ایران حق‌آبه هیرمند را مطالبه کند
ایلنا| حبیب‌الله دهمرده نماینده شهرهای زابل، زهک، هیرمند، هامون و نیمروز در مجلس شورای اسلامی درباره مشکل کم‌آبی در سطح استان سیستان‌وبلوچستان اظهار کرد: بخشی از مشکل آب استان مربوط به خارج از کشور و رودخانه هیرمند است که منشا آن افغانستان است که آب کل سیستان و زاهدان از آن رودخانه تامین می‌شود و آب دیگری وجود ندارد. وی افزود: اکنون مشکل ما این است که دولت افغانستان پیوسته روی رودخانه هیرمند سد و بند ایجاد می‌کند و آبی که وارد سیستان می‌شد روز به روز کم می‌شود یعنی اگر قبلا آورده 10 میلیارد مترمکعب در طول سال بود و دریاچه هامون پر شده و کشاورزی انجام می‌شد در دو دهه گذشته به حدی سد و بند احداث کرده‌اند که در طول سال نهایتا 3ماه رودخانه هیرمند جاری است و 75 درصد سال به‌طور کلی خشک است و آورده‌یی از افغانستان وارد ایران نمی‌شود. دهمرده با اشاره به اینکه دولت‌های جمهوری اسلامی و افغانستان باید در این زمینه وارد مذاکره شوند، تاکید کرد: ایران باید قراردادی در این زمینه مذاکره کرده و حقابه خود را مطالبه کند.
وی با بیان اینکه دو کشور تاکنون هیچ قرارداد و مذاکره جدی در مورد این رودخانه با هم نداشته‌اند، افزود: فقط قبل از انقلاب در سال 1350 که خشکسالی شد قرارداد نیم‌بندی بسته شد که بر پایه آن 720 میلیون مترمکعب حقابه برای ایران تعیین شد که تنها قرارداد منعقد شده در طول تاریخ قبل و بعد انقلاب بود. این نماینده مجلس گفت: بعد از انقلاب توقع از دولت‌ها این بود که قرارداد محکم ببندند تا حقابه منطقی بین ایران و افغانستان براساس نیاز تنظیم شود البته این قرارداد باید ارسال آب چند میلیارد مترمکعبی به ایران باشد نه قرارداد قبلی که غیراصولی و غیرمنطقی بود. وی اظهار کرد: در گذشته زمانی که بارندگی در افغانستان وجود داشت مازاد آب ورودی به رودخانه که افغان‌ها امکان کنترل نداشتند وارد ایران می‌شد و دریاچه هامون و چاه نیمه‌ها پر می‌شد اما به‌تدریج در 2دهه اخیر سد و بند ایجاد کردند و به همین دلیل فقط 3 ماه مقداری آب وارد می‌شود و 75درصد طول سال رودخانه خشک است و فقط ما از ذخایر چاه نیمه‌ها آب شرب سیستان را تامین می‌کنیم و در کل تامین آب دشت و استان نیم‌بند است. دهمرده ادامه داد: در حال حاضر نیز دوباره افغان‌ها به‌دنبال احداث سد جدید روی این رودخانه هستند و به این ترتیب همین مقدار کم آب هم دچار اشکال می‌شود. وی با بیان اینکه پیوسته سهم آب سیستان کم می‌شود، بیان کرد: در این شرایط گودال‌های کوچکی وجود دارد که ذخیره آب طبیعی دارند و ما فقط می‌توانیم از این نقاط برداشت آب داشته باشیم. نماینده شهرهای زابل، زهک، هیرمند، هامون و نیمروز گفت: بخشی از مشکل ما نیز مربوط به مدیریت نادرست است که دولت‌ها هیچ کاری انجام نداده‌اند و بخشی هم مربوط به خارج از کشور است. وی ادامه داد: نخستین مشکلی که داریم این است که گودال‌هایی که پر می‌شوند لایروبی نمی‌شوند یعنی توان ذخیره‌سازی ما از بین می‌رود، خطر دیگر بادهای 120 روزه و فرسایش خاک است که هم خاک و ریزگرد را به گودال‌ها منتقل می‌کنند و منجر به خشک شدن آنها می‌شود و مساله سوم تبخیر آب است که بر اثر بادهای 120 روزه همین مقدار آب هم 200 تا 300 میلیون مترمکعب در سال تبخیر می‌شود. دهمرده با بیان اینکه 30درصد آب استان به‌دلیل فرسودگی لوله‌ها پرت می‌شود، خاطرنشان کرد: در حال حاضر 20 تا 25میلیون مترمکعب آب به زاهدان منتقل می‌شود اما به اندازه مصرف 10 سال آب شرب زاهدان در عرض یک سال در طول تابستان توسط بادهای 120 روزه تبخیر می‌شود. وی دیگر مشکل آب استان را مربوط به مدیریت نادرست دانست و افزود: آب شرب استان با پمپ منتقل می‌شود و اکثر لوله‌های انتقال آب نشتی دارد یعنی درصد قابل‌توجهی پرت آب داریم، لوله‌ها و اکثر موتورخانه‌ها اشکال دارند و قطر لوله‌ها جوابگوی حجم آب ارسالی نیست، همچنین تعدادی از روستاها لوله‌کشی نشده‌اند. همه این عوامل دست به دست هم می‌دهند و شرایط سختی برای این مردم ایجاد کرده که باعث کوچ مردم و حاشیه‌نشینی شده است.
