3 هدف عمده اقتصادی سعودی‌ها در روسیه
ملک سلمان، پادشاه عربستان در سفری
4 روزه به مسکو به دنبال ایجاد زمینه همکاری‌هایی فراگیر با روسیه است؛ موضوعی که در چارچوب رقابت‌های منطقه‌یی سعودی و ایجاد توازن در روابط با امریکا می‌توان به آن نگریست.
به گزارش ایرنا، «سلمان بن عبدالعزیز» روز چهارشنبه دوازدهم مهر ماه در راس هیاتی بلندپایه و پرشمار راهی مسکو شد تا نخستین پادشاه سعودی باشد که در تاریخ این کشور به روسیه سفر می‌کند. رسانه‌های سعودی با پوشش تبلیغاتی این رخداد، آن را «سفری تاریخی» خوانده‌اند که زمینه‌ساز تحول در روابط نه چندان گرم ریاض و مسکو خواهد شد.
ملک سلمان روز پنجشنبه سیزدهم مهر ماه در کرملین با «ولادیمیر پوتین» رییس‌جمهوری روسیه دیدار کرد. پادشاه عربستان پس از گفت‌وگو با پوتین که بخش عمده آن به مسائل منطقه‌یی اختصاص داشت، قرار است با «دیمیتری مدودف» نخست‌وزیر روسیه ملاقات کند و همکاری‌های اقتصادی دوجانبه موضوع اصلی رایزنی‌های روز گذشته بود.
با نگاهی به محورهای رایزنی، برنامه سفر ملک سلمان و هیات همراه و نیز انعکاس این سفر در رسانه‌ها می‌توان گفت، سران ریاض با کلید زدن همکاری‌هایی فراگیر با مسکو امید دارند تا به مجموعه‌یی از اهداف سیاسی، اقتصادی و نظامی- امنیتی دست یابند.
اهداف سیاسی و اقتصادی سران ریاض
در مسکو
رایزنی درباره تحولات سوریه از نخستین موضوعاتی بود که مقامات سعودی و روسیه حول محور مبارزه با تروریسم و مقابله با افراط‌گرایی و خشونت‌طلبی مورد توجه قرار دادند. سعودی‌ها هر چند با عقب نشستن از مواضع شدید خود در قبال حکومت دمشق و هدف سرنگونی آن، از گزینه‌هایی چون عملیات نظامی علیه دولت سوریه چشم پوشیده‌اند اما قصد دارند در پرونده تحولات این کشور مانند بازیگرانی چون ترکیه منافع و اهداف خود را در تعامل با روسیه پیگیری کنند.
مساله مهم‌تر در شرایط کنونی تحولات یمن است که به شدت سعودی‌ها را درگیر خود کرده است. به همین دلیل این تحولات در کنار رخدادهای شمال عراق و نیز فعالیت گروه‌های مسلح تکفیری در کشورهایی چون لیبی در دیدار ملک سلمان و پوتین مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در این دیدار البته پادشاه سعودی فرصت را مغتنم دانست تا باز هم ادعاهای خود علیه رقیب بزرگ منطقه‌یی را تکرار کند و از ایران بخواهد از مداخله در امور دیگر کشورهای خاورمیانه دست بردارد.
افزون بر موضوعات خاورمیانه‌یی که به آن اشاره شد، تحولات سرزمین اشغالی و راهکار ایجاد دو کشور در فلسطین روی میز بررسی‌های سیاسی مقامات مسکو و ریاض قرار گرفت.
ملک سلمان و همراهانش در حوزه همکاری‌های اقتصادی 3 هدف عمده را در روسیه دنبال می‌کنند؛ نخست رایزنی‌های نفتی برای جلوگیری از افت بهای نفت، تحول در وضعیت مبادلات تجاری و گسترش همکاری‌های اقتصادی در حوزه‌های صنعتی و سرمایه‌گذاری.
عربستان به عنوان بزرگ‌ترین صادر‌کننده نفت اوپک و روسیه در جایگاه نخستین کشور تولید‌کننده نفت خارج از این سازمان، نگرانی‌های جدی در زمینه افت بهای نفت دارند و به همین خاطر بخش مهمی از رایزنی مقام‌های حوزه انرژی دو کشور به تثبیت قیمت نفت در سطحی نزدیک به 50 دلار معطوف شد.
