کاتالونیا آماده جنگ نبود
گروه جهان| طلا تسلیمی|
تصویب بیانیه استقلال از اسپانیا در پارلمان کاتالونیا تا جایی که به استقلال‌طلبی مربوط می‌شود فقط یک حرکت نمادین بود؛ اما حتی برای خنثی‌سازی این اقدام نمادین و سر و سامان دادن به شرایط کنونی، ماریانو راخوی نخست‌وزیر اسپانیا مجبور خواهد شد از همه تجربیات و مهارت‌های خود بهره بجوید. رای پارلمان محلی کاتالونیا به جدایی، وخیم‌ترین بحران سیاسی اسپانیا از دهه 1970 تاکنون را تشدید کرد و به کاهش ارزش شاخص‌های سهام این کشور در بازار اروپا منجر شد. ارزش یورو که در نتیجه عقب‌نشینی بانک مرکزی منطقه از برنامه تسهیل کمی آسیب دیده بود در پایان معاملات جمعه و پس از اعلام استقلال پارلمان کاتالونیا سقوط بیشتری داشت و در مقابل، ارزهای فرانک سوییس و ین ژاپن که بهشت امن سرمایه‌گذاران محسوب می‌شوند، تقویت شدند. اما انتظار می‌رود که نوسان‌ها در بازارهای سهام اروپایی به ویژه در اوراق قرضه دولت اسپانیا تا پایان هفته ادامه داشته باشد. دولت مرکزی اسپانیا در واکنش به این اعلام استقلال، خودمختاری کاتالونیا را لغو کرده و اداره دولت محلی این منطقه را به دست گرفته است؛ کارلوس پوجدمون، رییس جدایی‌طلب منطقه و وزیران دولت محلی کاتالونیا همچنین رییس پلیس این منطقه برکنار و ثریا سانز دوسانتاماریا، معاون نخست‌وزیر اسپانیا به طور رسمی مسوول اداره کاتالونیا شده است.
سقوط بازارهای مالی و سهام اسپانیا
بلافاصله پس از اعلام استقلال یک‌جانبه کاتالونیا، بازار بورس و سهام اسپانیا افت شدیدی را شاهد بود. به گزارش فایننشال‌تایمز، شاخص‌های سهام اسپانیا از رقابت با دیگر شاخص‌های اروپایی عقب ماندند به طوری که شاخص«ایبکس35» سهام بزرگ‌ترین شرکت‌های اسپانیا در پایان معاملات جمعه 1.5درصد کاهش یافت. در بازارهای درآمد ثابت نیز سوددهی اوراق قرضه 10ساله دولت اسپانیا 4واحد افزایش یافت و به 1.58درصد رسید؛ سوددهی در نتیجه کاهش ارزش بالا می‌رود. در این میان، بانک‌های کاتالونیا بیشترین آسیب را متحمل شدند؛ سهام بانکو د سابادل، 4.9درصد و کاییکسا بانک 2.7درصد افت کرد.
ارزش یورو نیز که در نتیجه سیاست‌گذاری‌های بانک مرکزی اتحادیه اروپا در مورد عقب‌نشینی از برنامه تسهیل کمی کاهش یافته بود پس از اعلام استقلال یک‌جانبه کاتالونیا در مقابل دلار کاهش یافت و به کم‌ترین میزان در 3ماه گذشته رسید. استفان براون از شرکت کپیتال اکونومیکس گفت:«هنوز فکر می‌کنیم، می‌توان عواقب اقتصادی این بحران سیاسی را به طور نسبی مدیریت کرد اما مخاطره به شدت بالاست.»
بازی از پیش باخته
چندی پیش که کارلوس پوجدمون اعلام استقلال را به تعویق انداخت، دیگر طرفداران جدایی از اسپانیا وی را خائن خواندند؛ آنتونیو بانوس، رهبر حزب چپ افراطی جدایی‌طلب سی‌یو‌پی، تصویر پوجدمون را برعکس در توییتر منتشر کرد و دانشجویان حامی استقلال در مقابل ساختمان دولت محلی تجمع کردند. در نهایت پوجدمون تسلیم شد و از پارلمان خواست در مورد اعلام استقلال تصمیم‌گیری کند. به گزارش بلومبرگ، طفره رفتن پوجدمون از اعلام استقلال تنها تلاشی برای جلوگیری از قدم بعدی راخوی، یعنی اجرای ماده 155قانون اساسی اسپانیا، بود. راخوی پس از همه‌پرسی در کاتالونیا عقب‌نشینی نکرد و به وضوح گفت در صورت اصرار ورزیدن دولت محلی به اعلام استقلال، قدرتش را سلب خواهد کرد. پوجدمون همان زمانی که تصمیم‌گیری را به پارلمان واگذار کرد، می‌دانست دیگر چیزی برای از دست دادن ندارد؛ حزب پوجدمون و حزب سی‌پی‌یو که هر دو جدایی‌طلب هستند، اکثریت کرسی‌های پارلمان را در اختیار داشتند و دور از تعجب نبود که به اعلام استقلال رای دهند. پوجدمون با علم به عواقب، دست از جنگیدن کشید.
