رویکرد صادراتی استان‌ها بر اساس مزیت‌های منطقه‌ای
گروه بنگاه‌ها|
در روزهایی که موضوع توسعه دامنه‌های صادراتی کشور برای رشد اقتصادی و اشتغال‌زایی در فضای رسانه‌یی کشورمان به عنوان یک ضرورت غیرقابل انکار مطرح شده است، ارزیابی و بررسی وضعیت صادراتی استان‌های مختلف یکی از راهکارهایی است که می‌تواند تصویری شفاف از وضعیت کلی صادرات در ایران ارائه کند.
بعد از تشکیل دولت یازدهم اعلام شد که دولت درون‌زایی و برون‌نگری را به عنوان دو بال اصلی توسعه مورد توجه قرار داده و برای رسیدن به این هدف از یک طرف با اجرای طرح رونق تولید تلاش می‌کند تا وضعیت تولید داخلی را در روند بهبود قرار دهد و از سوی دیگر با توسعه دامنه‌های صادراتی فضای اقتصادی کشور را به سمت توسعه هدایت کند.
رصد اقدامات صورت گرفته در برخی استان‌های کشور از ابتدای سال 96 از تحرکات اقتصادی برای کسب سهم بیشتر از بازارهای صادراتی کشورهای همسایه حکایت دارد؛ اما باید دید با روند کنونی برنامه‌ریزی‌ها آیا برنامه‌های صادراتی ایران به کشورهای همسایه جهش خواهد داشت؟ یا اینکه تنها موقعیت‌های مقطعی و فصلی است که برخی آمارهای صادراتی کشور را در مسیر رشد قرار داده است؟ برنامه دولت دوازدهم در حوزه صادرات استفاده از مزیت‌های منطقه‌یی و استانی است. براساس این مدل استان آذربایجان شرقی در حوزه صادرات محصولات کشاورزی، چرم، کیف و کفش و...، استان بوشهر در حوزه‌هایی چون صادرات میگو، ماهی، محصولات پتروشیمی و... استان قزوین در حوزه صادرات محصولاتی چون، قطعه‌سازی، محصولات کشاورزی و... صاحب مزیت‌هایی هستند که در نهایت شمایل تولیدی و صادراتی استان‌های مورد اشاره را تشکیل می‌دهند.
همزمان با روز صادرات ساختارهای صادراتی استان‌های مختلف با ارائه گزارش‌های مستند، تلاش کردند تا نوری به ابعاد گوناگون بحث صادرات در استان‌های مختلف بتابانند. اعداد و ارقامی که با در کنار هم قرار دادن و بررسی تحلیلی آنها می‌توان تصویری از عملکرد کلان دولت در زمینه صادرات را به دست آورد. در جریان این گزارش با رصد اعداد و ارقام صادراتی استان‌هایی چون آذربایجان شرقی، اصفهان، چهارمحال و بختیاری موضوع صادرات در استان‌ها روی میز ارزیابی‌های این صفحه قرار گرفته است.
رشد 9 درصدی صادرات کالاهای غیرنفتی آذربایجان شرقی
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی از رشد 9درصدی صادرات کالاهای غیرنفتی این استان از گمرکات کشور در 6 ماهه نخست سال جاری خبر داد. حسین نجاتی دیروز در جمع خبرنگاران با تبریک روز ملی صادرات اعلام کرد: میزان صادرات در این مدت نسبت به زمان مشابه سال گذشته رشد قابل توجهی داشته به طوری که ارزش اعتباری کالاهای غیرنفتی استان که از کل گمرکات کشور صادر شده حدود یک میلیارد دلار بود. وی وزن کالاهای صادر شده استان از مبادی گمرکی کشور را در 6 ماهه امسال یک میلیون و 200هزار تن اعلام کرد و گفت: صادرات محصولات شیمیایی و پتروشیمی به دلیل ایجاد بازارهای جدید صادراتی رشد 100درصدی را نشان می‌دهد. نجاتی همچنین از رشد 200درصدی صادرات کالاهای تولید شده در منطقه آزاد ارس خبر داد و گفت: این منطقه با 97میلیون دلار صادرات توانسته، گامی موثر در جهت افزایش صادرات کالاهای غیرنفتی استان بردارد که دلیل عمده این مهم رفع محدودیت‌های صادراتی کالاهایی چون محصولات کشاورزی و خشکبار از این منطقه است. وی خاطرنشان کرد: در سال گذشته 2میلیارد و 300میلیون دلار کالای غیرنفتی استان از مبادی گمرکی به 89کشور صادر شد که نسبت به سال 94 حدود 14.5درصد افزایش داشت. کالاهای صنعتی، محصولات کشاورزی، شیرینی و شکلات، مواد معدنی، فرش و محصولات شیمیایی عمده صادرات این استان محسوب می‌شود.
وضعیت صادرات در استان اصفهان متناسب
با ظرفیت تولیدات نیست
درحالی که سال‌هاست استان اصفهان قطب صنعتی و یکی از مهم‌ترین مراکز صادراتی کشور است و در این سال‌ها در تجارت خارجی رتبه دوم یا سوم کشور را در اختیار داشته اما طی سال‌های اخیر به دلایلی همچون تحریم‌ها، صنایع، مشکل مبادلات ارزی، مشکلات صنعت، برنامه‌ریزی نادرست و از دست رفتن بازارهای صادراتی، این روند تضعیف و آمار تجارت استان با کاهش مواجه شده است.
