تشویش بروکسل از نفوذ اقتصادی پکن
گروه جهان| طلا تسلیمی|
مقامات ارشد چین و 16 کشور اروپای شرقی و حوزه بالکان در بوداپست پایتخت مجارستان درباره امکان‌های سرمایه‌گذاری پکن در این منطقه گفت‌وگو کردند. این اتفاق در مجارستان تحت عنوان «بازگشایی شرقی» مورد استقبال قرار گرفته، مقامات صربستان آن را «دوستی قابل اتکا» خوانده‌اند و دولت لهستان همکاری با چین را «فرصتی بی‌نظیر» توصیف کرده است؛ اما مقامات کشورهای اتحادیه اروپا چندان از این گردهمایی 1+16 خشنود نیستند. بروکسل نگران است که پکن از تنش موجود میان بلوک شرقی و غربی اروپا به نفع خود استفاده کند و بر سیاست‌گذاری‌های اتحادیه اروپا تاثیر بگذارد.
فایننشال‌تایمز در گزارشی نوشت؛ گره‌گشای این گروه به‌طور قطع چین است، چرا که قابلیت تامین مالی و کمک به ساخت جاده‌ها، خطوط ریلی، نیروگاه‌های برق و دیگر زیرساخت‌های مورد نیاز کشورهای شرق و مرکز اروپا را دارد. اما گستره عملیاتی چین در این مناطق استراتژیک و سیاسی در قدرت‌های غرب اروپا ایجاد بی‌اعتمادی کرده است و بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا نگران این مساله هستند که پکن بخواهد از فرصت موجود برای سلطه بر دستور کار اتحادیه اروپا استفاده کند. یک دیپلمات اروپایی که خواست نامش فاش نشود در این باره گفت: «این رویکرد فرعی-منطقه‌یی (1+16) نه تنها در بروکسل، بلکه در پایتخت‌های بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا شک و تردیدهایی ایجاد کرده است.» یک دیپلمات ارشد اروپایی نیز به این مساله اشاره کرد که در نشست 1+16 به مسائل بسیاری پرداخته می‌شود و برخی از آنها شایستگی و کارآمدی اتحادیه اروپا را زیر سوال می‌برند یا بخشی از ابتکارعمل‌های مشترک اتحادیه و چین هستند.
در حالی که مقامات کشورهای مجارستان، بلغارستان، رومانی، لهستان، بوسنی و هرزگوین، صربستان، کرواسی، اسلوونی، آلبانی، جمهوری مقدونیه، مونته‌نگرو، جمهوری چک، لیتوانی، لتونی و استونی برای ششمین نشست سالانه در بوداپست آماده می‌شدند، واضح بود که ستاره چین از مدت‌ها پیش در مرکز و شرق اروپا ظهور کرده است. ویکتور اوربان نخست‌وزیر مجارستان در ماه اکتبر گفت: «مرکز ثقل اقتصاد جهانی از غرب به شرق تغییر می‌یابد؛ اگرچه هنوز بسیاری در جهان غربی این مساله را نفی می‌کنند، اما به نظر نمی‌رسد که منطقی پشت این انکارها باشد. می‌بینیم که مرکز ثقل اقتصاد جهان از منطقه اقیانوس اطلس به منطقه اقیانوس آرام تغییر می‌یابد. این نظر شخصی من نیست، یک واقعیت است!»
تطمیع اروپای شرقی
طبق اطلاعات اندیشکده مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی در واشنگتن از سال 2012 تاکنون شرکت‌های چینی در سایه حمایت‌های بانک مرکزی این کشور از حدود 15میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و صنایع مربوطه خبر داده‌اند. جوناتان هیلمن رییس پروژه پیوند مجدد با آسیا در این اندیشکده گفت: «این 16 کشور برای چین هم اهمیت مستقل دارند و هم پلی به اتحادیه اروپا محسوب می‌شوند.» در حالی که سرمایه‌گذاری‌های چین در منطقه در مقایسه با سرمایه‌گذاری‌های اتحادیه اروپا اندک محسوب می‌شود، اما ذی‌نفعان همچنان مشتاقانه به همکاری‌ها می‌نگرند. صربستان که «شراکت جامع راهبردی» با چین دارد و «دوستی برای تمام فصول» محسوب می‌شود، حدود 1.9 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری چین در بخش زیرساخت‌ها را شاهد خواهد بود. مجارستان که «سطح بالای اعتماد متقابل» با چین را داراست، وعده سرمایه‌گذاری 1.5میلیارد دلاری از پکن دریافت کرده است. جمهوری چک تاکنون از توافق‌هایی با ارزش 3میلیارد دلار خبر داده است؛ میلوس زمان، رییس‌جمهوری این کشور سال گذشته گفت: «جمهوری چک دروازه چین به اتحادیه اروپاست.»
