26 ماموریت برای شریعتمداری
تعادل|
رییس دولت دوازدهم روز گذشته 26 اولویت مهم کاری را برای وزارتخانه 3 بخشی صنعت، معدن و تجارت تا سال 1400ترسیم کرد. براساس این ابلاغیه حسن روحانی، محمد شریعتمداری را مکلف کرده تا در راستای ماموریت‌های محول شده، گام بردارد و برای محقق شدن برنامه‌ها در صورت لزوم دست به اصلاح ساختاری بزند. به نظر می‌رسد«تلاش برای تحقق رشد بیش از ۱۵درصدی در صادرات غیرنفتی» در دوران دولت دوازدهم یکی از مهم‌ترین ماموریت‌های محول شده به سکاندار این وزارتخانه باشد. این اولویت در شرایطی مدنظر رییس دولت دوازدهم قرار گرفته که متولیان سازمان توسعه تجارت نیز در تلاشند تا روند توسعه صادرات غیرنفتی را نیز مورد واکاوی دقیق قرار دهند. به طوری که متولیان تجاری کشور روز گذشته در نشست خبری خود با اصحاب رسانه ضمن لزوم توجه به رشد صادرات غیرنفتی در اقتصاد بر این نکته تاکید داشتند که اقتصاد تحت تورم، اجازه انعقاد قراردادهای بلندمدت صادراتی را به صادرکنندگان نمی‌دهد و همین موضوعات باعث می‌شود که نتوانیم در صادرات آنچنان که باید موفق باشیم. به گفته آنها اکثر کشورها درحال حرکت به سمت تجارت منطقه‌یی هستند و از تبعات جهانی شدن می‌گویند، از این رو ایران هم باید به این سمت حرکت کند و ظرفیت‌های تولید و صادرات خود را متناسب با اندازه جهانی توسعه دهد. از سوی دیگر برای تعامل تجاری با کشورهای جهان باید با قوانین بین‌المللی و قواعد پذیرفته شود تا مسیر صادرات و تجارت با دنیا تسهیل شود؛ چراکه به اعتقاد متولیان تجاری کشور در شرایط کنونی، فضای تجارت خارجی در یک فضای بسته‌یی قرار گرفته که امکان رشد ندارد.
ضرورت پیمان‌های منطقه‌ای
براساس آمارها در سال 95 تعداد شرکت‌هایی که بیش از 10میلیون دلار صادرات داشته‌اند زیر 350شرکت بوده است درحالی که در دنیا شرکت‌هایی وجود دارند که ارقام صادرات آنها میلیارد دلاری است. از این رو به گفته معاون توسعه صادرات کالا و خدمات سازمان توسعه تجارت ظرفیت‌های ما در طول سال‌ها براساس نیاز داخل، شهر، استان و کشور بوده و با چنین شرایطی نمی‌توان به دنبال توسعه صادرات بود. موضوع دیگری که در این زمینه مطرح است اینکه با واحدهای کوچک نمی‌توان صادرات رقابتی را به وجود آورد زیرا تولید‌کنندگان بسیار بزرگ در دنیا وجود دارند که به راحتی نیازهای صادراتی را تامین می‌کنند. بر همین اساس، بنا به اظهارات رییس سازمان توسعه تجارت از آنجا که همه کشورها می‌خواهند صادرکننده باشند ما هم باید خودمان را برای این شرایط آماده کنیم. بنابراین به نظر می‌رسد چنانچه می‌خواهیم به 100میلیارد دلاری صادرات دست یابیم، نیازمند برنامه جدید هستیم و یکی از برنامه‌های کاری بهره‌گیری از بازارهای بالقوه است.
از سوی دیگر باید این موضوع را نیز متذکر شد که درحال حاضر تعامل تجاری در بسیاری از کشورها با بهره‌گیری از قرارداد تجارت آزاد و قرارداد تعرفه ترجیحی انجام می‌شود، این در شرایطی است که امکان انعقاد تعرفه ترجیحی و تجارت آزاد با کشورهایی مثل افغانستان و عراق وجود ندارد؛ زیرا روند تجارت ما با این کشورها به صورت یکجانبه است.