علاوه بر مشکلات اشاره شده کاهش رقابت‌پذیری کالاهای تولیدی سبب شد، سهم کالاهای استان اصفهان در بازارهای جهانی با کاهش مواجه شود و رتبه صادراتی این استان به جایگاه نهم تنزل یابد. در ماه‌های گذشته سال جاری عمده‌ترین کالاهای صادراتی از استان اصفهان را می‌توان محصولات پتروشیمی به ارزش 168میلیون دلار، آهن‌آلات و فولاد 159میلیون دلار و فرش 58 میلیون دلار برشمرد. مهم‌ترین کشورهای مقصد کالاهای صادراتی استان اصفهان عراق با 170میلیون دلار و 28درصد، امارات متحده عربی با 104میلیون دلار و 17درصد، افغانستان با 98میلیون دلار و 16درصد، پاکستان با 48میلیون دلار و 8 درصد و چین با 28میلیون دلار و 5 درصد سهم از کل صادرات استان هستند. رییس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی اصفهان به انتقاد از اینکه در 2سال گذشته صادرات اصفهان کاهش 40درصدی داشته است، گفت: در این مدت صادرات هر ساله استان اصفهان نسبت به سال قبل 20درصد کاهش داشته که وضعیت روند نزولی تولید و تجارت استان را نشان می‌دهد.
مسعود گلشیرازی با بیان اینکه به دنبال شناسایی مستعدان حوزه تجارت بین‌الملل و صادرات هستیم، گفت: مرکز رشد صادرات با هدف توسعه تجارت الکترونیک در اصفهان ایجاد می‌شود. وی درباره تشکیل مرکز رشد صادرات اصفهان اظهار کرد: این طرح به عنوان پیشنهاد از طرف کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی استان اصفهان مطرح شده تا با ایجاد این مرکز در راستای رشد صادرات و تجارت الکترونیک گام‌های موثری برداریم. رییس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی اصفهان ادامه داد: خوشبختانه پیشنهاد تشکیل مرکز رشد صادرات اصفهان مورد اقبال هیات نمایندگان اتاق بازرگانی اصفهان قرار گرفته و مراحل اجرایی آن برنامه‌ریزی خواهد شد.
بیشترین صادرات میگوی پرورشی
و محصولات پتروشیمی
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر گفت: این استان در حوزه تولید میگوی پرورشی و محصولات پتروشیمی از ظرفیت بالایی برخوردار است به گونه‌یی که بیشترین تولید و صادرات این دو محصول در کشور از استان بوشهر انجام می‌شود.
به گزارش روابط عمومی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر؛ سیدحسین حسینی‌محمدی در نشست توسعه صادرات غیرنفتی استان بوشهر افزود: با توجه به ظرفیت‌های تولید بیش از50 درصد میگوی پرورشی در استان بوشهر در عرصه صادرات می‌تواند نقش موثرتری داشته باشد. حسینی‌محمدی محصولات پتروشیمی را یکی دیگر از محصولات مهم استان بوشهر دانست که میز صادراتی آن به این استان واگذار شده، خاطرنشان کرد: با توجه به ظرفیت‌های استان بوشهر در تولید محصولات مختلف پتروشیمی، ظرفیت خوبی برای توسعه صادرات این محصول وجود دارد. رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر به تصویب آیین‌نامه ته‌لنجی و کالای همراه ملوان در هیات دولت اشاره و تصریح کرد: برای ساماندهی کالای همراه ملوان و ته‌لنجی، تجارت قانونی مورد توجه قرار دارد که نقش مهمی در مقابله با قاچاق کالا دارد. حسینی‌محمدی محصولات پتروشیمی و سیمان را از مهم‌ترین محصولات صادراتی استان بوشهر در نیمه نخست امسال دانست و گفت: در راستای توسعه صادرات در استان بوشهر تلاش‌های خوبی صورت گرفته و محصولات پتروشیمی و سیمان از مهم‌ترین محصولات صادراتی استان بوشهر در نیمه نخست امسال است.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان از تشکیل ۲۱میز کالا برای توسعه صادرات غیرنفتی در کشور خبر داد و گفت: این استان مسوول میز صادرات میگو و پتروشیمی تعیین شده است.
حسینی‌محمدی یکی از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را توسعه صادرات غیرنفتی دانست و اظهار کرد: توسعه صادرات غیرنفتی از اولویت‌های دولت و یکی از راه‌های برون‌رفت از رکود اقتصادی است.
وی با اشاره به تعیین استان‌ها برای توسعه صادرات غیر نفتی به صورت کالاهای تخصصی از تشکیل 21میز کالا برای توسعه صادرات غیرنفتی در کشور خبرداد و گفت: استان بوشهر مسوول میز صادرات میگو و پتروشیمی تعیین شده است.
بنابر این گزارش هر چند به نظر می‌رسد که تحرکاتی در استان‌های مختلف برای گرفتن سهم جدی‌تر و بیشتری از بازارهای قطر شکل گرفته ولی همچنان نگرانی‌هایی به دلیل عدم هماهنگی، تعلل و فرصت‌سوزی در این زمینه وجود دارد باید منتظر ماند و دید که استان‌های مختلف و در مجموع کشورمان از شرایط رخ داده در منطقه چقدر خواهد توانست بهره‌برداری تجاری داشته باشد.