در همین ارتباط «الکساندر نوواک» وزیر انرژی روسیه از توافق 3میلیارد دلاری نفتی دو کشور خبر داد. در چارچوب این توافق، شرکت پتروشیمی «سیبور» روسیه در همکاری با «آرامکو» سعودی تاسیساتی به ارزش بیش از یک میلیارد دلار در عربستان تاسیس خواهد کرد. همچنین سرمایه‌یی به ارزش یک میلیارد دلار برای ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری مشترک اختصاص خواهد یافت.
بنا بر اعلام رسانه‌های سعودی، مقام‌های روسیه و عربستان همچنین در حوزه‌های مخابراتی، فناوری اطلاعات و کشاورزی، انجام طرح‌های شیرین کردن آب و بهینه‌سازی مصرف انرژی به توافق‌هایی دست یافتند و مقرر شد، شرکت‌های سعودی در بخش‌هایی چون راهسازی روسیه سرمایه‌گذاری کنند.
قراردادهای تسلیحاتی؛ مشوق سعودی برای جلب همکاری‌های روسیه
در کنار توافقنامه‌هایی که در جهت تحول در وضعیت مناسبات اقتصادی و تجاری و فراتر رفتن از آن سطح سالانه 3میلیارد دلاری منعقد شد، قرارداد خرید سامانه دفاع موشکی«اس-400» از روسیه دیروز به امضا رسید. پیش از این روسیه سامانه اس- 300 را در اختیار ایران گذاشته و قرارداد فروش اس- 400 را با ترکیه منعقد کرده بود.
بنا بر اعلام رسانه‌ها، علاوه بر قرارداد خرید اس- 400 و نگهداری قطعات آن، دو طرف در مورد خرید، انتقال فناوری و تولید مشترک برخی اقلام نظامی چون جنگ‌افزارهای ضد زره، موشک‌انداز و سلاح‌های سبک به توافق رسیدند.
از دید تحلیلگران، سعودی‌ها از طریق قراردادهای یاد شده، تلاش دارند تا از رقبای بزرگ خود در منطقه یعنی ایران و ترکیه در زمینه دفاع موشکی عقب نمانده و همزمان نوعی تعادل را در مناسبات نظامی و خرید تسلیحات از روسیه و امریکا به وجود آورند.
در این ارتباط، اواخر اردیبهشت ماه سال جاری و در جریان سفر «دونالد ترامپ» رییس‌جمهوری امریکا به ریاض، خبر انعقاد قرارداد تسلیحاتی بین امریکا و عربستان به ارزش 110میلیارد دلار سر و صدای بسیاری به پا کرد. یک هفته پس از حضور ترامپ در عربستان «محمد بن سلمان» ولیعهد این کشور راهی کرملین شد تا درباره مسائل و منافع مشترک با مقامات روسیه گفت‌وگو کند.
از دید ناظران هر چند حجم و ارزش مبادلات و روابط سعودی با امریکا در وضعیتی غیرقابل مقایسه با روسیه است اما رقابت‌های منطقه‌یی عربستان، جلب نظر و همکاری مقامات روسیه و صرفه اقتصادی برخی اقلام تسلیحاتی این کشور سبب اهمیت روابط مسکو- ریاض در زمینه خرید جنگ‌افزار شده است.
نکته قابل تامل اینکه سعودی‌ها در کنار محورهای سیاسی، اقتصادی و نظامی حوزه همکاری‌های فرهنگی را نیز مورد توجه قرار داده‌اند و همزمان با سفر ملک سلمان به روسیه طی هفته «فرهنگ سعودی» جشنواره‌یی با عنوان «نگاهی از درون به پادشاهی سعودی» در نزدیکی کاخ کرملین برگزار کرده‌اند؛ نکته‌یی که نشان می‌دهد، مقامات سعودی در فرصت فراهم آمده در سرزمین تزارها هدف همکاری‌های فراگیر با روسیه و تحول در مناسبات با این قدرت شرقی را در پیش گرفته‌اند.