محمدرضا مودودی در همین رابطه می‌گوید: امکان انعقاد قرارداد با کشورهایی مثل ترکیه وجود دارد که وقتی بحث آن مطرح می‌شود اما و اگرهای زیادی هم در این زمینه مطرح می‌شود که باید تکلیف را روشن کرد و حتی اگر واردات برخی کالاها به بخشی از تولید لطمه بزند باید در مجموع سود تجاری را در نظر گرفت و به صورت کلان در مورد آن تصمیم‌گیری کرد. البته بحث دیگری که در این زمینه نیز مطرح می‌شود، این است که درحال حاضر اکثر کشورها به سمت تجارت منطقه‌یی درحال حرکت هستند و در بیشتر کنفرانس‌های جهانی از تبعات منفی جهانی شدن می‌گویند. به طوری که کشورها تمایل دارند بیشتر صادرکننده باشند بنابراین ترجیح می‌دهند قراردادهای دو جانبه و چند جانبه منعقد کنند. از سوی دیگر، سرپرست معاونت توسعه بازارهای صادراتی نیز با بیان اینکه 50 درصد میانگین جهانی صادرات در کشورهای مختلف براساس آمار WTO به مقصد کشورهایی است که بین آنها تعرفه‌های ترجیحی و آزاد منعقد می‌شود، می‌گوید: این درحالی است که سهم ایران از تجارت با تعرفه‌های ترجیحی و تجارت آزاد با کشورهای دیگر کمتر از 3درصد است. به گفته میرهادی سیدی، ایران فقط با کشور سوریه قرارداد تجارت آزاد منعقد کرده و قرارداد تجارت ترجیحی هم تنها با 6 کشور دنیا منعقد کرده است. در مقابل کشوری مثل ترکیه حدود 20 توافق تجارت آزاد دارد و متقابلا هم شرایط تجاری برای کشور مقابل را فراهم می‌کند، ما در این رابطه با مشکل مواجه هستیم و می‌خواهیم توافق تجارت آزادمان یک طرفه و به نفع خودمان باشد که چنین چیزی برای تجارت امکان‌پذیر نیست.
از این رو معاون توسعه صادرات کالا و خدمات سازمان توسعه تجارت روز گذشته در نشست خبری که پیرامون موضوع صادرات برگزار شد با اشاره به اینکه در امر صادرات ایران کشور جوانی است و حدود 20سال است که در زمینه صادرات غیرنفتی فعالیت می‌کند، افزود: طی 20سال اخیر 2هزار درصد صادرات افزایش یافته و در 15سال گذشته
نزدیک هزار درصد صادرات کشور رشد داشته و دلیل آن هم ورود کالاهای پتروشیمی به سبد صادراتی کالاهای ما بوده و در کنار آن دو بازار مهم صادراتی عراق و افغانستان هم به بازارهای صادراتی سابق ما اضافه شد. مودودی با بیان اینکه شرایط ایران ویژه و در بسیاری از موارد برقراری تعامل تجاری با کشورها شرایط سیاسی ما هم موثر بوده، بیان کرد: خیلی‌ها با نگاه خصومت به ایران نگاه می‌کنند و حتی بسیاری از کشورها دوست ندارند ما اعلام کنیم که تراز تجاری ما از بعد غیرنفتی مثبت شود. معاون توسعه صادرات کالا و خدمات سازمان توسعه تجارت در عین حال نیز متذکر شد که بخش خصوصی هم در زمینه صادرات وظایفی به عهده دارد که باید مشاهده کرد این بخش به کدام یک از وظایف خود عمل کرده است. به گفته او واقعیت این است که بخش خصوصی ما در زمینه تولید و صادرات به نسبت دولت توسعه نیافته ؛ به طوری که آمارهای دقیقی موجود است از صادرکنندگان نمونه که حتی حجم ثبت برند آنها در خارج از کشور زیر 30درصد است و این موضوع باعث تاسف است.
سرپرست معاونت توسعه بازارهای صادراتی سازمان توسعه تجارت نیز با بیان اینکه توسعه صادرات، توسعه یک کل است و این کل باید با بازار تطبیق یابد، گفت: حجم تولیدات ما درحال حاضر متناسب با سفارش‌های جهانی نیست و تولیدات ما در حد تامین نیاز، شهر، استان و نهایتا کشور بوده است. او تاکید کرد که گاهی اوقات توافق ترجیحی تنها بر سر کالا باقی می‌ماند و با این کار موفقیت در صادرات صورت نمی‌گیرد. سیدی با بیان اینکه اقتصاد ما جهانی نشده، می‌گوید: هنوز در برابر موج فروشگاه‌های زنجیره‌یی در دنیا مقاومت می‌کنیم بنابراین نوسان اقتصاد ما هم بالاست. از سوی دیگر با گذشت 3ماه از بسته شدن سایت ثبت سفارش خودرو و بلاتکلیفی مردم، مجتبی خسروتاج رییس سازمان توسعه تجارت روز گذشته از باز شدن سایت ثبت سفارش خودرو طی یک هفته خبر داد و گفت که به زودی مشکل مربوطه مرتفع خواهد شد.
