و کاهش فقر در کشورها را اعلام کردند.
مدیرعامل صندوق بینالمللی پول، تکمیل اصلاحات ساختاری صندوق، گنجاندن یوآن چین در سبد حق برداشت مخصوص(SDR)، کاهش نرخ بهره تسهیلات صندوق به کشورهای کم درآمد به سطح صفر درصد و افزایش منابع صندوق برای اعطای تسهیلات به سطح 340میلیارد دلار را ازجمله اقدامات صندوق طی یک سال گذشته برشمرد. رییس بانک جهانی نیز کاهش هزینههای بانک جهانی و افزایش منابع مورد نیاز برای اعطای تسهیلات را ازجمله اقدامات مهم این بانک دانست و میزان تسهیلات اعطایی توسط بانک جهانی و موسسات تابعه آن طی چهار سال گذشته را حدود 240میلیارد دلار اعلام کرد. «جیم یونگ کیم» به اشتراک گذاشتن تجربه کشورهای عضو از طریق پروژههای جدید در کشورها را نیز مورد تاکید قرار داد. شایان ذکر است، اخیرا طی رایگیری صورت گرفته، ریاست خانم لاگارد بر صندوق بینالمللی پول و آقای کیم در بانک جهانی برای یک دوره پنج ساله تمدید شد. قائم مقام بانک مرکزی همچنین در کمیته مالی و پولی بینالمللی صندوق بینالمللی پول شرکت کرد. در این جلسه مدیرعامل صندوق با اشاره به ضعف شرایط اقتصاد جهانی، انجام اصلاحات ساختاری اولویتبندی شده و مشارکت بینالمللی را لازمه غلبه بر ضعفهای اقتصاد
جهانی دانست. در بیانیه کمیته نیز بر به کارگیری سیاستهای بودجهیی، پولی و مالی مناسب توسط کشورها همچنین مشارکت بینالمللی تاکید و وظیفه صندوق بینالمللی پول در این راستا، ارائه کمکهای فنی به اعضا در زمینههای مختلف اعلام شده است. علاوه بر این در حاشیه اجلاس، جلسات دو جانبهیی با مقامات کشورهای مختلف برگزار و درخصوص چگونگی تقویت روابط بانکی و رفع موانع موجود تبادل نظر شد. همچنین جلساتی با رسانههای خبری Institutional Investors و Euromoney برگزار و دستاوردهای دولت یازدهم در زمینه شرایط اقتصاد کلان و سیاستهای پولی، اعتباری و ارزی و برنامه جامع اصلاحات نظام بانکی تشریح شد.
ایران و گروه ۲۴
از دیگر دیدارهای مهم مقامات بانکی ایرانی در اجلاس پاییزه میتوان به شرکت کمیجانی قائم مقام بانک مرکزی و هیات همراه وی در جلسهیی با گروه (۲۴) اشاره داشت. در این جلسات به عوامل اثرگذار بر اقتصاد جهان ازجمله رشد ضعیف اقتصادهای پیشرفته، تنشهای سیاسی و نااطمینانی ناشی از خروج انگلستان از اتحادیه اروپا اشاره و از اقتصادهای پیشرفته درخواست شد با استفاده از ابزار مالی مناسب و اصلاحات ساختاری، سیاستهای پولی مناسب خود را برای افزایش رشد و تقاضای جهانی به کار برند. باید یادآور شد که گروه (۲۴) شامل ایران، پاکستان، فیلیپین، سریلانکا، سوریه، لبنان از آسیا و کشورهای برزیل، آرژانتین، مکزیک، ونزوئلا، کلمبیا، پرو، گواتمالا، ترینیداد و توباگو از امریکای لاتین و آفریقای جنوبی، مصر، الجزایر، نیجریه، کنگو، ساحل عاج و غنا از منطقه آفریقا میشود که کشورهای چین، عربستان و مراکش به عنوان ناظر در این اجلاس هستند و همه ساله مواضع خود را در امور پولی و مالی بینالمللی هماهنگ میکنند. در این اجلاس همچنین طیبنیا وزیر امور اقتصاد و دارایی با شرکت در جلسات رسمی بانک جهانی و صندوق بینالمللی که گزارش مالی و عملکرد این دو نهاد نیز عرضه
شد ضمن اعلام درخواستهایی از طرفهای مقابل مذاکرات دو جانبهیی با وزرای اقتصاد و دارایی کشورهایی همچون فرانسه، سوئد، نروژ، ایتالیا، ترکیه، چین، هند و هلند در مورد راههای گسترش همکاریهای اقتصادی داشته است.