ابتکارعمل جدید «جاده ابریشم نوین» چین که ساخت بندرها، خطوط ریلی و جاده‌ها به‌منظور گشایش مسیر تجارت در آسیا، آفریقا و اروپا را در بر می‌گیرد، موضوع اصلی نشست 1+16 بود. لی کی‌‌کیانگ نخست‌وزیر چین که روز یک‌شنبه برای شرکت در این نشست وارد بوداپست شد، مشارکت پکن در پروژه‌های سرمایه‌گذاری و توسعه به ارزش 3 میلیارد دلار در اروپای شرقی و مرکزی را وعده داد. وزیر امور خارجه مجارستان نیز گفت که چین و کشورهای اروپای شرقی و مرکزی در جریان این نشست 23 توافق همکاری امضا می‌کنند.
نگرانی بروکسل
در حالی که همکاری با چین برای کشورهای شرق و مرکز اروپا مسرت‌بخش است، اما برخی را در اتحادیه اروپا به‌شدت نگران کرده و این نگرانی‌ها دو علت اصلی دارد: اول اینکه احتمال دارد پکن از نفوذ در اروپای مرکزی و شرقی برای خنثی‌سازی سیاست‌های بروکسل در قبال چین استفاده کند و دوم اینکه ممکن است برخی کشورهای 1+16 بخواهند از روابط مستحکم با چین برای تقویت موضع مذاکراتی خود در مقابل بروکسل استفاده کنند.
پکن همکاری میان چین و کشورهای اروپای شرقی و مرکزی را ابتکارعملی برای تقویت روابط توصیف کرده است؛ اما با وجود تاکید بر فرصت‌های تجاری در این همکاری، تمایلات دیپلماتیک آن کاملا مشهود است. سازمان 1+16 توسط دبیرخانه‌یی در پکن اداره می‌شود که زیرمجموعه وزارت خارجه چین است. همچنین اگرچه در ساختار همانند اتحادیه اروپا چندجانبه به‌نظر می‌رسد، اما در عمل یک‌جانبه است و رهنمودها را چین به 16عضو اروپایی اعلام می‌کند. همه مقامات عالی‌رتبه در این سازمان چینی هستند و مشارکت اروپایی‌ها در سطح هماهنگ‌کننده است. همه این مسائل نشان می‌دهد که این گروه دستیابی چین به اهداف تجاری و راهبردی را تواما امکان‌پذیر می‌کند. چین می‌خواهد روابط تجاری و سرمایه‌گذاری با متحدان قدیمی را تقویت کند و در عین حال به این 16 کشور اروپایی به مثابه دروازه‌یی به اروپای غربی می‌نگرد. یافتن جایگاهی در بازارها و اتحادهای دیپلماتیک در 64 کشور از آسیا تا اروپا در پیشبرد ابتکارعمل کمربند و جاده برای چین اهمیت بسیاری دارد و برای شی جین‌پینگ رییس‌جمهوری این کشور یک اولویت است.
چین تعرفه واردات را کاهش می‌دهد
چین برای بالا بردن توان اقتصادی خود و کاهش تراز تجاری با شرکای خارجی، تعرفه واردات برخی کالاها را از اول ماه آتی میلادی حداکثر تا دوسوم کاهش می‌دهد. به گزارش آسوشیتدپرس، مدت‌هاست که امریکا، اروپا و برخی دیگر از کشورها دولت پکن را برای دسترسی به بازار پر سود چین تحت فشار گذاشته‌اند و در همین راستا، پکن پیش‌تر تعرفه واردات ۱۸۷ کالا را کاهش داده است تا تراز تجاری خود با این کشورها را تعدیل کند. در همین حال رهبران چین به دنبال تقویت رشد اقتصادی بر پایه ظرفیت داخلی و تشویق مردم به مصرف‌گرایی به جای سرمایه‌گذاری و تجارت هستند و از این‌رو دولت قصد دارد از اول دسامبر سال جاری میلادی تعرفه واردات برخی کالاها را تا دوسوم کاهش دهد. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که تشویق مصرف‌کنندگان به خرید کالاهای خارجی از خرده‌فروش‌های چینی به جای سفر به خارج از مرزهای این کشور برای دسترسی به همان اقلام خارجی می‌تواند به اشتغال‌زایی در چین کمک کند.
