تقویت صندوق‌های سرمایه‌گذاری؛ توسعه نظام مالی
گروه بورس|مسعود کریمی|
یکی از استراتژی‌‌های ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار سهام، کاهش ریسک سرمایه‌گذاران یا سهامداران خردی است که توانایی تحلیل و بررسی بنیادی و تکنیکالی صنایع و شرکت‌های حاضر در بورس را ندارند. چنین صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سراسر دنیا با هدف جذب نقدینگی و صرف آن در راستای تولید، اشتغال و توسعه اقتصادی به خصوص در صنایع داخلی فعالیت می‌کنند.
در عین حال، این صندوق‌ها زمانی در مسیر توسعه و شکوفایی قرار می‌گیرند که از مدیریت حرفه‌یی و تنوع در سبد سهام خود برخوردار باشند. در سویی دیگر، به تازگی سازمان بورس دستورالعمل جدیدی مبنی بر اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت باید حداقل 50درصد از منابع خود را در اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کنند، منتشر کرده است. این اتفاق در صورتی که ریسک سرمایه‌گذاری را تا حد زیادی کاهش دهد به‌طور قطع می‌تواند نقدینگی‌های سرگردان جامعه را به سمت این صندوق‌ها سوق دهد و در نهایت منجر به توسعه بازار سهام شود.
لزوم فرهنگ‌سازی در بازار
در همین راستا، بهروز زارع مدیرعامل گروه مالی بانک ایران زمین در خصوص وضعیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: در صندوق‌های سرمایه‌گذاری طی سال‌های اخیر، شاهد توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت بوده‌ایم.
وی خاطرنشان کرد: ماموریت چنین صندوق‌هایی کمک به توسعه نظام تامین مالی در کشور است.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه بیان کرد: در واقع مشکلات در ساختار صندوق‌ها وجود ندارد و متاسفانه در ساختار‌های تامین مالی با مشکل مواجه است.
مدیرعامل سابق تامین سرمایه سپهر ابراز داشت: در حوزه بازار و معاملات سهام صندوق‌ها رشد چشم‌گیری را تجربه نکرده‌اند و در یک بازه زمانی به دلیل کاهش حجم صندوق‌ها توانستند در بازار رشد کنند. این تحلیلگر بازار سرمایه اذعان داشت: در نحوه ساختار اداری صندوق‌ها مشکلاتی وجود دارد که در حال حاضر با ذهنیت فعالان بازار همخوانی ندارد، زیرا در زمانی که بازار سهام در حال رشد است صندوق‌ها به دلیل نوع سرمایه‌گذاری و توزیع منابع آنها، افزایشی نزدیک به شاخص را تجربه خواهند کرد. بهروز زارع افزود: در مقابل سهم‌هایی در بازار وجود دارد که پتانسیل افزایش بسیار زیادی را دارند همانند رشد بورس که در سال 1392 اتفاق افتاد. مدیرعامل گروه مالی بانک ایران زمین تصریح کرد: به همین دلیل برخی فعالان بازار به دلیل اینکه از منافع بیشتری بهرمند شوند، تصمیم به سرمایه‌گذاری مستقیم در معاملات بازار سهام می‌کنند. وی گفت: به همین دلیل زمانی که بازار رشد قابل ملاحظه‌یی را ثبت می‌کند خیلی از صندوق‌ها تغییرات محسوسی را تجربه نمی‌کنند.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه اظهار داشت: در نقطه مقابل، زمانی که شاخص در روند نزولی قرار دارد و اکثر سهم‌ها با کاهش قیمت مواجه هستند، سرمایه‌گذاری درست در چنین صندوق‌هایی باعث می‌شود که میزان کمتری ضرر و زیان متوجه سرمایه‌گذاران شود. مدیرعامل سابق تامین سرمایه سپهر عنوان کرد: به دلیل وجود رفتار‌های هیجانی و مقطعی در بازار سهام، تشدید و تاثیر آن در کلیت معاملات بورس؛ اغلب به سمت سرمایه‌گذاری در تک سهم یا دو سهم حرکت می‌کنند و از ورود به صندوق‌ها پرهیز می‌شود.
این تحلیلگر بازار سرمایه خاطرنشان کرد: افرادی که متخصص این بازار نیستند هر از گاهی که شاهد نرخ سود قابل توجه و وضعیت مناسب بورس می‌شوند اقدام به ورود منابع خود بر اساس شایعات و گفته‌های دیگران در بازار سهام می‌کنند. وی افزود: سرمایه‌گذاری با چنین رفتاری در نهایت منجر به خروج سرمایه با ضرر و زیان قابل توجه از بازار خواهد بود. مدیرعامل گروه مالی بانک ایران زمین گفت: این نکته نشان‌دهنده این امر است که متاسفانه فرهنگ‌سازی لازم برای استفاده از ابزاری تحت عنوان صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام وجود ندارد.
بهروز زارع در ادامه گفت‌وگو با «تعادل» ابراز داشت: دستورالعمل جدید سازمان مبنی بر این امر است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت باید حداقل 50درصد از منابع خود را در اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کنند. همچنین بخش سپرده‌گذاری آنها در سپرده‌های بانکی حداکثر 50 درصد لحاظ شود. این کارشناس ارشد بازار سرمایه اذعان داشت: رشد قابل توجه این صندوق‌ها طی سال‌های گذشته عمدتا به این دلیل بود که چنین صندوق‌هایی، ابزاری بودند که می‌توانستند با تخصیص بهتر منابع در سیستم بانکی، به سمت پرداخت سود‌های بالا و بیش از سپرده‌های بانکی به سرمایه‌گذاران حرکت کنند. مدیرعامل سابق تامین سرمایه سپهر تصریح کرد: بخش عمده این منابع سپرده‌های بانکی بودند که از شکل سپرده به شکل سرمایه‌گذاری در صندوق دیده شدند. این در حالی است که این پول از بازار سرمایه خارج نشده است.