وی در این دیدارها به بد عهدی امریکا در عمل به تعهدات برجام و ضرورت برقراری روابط بانکی اشاره داشته است. در عین حال که در ملاقات با مقامات بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول خواسته تا دور جدید همکاریها با بهرهگیری از همه ظرفیتها بتوان به تحولات ساختاری اقتصادی در چارچوب سیاستهای ملی دست یافت.
از سویی دیگر با توجه به اینکه ایران از موسسان و سهامداران بزرگ بانک جهانی به عنوان یک نهاد بینالمللی است این انتظار را مطرح کرده که این بانک جهانی به تعهداتش پایبند بوده و نه فقط در همکاریهای جدید سرعت عمل به خرج دهد بلکه جبران سالهایی که همکاریها متوقف بوده است را کند.
تسریع روند همکاریهای بانکی
برخی کارشناسان معتقدند، رفع مشروط ممنوعیت استفاده از دلار در تجارت با ایران، همکاری بانکهای خارجی با این کشور را تسهیل میکند و رییس صندوق بینالمللی پول وعده داده برای شتاب بخشیدن به این روند تلاش کند. به گزارش ایسنا، دفتر کنترل داراییهای وزارت خزانهداری امریکا(OFAC) چند روز پیش ممنوعیت استفاده از دلار در روابط تجاری با ایران را به طور مشروط لغو کرد. براساس گزارش دویچه وله آلمان براساس دستورالعمل جدید این وزارتخانه، تجارت با ایران بر پایه دلار مشروط به اینکه خارج از نظام بانکی امریکا باقی بماند، آزاد خواهد بود. رویترز دو روز قبل به نقل از شماری از حقوقدانان و کارشناسان امریکایی، این اقدام کاخ سفید را دادن «نوعی تضمین» به موسسههایی دانست که پیش از این به خاطر نگرانی از پیامدهای نقض تحریمهای غیرهستهیی در همکاری با ایران محتاط بودهاند.
ملوین اشواختر، حقوقدان ارشد موسسه «بیکراندهاستتلر» که در امور تحریمها تخصص دارد به رویترز گفته که مقامهای امریکایی با دستورالعمل جدید وزارت خزانهداری برای همکاری با ایران به بانکهای خارجی «چراغ سبز» نشان دادهاند.
به گفته وی، این تصمیم وزارت خزانهداری امریکا واکنشی به گلایههای مقامهای ایران است که اعتقاد دارند توافق هستهیی و اجرایی شدن برجام تاکنون به عادی شدن روابط ایران با بانکها و موسسههای مالی بینالمللی کمکی نکرده است. دیوید مارتلوک از کارمندان پیشین کاخ سفید نیز معتقد است که دستورالعمل جدید وزارت خزانهداری حاوی این پیام است که دولت امریکا میخواهد به این روند یاری رساند. با وجود ناخرسندی برخی مقامهای ایرانی، کریستین لاگارد، رییس صندوق بینالمللی پول در حاشیه اجلاس سالانه بانک جهانی با علی طیبنیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی ایران دیدار کرد و وعده داد برای حل مشکلات روابط بانکی ایران تلاش کند. طبق گزارش دویچه وله، دیداری در این سطح در دو دهه گذشته سابقه نداشته و ناظران همین امر را نشانه مثبتی برای بهبود روابط بانکی و مالی ایران با بانکهای معتبر بینالمللی ارزیابی کردهاند.
رییس صندوق بینالمللی پول در دیدار با طیبنیا گفت:«درخصوص همکاری بانکهای بزرگ با بانکهای ایرانی مشکلاتی وجود دارد که من به سهم خودم تلاش میکنم با مقامات امریکایی رایزنی کرده تا این مشکلات حل و روند همکاریهای بیشتر ایران با نهادهای مالی بینالمللی تسریع شود.» بنا بر این گزارش، کریستین لاگارد همچنین از برنامههای این صندوق برای آغاز دور جدیدی از همکاریها با ایران«در موضوع آموزش، انتقال تجربیات سایر کشورها و دانش فنی» خبر داد.