سنای اسپانیا جمعه برای نخستین مرتبه به اجرای ماده 155قانون اساسی رای داد. راخوی نیز بلافاصله پس از بیانیه استقلال کاتالونیا گفت قانون را به این منطقه بازمی‌گرداند. نخست‌وزیر اسپانیا، پوجدمون را از ریاست منطقه کاتالونیا برکنار و معاون خود، ثریا سانز دوسانتاماریا را مسوول اداره این منطقه کرد. جوزپ لوئیس تراپرو، رییس عملیات پلیس نیروهای منطقه‌یی کاتالونیا نیز توسط دولت مرکزی اسپانیا برکنار شده و از اعضای پلیس منطقه‌یی خواسته شده تا بی‌طرفانه رفتار کنند و در مناقشه میان دولت منطقه‌یی و مادرید دخالتی نداشته باشند. همچنین طبق اطلاعیه رسمی دولت اسپانیا، معاون پوجدمون و همه وزرای کابینه وی برکنار شده‌اند. دولت اسپانیا همچنین پارلمان کاتالونیا را که به استقلال رای داده، منحل کرده است و قصد دارد ۲۱دسامبر در این منطقه انتخابات برگزار کند.
صلح‌طلبانی با رویای استقلال
در مورد کاتالونیا و آینده جدایی‌طلبان این منطقه دو مساله مهم وجود دارد؛ نخست اینکه مردم این منطقه حاضر نیستند برای تحقق رویای استقلال بجنگند و کشته شوند و دوم اینکه کشوری که به رسمیت شناخته نشود، جای مناسبی برای زندگی نخواهد بود. جوردی سلاس، مسوول پروژه‌های فرهنگی دولت قبلی کاتالان با وجود اینکه از جدایی‌طلبان افراطی محسوب می‌شود، گفت که حاضر نیست برای یک پرچم، برای یک کشور، بمیرد. وی همچنین به این مساله اشاره کرد که کاتالونیایی‌ها تاجر هستند و نه مردمانی جنگجو و از این رو تلاش‌های خود برای دستیابی به استقلال را صلح‌طلبانه پیش می‌برند. از نظر سلاس، مردم نمی‌جنگند چون استقلال ارزش مرگ حتی یک نفر را هم ندارد. این تفاوت بزرگ دیدگاه کاتالونیایی‌ها با دیگر مناطق جدایی‌طلب است. بارسلونای 2017 به طور قطع با کی‌یف 2014 که مردم حاضر بودند برای اوکراین اروپایی بمیرند و مردند، تفاوت دارد. آلفونز لوپز تنا، یک وکیل که پیش‌تر رهبری یک حزب جدایی‌طلب را بر عهده داشته و در سال‌های 2010تا 2012 معاون رییس پارلمان کاتالونیا بوده، گفت:«کاتالونیایی‌ها استقلال نمی‌خواهند، تنها آرزوی آن را در سر می‌پرورانند. آنها می‌خواهند احساس خوبی در مورد خودشان داشته باشند و قربانی یک هدف والا بودن چنین احساسی به آنها می‌دهد.»
اما دلیل دیگری هم برای شکست این استقلال‌طلبی وجود دارد و آن نبود حمایت بین‌المللی از چنین اقدامی است. هیچ کسی در بارسلونا غیر از عده‌یی چپ‌گرایان افراطی حاضر به زندگی در کشوری که به رسمیت شناخته نمی‌شود، نیست. کاتالونیایی‌های عمل‌گرا می‌خواهند کشورشان عضو اتحادیه اروپا باشد و مقامات این نهاد اروپایی با قطعیت کامل طرف دولت مرکزی اسپانیا را گرفته‌اند.
پس از تصمیم راخوی و پارلمان اسپانیا به منحل کردن دولت محلی کاتالونیا، چندین کشور اروپایی ازجمله فرانسه و آلمان همچنین امریکا از تلاش‌های دولت راخوی برای حفظ وحدت در کشورش حمایت کردند. در بروکسل دونالد تاسک، رییس شورای اروپا گفت:«این رای استقلال(پارلمان کاتالونیا) هیچ چیز را تغییر نداد و اتحادیه اروپا تنها با دولت مرکزی اسپانیا تعامل خواهد کرد.» تنها دولت محلی اسکاتلند از استقلال یک‌جانبه کاتالونیا حمایت می‌کند.
هدف دولت پوجدمون این بود که اتحادیه اروپا را به مداخله در بحران و حمایت از کاتالونیا وادار کند؛ اما به عقیده سلاس چنین اتفاقی هرگز رخ نخواهد داد. وی در این باره گفت:«هیچ کسی در اتحادیه اروپا تاکنون در مورد آنچه می‌توان درباره یک کشور جدید غیرعضو که 7.5میلیون شهروند اتحادیه در آن ساکن هستند، سخن نگفته است.» به هر حال، اتحادیه اروپا نمی‌خواهد با یکی از بزرگ‌ترین کشورهای عضو به مشکل بر بخورد.
