پربازده‌ترین هفته بورس در سال جاری
گروه بورس
شاخص بورس تهران در هفته گذشته با رشد 2هزار و 100واحدی (معادل 2.4درصد) قدرتمندانه به کانال 93هزار واحدی رسید و در سطح 93هزار و 282 واحد ایستاد. بر این اساس یکی از رشدی‌ترین هفته‌های سال جاری رقم خورد. بازدهی شاخص کل بورس تهران از ابتدای آذرماه حالا به 5درصد رسیده است. تا پیش از این شهریورماه بیشترین بازدهی ماهانه شاخص را با 4.2درصد رشد ثبت کرده بود. حالا با وجود آنکه هنوز یک هفته کاری از آذرماه باقی مانده شاخص بورس تقریبا 5درصد رشد کرده است. این در حالی است که از ابتدای پاییز انتظار شکل‌گیری رونقی قابل توجه در بازار سهام شکل گرفته بود. اما به دلیل بروز ریسک‌های سیستماتیک سیاسی این رونق تا هفته‌های اخیر مجال بروز نیافت. در هفته گذشته اما نه تنها شاخص‌ها و قیمت در بورس تهران رو به صعود دارند، بلکه ارزش معاملات نیز افزایش قابل توجهی یافته است.
همان‌طور که پیش‌تر در گزارش‌های «تعادل» اشاره شده بود، به نظر می‌رسد علاوه بر سیگنال‌های بنیادین اثرگذار بر بازار سهام (از جمله ثبات قیمت‌های جهانی در محدوده‌های مطلوب، افزایش بهای نفت در بازارهای جهانی و همچنین اخبار مثبت گروه خودرویی) افزایش سرعت خروج نقدینگی از سپرده‌های بلندمدت بانکی و سرازیر شدن آن به بازار سهام باعث شده است که رونق قابل توجهی بر معاملات بورس تهران حاکم شود.
خودرویی‌ها و حرکتی که ناقص ماند
در ابتدای هفته گذشته همزمان با تعطیلی بازارهای جهانی این نمادهای حاضر در گروه خودرو و ساخت قطعات بودند که مورد توجه فعالان بازار قرار گرفتند. ارزش معاملات سهام شرکت‌های این گروه، روز شنبه هفته گذشته با رشد قابل توجهی مواجه شد. به نظر می‌رسد پس از رشدهای پی در پی قیمت در نمادهای فلزی و معدنی و فرارسیدن زمانی برای استراحت این نمادها، کلیت بازار تمایل دارد گروه‌هایی را مورد توجه قرار دهد که از رشدهای بازار عقب مانده‌اند. این روند در روز یک‌شنبه تا حدودی تضعیف شد اما با اظهارات سخنگوی دولت درباره عدم شمول مالیات درمورد افزایش سرمایه شرکت‌ها از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها، خودرویی‌ها دوباره در میان هفته با موجی از تقاضا مواجه شدند. هرچند این موضوع نمی‌تواند اثری ملموس و حقیقی بر روند تامین مالی خودرویی‌ها داشته باشد، اما معمولا فعالان بازار به افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها علاقه‌مند هستند. در آخرین روز هفته و پس از رشد تقریبا 6درصدی شاخص خودرو و ساخت قطعات، سفته‌بازان موقعیت را برای شناسایی سود و افزایش عرضه سهام مناسب دیدند و نتیجتا روز چهارشنبه شاخص خودرویی بیش از 2درصد افت نشان داد. با این وجود به نظر می‌رسد خودرویی‌ها در یک روند صعودی میان‌مدت قرار گرفته‌اند و چنانچه اخباری منفی از تنش‌های سیاسی منطقه‌یی و همچنین تهدید برجام به بازار مخابره نشود، با توجه به آنکه خودرویی‌ها هنوز عقب‌ماندگی قابل توجهی نسبت به کلیت بازار دارند، احتمالا این روند صعودی ادامه خواهد داشت.
توقف نمادهای پالایشی به دلیل تعدیل مثبت
از تحولات قابل توجه هفته گذشته می‌توان به افزایش تقاضا برای نمادهای پالایشی در ابتدای هفته اشاره کرد. به گونه‌یی که به‌نظر می‌رسد فعالان بازار از گروهی به گروه دیگر به‌دنبال لیدری جدید هستند. با وجود آنکه ریسک پالایش و پخش و قیمت‌گذاری فرآورده‌های نفتی وجود داشت، اما تحلیل کلیت بازار مبنی بر انتظار برای تعدیل مثبت پالایشی‌ها شکل گرفته بود. در میانه‌های هفته نمادهای پالایشی یکی پس از دیگری برای تعدیل مثبت در پیش‌بینی سود هر سهم و ارائه بودجه‌های جدید متوقف شدند و به فاصله یک روز تعدیلات پالایشی‌ها منتشر شد. به نظر می‌رسد، پالایشگاه‌ها در ارائه پیش‌بینی‌های جدید سود هر سهم خود محافظه‌کارانه عمل کرده‌اند. چنانچه نفت ایران در محدوده 55دلار باقی بماند و دلار مبادله‌یی در سال آینده به‌طور میانگین در محدوده 3هزار و 700 تومانی معامله شود، با این فرض که نرخ‌گذاری شرکت ملی پالایش و پخش به همین صورتی که هست باقی بماند، احتمالا تعدیلات مثبت پالایشگاه‌ها تا پایان سال ادامه خواهد داشت. ضمنا این گروه برای سال مالی منتهی به 29 اسفند 97 نیز حرف‌های زیادی برای گفتن خواهد داشت.
