گسترش روابط همه جانبه «تهران - آنکارا»
تعادل
روز یک‌شنبه ساختمان وزارت صنعت، معدن و تجارت میزبان وزیر اقتصاد ترکیه بود. این برای دومین بار است که طی هفته جاری مقام‌های رده اول کشورهای همسایه برای تاکید بر گسترش روابط همه جانبه با سکاندار وزارت صنعت، معدن و تجارت دیدار می‌کنند. هر چند که به گفته فعالان اقتصادی برای استحکام و گسترش روابط با کشورهای منطقه باید برنامه و زمان‌بندی‌های مشخصی از سوی بخش خصوصی و دولتمردان ایران تعریف شود تا این نوع ملاقات‌ها برای افزایش مبادلات تجاری به یک سرانجام روشنی برسد.
چشم‌انداز تجاری «ایران» و «ترکیه»
براساس آمارهای گمرک ایران در 7ماهه نخست سال ۲۰۱۷ صادرات ترکیه به ایران بیش از ۳۷درصد کاهش اما صادرات ایران به این کشور حدود 4درصد افزایش یافته است که این مثبت شدن تراز تجاری به نفع ایران را نشان می‌دهد. در 7ماهه اول سال ۲۰۱۷ واردات ترکیه از ایران 4میلیارد و ۵۱۲ میلیون دلار با احتساب نفت و گاز بوده که معادل ۳.۸ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال قبل را نشان می‌دهد. همچنین صادرات ترکیه به ایران در همین مدت یک میلیارد و ۸۱۲ میلیون دلار معادل 37.4درصد کاهش نسبت به مدت مشابه سال قبل را نشان می‌دهد. همچنین بیشترین صادرات ترکیه به جهان در 7ماهه اول سال ۲۰۱۷ مربوط به وسایل نقلیه زمینی به ارزش ۱۴میلیارد و ۲۰۷میلیون دلار، تجهیزات بویلرها، ماشین‌آلات و وسایل مکانیکی به ارزش 7میلیارد و ۵۱۸ میلیون دلار، سنگ‌ها و فلزات گران‌بها به ارزش 7میلیارد و ۴۲۱میلیون دلار، لباس به ارزش 4میلیارد و ۹۷۱میلیون دلار و چدن، آهن و فولاد نیز به ارزش 4میلیارد و ۸۲۹ میلیون دلار مربوط می‌شود. در عین حال بیشترین واردات ترکیه از جهان در 7ماهه اول سال ۲۰۱۷ شامل سوخت‌ها و روغن‌های معدنی، نفت خام و گاز طبیعی به ارزش ۲۰میلیارد و ۹۹میلیون دلار، تجهیزات بویلرها، ماشین‌آلات و وسایل مکانیکی به ارزش ۱۵میلیارد و ۱۰۸میلیون دلار، سنگ‌ها و فلزات گران‌بها به ارزش ۱۱میلیارد و ۱۵۹میلیون دلار و وسایل نقلیه زمینی به ارزش 8 میلیارد و ۹۲۲میلیون دلار است.
ضرورت گام‌های عملیاتی
به گزارش شاتا، وزیر صنعت، معدن و تجارت روز یک‌شنبه با وزیر اقتصاد و هیات همراه ترکیه دیدار کرد. محمد شریعتمداری گفت: معتقدیم با توجه به اراده مستحکم رهبران دو کشور ایران و ترکیه به گسترش همه جانبه روابط باید قدم‌هایمان را سریع‌تر برداریم. او افزود: بسیار خرسندیم که در کنار سند کمیسیون مشترک یک پیش‌نویس توافقنامه همکاری در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی و نیز همکاری‌های مشترک برای این فعالیت‌ها در کشور ثالث بین دو کشور آماده امضا شده است. امیدواریم این نوع دیدارها آغازی برای فعالیت‌های گسترده و همکاری‌های مشترک خدمات فنی و مهندسی بین دو کشور ایران و ترکیه و سرآغاز ارزشمندی برای فعالیت‌های بزرگ در آینده باشد.
شریعتمداری در ادامه به مفاد پیش‌نویس میان ایران و ترکیه اشاره کرد. او تصریح کرد: ضروری است در مفاد پیش‌نویس صورت جلسه کمیسیون مشترک برخی نکات عملیاتی‌تری را در متن صورت جلسه کمیسیون مشترک همکاری‌های همه جانبه دو کشور اعمال کنیم و به طور عملیاتی‌تر در حل مشکلات دو کشور گام برداریم؛ چراکه ایران و ترکیه دو کشور همسایه هستند که در طولانی‌مدت فعالیت‌های اقتصادی مشترکی را انجام داده‌اند و حالا در دوران پس از برجام به نظر می‌رسد که این تفاهمنامه‌ها جنبه‌های عملیاتی به خود بگیرد. او با اشاره به سفرهای ایرانیان به کشور ترکیه افزود: واقعیت این است که مردم ما هم مثل دولتمردان نسبت به ترکیه احساس برادری و نزدیکی دارند و سفرهای قابل ملاحظه ایرانی‌ها به ترکیه نشانگر این است. البته امیدواریم با ایجاد پایه‌های مناسب گردشگری شاهد حضور اتباع کشور دوست و برادر ترکیه بیش از پیش در ایران باشیم.
وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به مذاکرات روسای جمهور دو کشور تصریح کرد: در این مذاکرات دو طرف بسیار عملیاتی صحبت کردند و در شورای عالی همکاری‌های دو کشور روسای جمهور دو کشور و نیز معاون اول رییس‌جمهور ما و نخست‌وزیر ترکیه با هم مذاکرات بسیار روشنی داشتند.
روابط فعلی ایدهآل نیست
در ادامه نیز وزیر اقتصاد ترکیه نیز در این نشست 2ساعته با وزیر صنعت، معدن و تجارت کشورمان بر تامین منافع دو کشور در امضای قراردادها و اسناد تاکید کرد. نیهات زیبکچی گفت: ما معتقدیم که راه درست در نظر گرفتن منافع مشترک دو طرف است. روابطی که در چارچوب آن فقط منافع یک طرف تامین شود، روابط پایداری نخواهد بود. او افزود: متنی که قرار است درخصوص خدمات متقابل مهندسی رایزنی و مشاوره و امضا شود، متن فوق‌العاده مهمی است و ارزش نمادینی دارد. قطعا این جایگاهی که درحال حاضر در آن قرار داریم، نقطه ایدهآل ما نیست و باور داریم کارهای بسیاری وجود دارد که می‌توانیم با هم انجام دهیم. زیبکچی تصریح کرد: این واقعیتی است که ما بعضا با اتفاقات نه چندان مثبت برای حل موانع و مشکلات زمان زیادی را هزینه می‌کنیم و فرصت را از دست می‌دهیم و گاهی با تمرکز روی جزئیات قراردادها و وسواسی که به خرج می‌دهیم، گامی به عقب برداشته و در واقع فرصت‌سوزی می‌کنیم.
او افزود: روسای جمهور دو کشور با دیدگاه بلند‌نظرانه اهدافی که برازنده دو کشور است را با ایده‌های بزرگ مطرح می‌کنند و امیدوارم ما نیز هر چه زودتر اقدامات ملموس را شروع کنیم. به واقع ایران و ترکیه مکمل هم برای همکاری‌ها به شمار می‌روند و بی‌شک با در کنار هم قرار گرفتن این دو کشور و ایجاد هم‌افزایی، قدرت فوق‌العاده‌یی پیدا می‌کنند.
یادداشت تفاهم همکاری در حوزه
حمل و نقل
از سوی دیگر یادداشت تفاهمی با عنوان «تسهیل حمل و نقل و ترانزیت» میان وزرای اقتصاد ترکیه و قطر و وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران در تهران امضا شد. این یادداشت تفاهم در حوزه حمل و نقل ترکیبی، دریایی و زمینی است و زمینه را برای همکاری‌های اقتصادی و گسترش مبادلات تجاری میان 3 کشور فراهم می‌کند. براساس این یادداشت تفاهم ایران به عنوان کشور ترانزیتی دو همکار دیگر را به هم نزدیک می‌کند. باید گفت که یادداشت تفاهم سه جانبه برای افزایش کارایی، کاهش زمان و هزینه‌های 3 کشور منعقد شده است. در این یادداشت تفاهم همچنین به تشکیل کارگروه مشترکی اشاره شده که وظیفه دارد سالانه 3بار در کشورهای عضو تشکیل جلسه بدهد و در همه زمینه‌ها برای تسهیل تجارت و حمل و نقل فعالیت کند. همچنین در بیست و ششمین اجلاس کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکیه یادداشت تفاهم و موافقت‌نامه همکاری دیگری میان وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران و وزیر اقتصاد ترکیه به امضا رسید. دو وزیر یک موافقت‌نامه همکاری‌های مشترک در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی امضا کردند. رسیدن به سقف مبادلات ۱۰میلیارد دلاری در حوزه خدمات فنی و مهندسی در چارچوب این توافقنامه هدف‌گذاری شده است.
همچنین باید اشاره کرد که شریعتمداری و نیهات زیبکچی درخصوص برداشتن دیوارهای تعرفه‌یی و کاهش تعرفه‌ها، حذف safe card، مقررات گمرکی طرفین، برقراری تعرفه‌های ترجیحی بین دو کشور و نیز مشکلات شرکت‌های فعال بخش خصوصی طرفین برای فعالیت در کشور مقابل بحث و گفت‌وگو کردند.