وی افزود: الزاماتی دیده می‌شود که درصد بالایی از این منابع به اوراق تخصیص پیدا کند. هر قدر وزن تخصیص بزرگ‌تر شود به دلیل اینکه منشا این پول‌ها در جای دیگری بوده است، علاقه سیستم بانکی برای نگه‌داشتن پول در صندوق‌های سرمایه‌گذاری روز به روز کاهش پیدا می‌کند.
این تحلیلگر بازار سرمایه خاطرنشان کرد: به لحاظ ماهیت و ساختار، وظیفه چنین صندوق‌هایی، فراهم آوردن بازده حداقل مشخص و کم‌ریسک برای سرمایه‌گذاران است بنابراین، عمده منابع خود را الزاما باید در اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنند. بهروز زارع در ادامه اذعان داشت: وضعیت جهانی در اغلب صنایع، شرایط مناسب و رو به رشدی را نشان نمی‌دهد. اگرچه طی چند ماه اخیر رشد‌هایی در برخی محصولات پتروشیمی تجربه کرده‌ایم.
مدیرعامل گروه مالی بانک ایران زمین گفت: در ماه‌های آتی شرایط داخلی و بین‌المللی تغییر چندانی که بتواند تاثیر قابل توجهی در معاملات بازار سهام داشته باشد، نخواهند داشت. این کارشناس ارشد بازارسرمایه افزود: پالایشی‌ها، معدنی‌ها و فلزات پتانسیل رو به رشدی در بورس خواهند داشت.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری در مسیر توسعه
در سویی دیگر، کورش شمس، مدیرعامل شرکت سبدگردان پاداش سرمایه با اشاره به تصمیم‌های مثبت سازمان بورس برای توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری گفت: صندوق‌های سرمایه‌گذاری در دو الی سه سال اخیر توسعه خوبی داشتند.
وی با اشاره به جذب سرمایه‌های این صندوق‌ها در بازار سهام افزود: با توسعه این صندوق‌ها منابع بسیار خوبی جذب بازار سهام می‌شود که برای رشد و رونق این بازار مفید است. شمس در گفت گو با سنا با تاکید بر اینکه رقم قابل توجهی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری بزرگ با درآمد ثابت متعلق به بانک‌ها هستند، اظهار داشت: در این مدت بخشی از این منابع وارد بازار شد. یکی از تصمیم‌های مثبت سازمان بورس الزام صندوق‌ها برای خرید سهام با 5 درصد دارایی صندوق است که باعث شد رقم خوبی از محل این صندوق‌ها وارد بازار شوند. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه در تصمیمی دیگر صندوق‌ها مجاز شدند، فقط 50درصد دارایی خود را در بانک‌ها سپرده کنند، گفت: با اجرایی شدن این موضوع، منابع بیشتری از صندوق‌ها آزاد شده و جذب بازار سهام می‌شود. وی ادامه داد: با رونق بازار سرمایه، هدف اصلی این بازار که تامین مالی برای بنگاه‌های اقتصادی است، محقق می‌شود. این در حالی است که با زمینه‌های ایجاد شده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری به نحو بهینه‌یی در حال طی مسیر توسعه هستند. این مدیرعامل شرکت سبدگردان بازار سرمایه به تعامل سازمان بورس به رکن متولی صندوق‌ها اشاره کرد و اظهار داشت: سازمان بورس از متولیان صندوق‌ها خواسته تا اطلاعات دقیق‌تر، بیشتر و جامع‌تری ارائه دهند و کنترل بیشتری بر عملکرد صندوق‌ها داشته باشند.
این کنترل بیشتر باعث می‌شود صندوق‌ها بهتر حرکت کنند و صرف و صلاح سرمایه‌گذاران با نگاه دقیق‌تری رعایت شود. به گفته شمس، سازمان بورس به سمت توسعه انواع مختلفی از صندوق‌ها در حال حرکت است، صندوق‌هایی مثل صندوق پروژه و ساختمان باعث می‌شوند منابع لازم برای توسعه پروژه‌ها تامین شود.
وی در ادامه پیشنهادهایی برای بهتر شدن روند توسعه صندوق‌ها مطرح کرد و گفت: سازمان بورس صندوق‌های با درآمد ثابت را به نوعی به خرید سهام ملزم کرده است اما برای رونق بیشتر بازار سرمایه و فرهنگ‌سازی، استفاده از ابزارهای نوین مالی مثل ابزارهای مشتقه لازم است، می‌توان با دستورالعملی صندوق‌ها را ملزم کرد بخش اندکی از منابع خود را به خرید اوراق مشتقه اختصاص دهند تا بازار این اوراق نیز با رونق مواجه شود. شمس به لزوم تغییر نحوه محاسبه بازده صندوق‌ها اشاره کرد و گفت: در حال حاضر بازده صندوق‌ها به نحوی اعلام می‌شود که بازده واقعی صندوق نسبت به رقم مبنای هر واحد سرمایه‌گذاری را نشان نمی‌دهد به خصوص در بازه‌های زمانی سالانه، 3ماهه و 6ماهه این مشکل بیشتر دیده می‌شود، چراکه در حال حاضر بازده صندوق نسبت به دوره قبل اعلام می‌شود. وی با طرح پیشنهاد اعطای اختیار به مدیران صندوق‌ها برای خرید اوراق بدهی کم ریسک گفت: نکته دیگر این است که واحدهای صندوق‌ها به عنوان دارایی ضمانت برای گرفتن اعتبار توسط کارگزاران پذیرفته شود.