تحرکات مثبت در هلدینگ‌های بزرگ
از نکات قابل توجه معاملات در هفته گذشته شکل‌گیری تقاضای سنگین برای سهام شرکت‌های چندرشته‌یی صنعتی و همچنین هلدینگ‌های تخصصی بزرگ بود. در هفته گذشته نمادهای «وغدیر»، «وصندوق»، «تاپیکو» و «پارسان» که پیش‌تر حرکت‌های کند و کم‌رمقی داشتند، مورد توجه فعالان بازار قرار گرفتند. به نظر می‌رسد پس از رشد قیمتی قابل توجه در نمادهای پالایشی، پتروشیمی، معدنی و فلزی، حالا نوبت به هلدینگ‌های بالادستی این صنایع رسیده است. با رشد متوسط قیمت‌ها در بازار سهام، خالص ارزش دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها نیز افزایش می‌یابد و نسبت قیمت به nav شرکت‌ها جذاب می‌شود. همین جذابیت باعث شده است که فعالان بازار شرکت‌های بزرگ را مورد توجه قرار دهند. گفتنی است که بازدهی شاخص شرکت‌های چندرشته‌یی صنعتی نیز از بازدهی شاخص کل بورس از ابتدای سال جاری عقب‌تر بوده است. شاید زمان آن رسیده که این‌بار شرکت‌های معظم چندرشته‌یی دلیل مضاعفی باشند برای ادامه رشد شاخص کل.
پیش‌نگر بازار
با تحولات اخیر بازار سهام می‌توان به ادامه رشد قیمت‌ها خوش‌بین بود. بر همین اساس انتظار می‌رود تا زمانی که سیگنال منفی به بازار سهام مخابره نشود، شاخص‌های روند صعودی خود را حفظ کنند. باید توجه داشت که رشد نسبتا سریع قیمت‌ها شرایط را برای شناسایی سود نوسان‌گیران مهیا می‌کند. بنابراین در هفته پیش‌رو امکان آنکه قیمت‌ها افتی نه چندان بزرگ را (به ویژه در دو روز ابتدای هفته) تجربه کنند، وجود دارد. در روزهای ابتدای هفته با توجه به آنکه بازارهای جهانی در تعطیلات به سر می‌برند، احتیاط در خرید نمادهای وابسته به قیمت‌های جهانی حاکم خواهد بود. اما باید توجه داشت که این احتیاط چندان به طول نخواهد انجامید. به ویژه آنکه چشم‌انداز رشد تورم امریکا عقب‌تر از پیش‌بینی‌هاست و شاخص دلار در آخرین ساعات کاری هفته میلادی جاری با وجود رشد نرخ بهره در امریکا افت کرد. این موضوع می‌تواند منجر به افزایش بیش از پیش قیمت‌های جهانی شود. ضمنا گفتنی است که قیمت متانول در بازارهای جهانی در معاملات آخر هفته گذشته از مرز 400دلار عبور کرد. این موضوع نیز می‌تواند تقاضایی جدید برای خرید سهام شرکت‌های متانول‌ساز ایجاد کند.
نکته دیگری که می‌تواند به‌عنوان ریسک مهم بازار سهام در هفته پیش‌رو مطرح باشد، تصمیم کنگره امریکا درباره برنامه جامع اقدام مشترک است. چنانچه تصمیم کنگره مبنی بر ادامه به روال فعلی باشد، احتمالا از فشار تقاضا در بازار ارز کاسته خواهد شد. درنتیجه سهام شرکت‌های دلاری از تب و تاب خواهد افتاد و عمده توجهات به سمت شرکت‌های خودرویی جلب خواهد شد. در غیر این صورت و در سناریوی دوم چنانچه انفعال کنگره درباره برجام ادامه پیدا کند و توپ برجام به زمین ترامپ بازگردد، احتمالا باید منتظر واکنش منفی فعالان بازار سهام، به‌ویژه در نمادهای تاثیرپذیر از ریسک‌های سیاسی نشست. در کنار این موضوع افزایش احتمالی نرخ ارز می‌تواند تا حدودی سهام شرکت‌های دلاری را با افزایش تقاضا مواجه کند.
