فرصت‌های پیش روی معدن
محمدرضا بهرامن رییس خانه معدن ایران
اکنون عصر جدیدی در تعامل ایران با جامعه جهانی آغاز شده و در این عصر، بخش خصوصی ایران به دنبال یافتن شرکایی توانمند و مطمئن برای استفاده از فرصت‌های فراوان پیش رو است. ایران امروز به عنوان باثبات‌ترین و با ظرفیت‌های بی‌شمار بدون شک مهم‌ترین بازیگر و بازی‌ساز اقتصادی در خاورمیانه به شمار می‌رود که حتی می‌توان گفت یکی از اقتصادهای مهم جهان، در سال‌های پیش رو خواهد بود. بر همین اساس، در سال‌های پیش رو، ایران می‌تواند برای اقتصادهای فعال و فرصت جو در جهان، یک شریک اقتصادی قابل اعتماد و جذابی باشد.
چراکه ایران مقام اول ذخایر فسیلی جهان را دارد و از حیث منابع معدنی در بین 10 کشور اول دنیاست. همچنین جاذبه‌های تاریخی و طبیعی فراوان، ظرفیت قرار گرفتن در میان 10 کشور اول دنیا را در گردشگری فراهم ساخته است. بیش از نیمی از جمعیت ایران زیر 32 سال هستند و بخش قابل توجهی نیروی جوان تحصیلکرده در کشور وجود دارد، که از این حیث ایران جایگاه ممتازی در منطقه دارد.
از سوی دیگر، جمعیت جوان ایران جمعیتی آشنا به فناوری، علاقه‌مند به تعامل با دنیا و مسالمت‌جو و معتدل است. همچنین هزینه نیروی کار در ایران نسبتا پایین است و می‌توان گفت مهم‌ترین منبع برای سرمایه‌گذاری درایران نیروی کار جوان و تحصیلکرده است. از این‌رو، در دوران برجام یکی از دلایلی که هیات‌های اقتصادی خارجی برای انجام سرمایه‌گذاری به ایران ورود کردند، نگاه به نیروی انسانی و انرژی ارزان است. از طرفی، در پاسخ به پرسش فعالان اقتصادی درباره نقش بخش خصوصی در اقتصاد ایران باید گفت که بخش خصوصی واقعی در کشور توانمندی‌های بسیاری در اختیار دارد و می‌تواند در پسابرجام، بیش از گذشته از این پتانسیل برای توسعه و ارتقای وضعیت اقتصادی کشور استفاده کند. همچنین قرار گرفتن ایران در منطقه 300 میلیونی و وجود کریدور شمال و دسترسی به آب‌های آزاد، در حوزه حمل و نقل توسعه ناوگان ریلی و جاده‌یی برای انتقال مسافر و کالاهای تجاری فرصت‌های بسیاری وجود دارد. راه‌اندازی بیش از ۶۰درصد پروژه‌های متوقف و نیمه‌تمام معدنی معرف حضور و مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی در بخش معدن و صنایع معدنی دارد. به نظر، اکنون زمان مناسبی برای قضاوت نیست و نمی‌توانیم با قاطعیت بگوییم شرایط عادی است اما آنچه واضح است میزان استقبال سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور و مشارکت در بخش معدن و صنایع معدنی، به‌واسطه بهبود در روابط دیپلماتیک بسیاری از شرکت‌های معتبر بین‌المللی معدنی و صنایع معدنی که سال‌ها به ایران نمی‌آمدند، اما در حال حاضر حضور خارجی‌ها در حوزه‌های تجاری، بازرگانی و پژوهشی بسیار چشمگیر بوده است و این خود نویدی برای بهبود روند شاخص‌های اقتصاد و کسب و کار برای کشور است. بدیهی است به دلیل قطع روابط شرکت‌های خارجی با ایران در یک دوره ده ساله، تعاملات تا حدودی به کندی پیش می‌رود و تاکنون حضور شرکت‌های خارجی در حد انتظار نبوده است. البته باید این موضوع را نیز در نظر گرفت که متاسفانه در آغاز کار دولت یازدهم تعداد بسیاری پروژه متوقف و نیمه‌تمام از دولت قبل به جا مانده بود، که خوشبختانه بیش از ۶۰درصد آنها فعال شده و از سال گذشته تاکنون به تدریج مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. موضوع دیگر اینکه، سهم بخش خصوصی ایران از اقتصاد، یک ششم سهم بخش دولتی است. اگرچه برنامه خصوصی‌سازی از حدود 10 سال گذشته در ایران آغاز شده است اما استراتژی مشخصی را دنبال نکرده و تاکنون نتیجه بخش نبوده است. در عین حال، خصوصی‌سازی همانند حرکتی که در اروپا چهل سال پیش آغاز شد در ایران نیز در حال شکل گرفتن است. همچنین جذب سرمایه‌گذار غیردولتی و واگذاری امور به صورت خصوصی‌سازی واقعی از دیگر نقاط قوت عملکرد بخش معدن و صنایع معدنی در 4 سال اخیر است. بخش خصوصی که سال‌ها در حوزه معدن و صنایع معدنی فعال بوده امروز با کوله‌باری از تجربه می‌تواند همگام با دولت معدن ر ا به سوی توسعه پیش‌برد.