فرابورس
هفته منتهی به 24 آذرماه در فرابورس ایران در نوع خود یکی از سبزترین هفته‌های کاری در طول فعالیت این بورس به‌شمار می‌رود که طی آن تمام متغیرهای معاملاتی و نماگر بازار اعم از حجم، ارزش، تعداد دفعات معاملات، ارزش بازار و آیفکس با رشد مواجه شدند. در مجموع هفته گذشته 2 هزار و 691 میلیون ورقه در 203 هزار دفعه دادوستد شد که ارزش این معاملات 14 هزار و 769 میلیارد ریال بود. این ارقام در مقایسه با هفته پیشین از رشد 133درصدی حجم و 41درصدی تعداد دفعات معاملات و افزایش 78درصدی ارزش دادوستد اوراق بهادار حکایت دارد.
در همین حال نماگر بازار فرابورس و ارزش بازار نیز بیش از 2درصد در هفته گذشته افزایش یافتند. به این ترتیب آیفکس با 2.9درصد رشد و سقف‌شکنی مجدد، در آخرین روز معاملاتی هفته (چهارشنبه
22 آذرماه) در ارتفاع 1042 واحدی ایستاد تا بازدهی این شاخص از ابتدای سال به 19درصد برسد. ارزش بازار نیز 2.5درصد رشد کرد تا میزان افزایش این متغیر از ابتدای سال جاری بالغ بر 16درصد شود. از سوی دیگر رصد معاملات روزانه در مجموع بازارهای فرابورس حاکی از آن است که دادوستدهای چهارشنبه که به معامله 906 میلیون ورقه به ارزش
4 هزار و 110 میلیارد ریال منتهی شد بیش از سایر روزهای هفته بوده و در این روز شاخص کل نیز با بیشترین صعود روزانه به میزان 11 واحد روبه‌رو شد.
هفته قبل حجم و ارزش معاملات انجام شده در بازارهای سهام و اوراق بهادار در فرابورس ایران همچنین افزایش قابل‌ملاحظه‌یی را تجربه کردند. به‌ترتیب در بازارهای اول، دوم، پایه و ابزارهای نوین مالی حجم معاملات بیش از 100، 300، 50 و 60درصد افزایش یافتند. ارزش خرید و فروش‌ها در این بازارها نیز به‌ترتیب با 90، 153، 71 و 66درصد رشد مواجه شدند.
در بازار اول 839 میلیون سهم به ارزش یک‌هزار و 467میلیارد ریال، در بازار دوم تعداد یک‌هزار و
146 میلیون سهم به ارزش 2 هزار و 190میلیارد ریال و در بازار پایه تعداد 608 میلیون سهم به ارزش 869میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفتند.
نگاهی به معاملات بازار ابزارهای نوین مالی نیز نشان می‌دهد 98 میلیون ورقه بهادار به ارزش 10هزار و 243میلیارد ریال در این بازار معامله شده و ابزارهای مالی این بازار همچون اوراق تسهیلات مسکن، اوراق بدهی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله افزایش حجم و ارزش معاملات را به ثبت رساندند. اوراق بدهی به میزان 10 میلیون ورقه به ارزش 9هزار و 903 میلیارد ریال با افزایش بیش از 65درصدی حجم و ارزش معاملات روبه‌رو شد. معاملات ETFها به دادوستد 88 میلیون ورقه به ارزش 884میلیارد ریال منتهی شد که رشد 69درصدی حجم و 76درصدی ارزش معاملات را به ثبت رساند. درنهایت اوراق تسه به میزان 400 هزار ورقه به ارزش 266میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفت که 20درصد رشد در حجم و ارزش معاملات این اوراق را نشان می‌داد. درنهایت هفته گذشته ارزش معاملات خرد بازار سهام در مجموع بازارهای اول، دوم، پایه، مشتقه و SME به 3 هزار و 138 میلیارد ریال رسید که معاملات گروه فلزات اساسی 33درصد از این رقم را به خود اختصاص داد و در جایگاه نخست صنایع فرابورسی ایستاد. گروه محصولات شیمیایی با معاملاتی به ارزش 352 میلیارد ریال 11درصد از ارزش کل معاملات را در اختیار گرفت و در رتبه دوم نشست. گروه‌های انبوه‌سازی، املاک و مستغلات، محصولات کاغذی و حمل و نقل نیز در جایگاه سوم تا پنجم صنایع فرابورسی که بالاترین میزان ارزش معاملات را ثبت کردند، ایستادند. ارزش معاملات در این سه صنعت به‌ترتیب 273، 242 و 134میلیارد ریال بود که 9، 8 و 4درصد از ارزش کل معاملات بازار سهام را به خود اختصاص دادند.
از مهم‌ترین رخدادهای فرابورسی که هفته گذشته رقم خورد نیز می‌توان به عرضه اسناد خزانه اسلامی در نماد «اخزا6021» و آغاز پذیره‌نویسی اوراق مرابحه سلامت در نماد «سلامت61» در بازار ابزارهای نوین مالی اشاره کرد. نوزدهم آذرماه 9میلیون ورقه اخزا 602 با تاریخ سررسید 12شهریورماه 97 در فرابورس عرضه شد که هر ورقه از آن حدود 891 هزار ریال کشف قیمت شد. همچنین پذیره‌نویسی اوراق مرابحه سلامت به تعداد 20میلیون ورقه از روز چهارشنبه 22 آذرماه به مدت 3 روز کاری آغاز شد.
