صنعت در اغما

معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران در گزارشی که به تازگی منتشر شده به بررسی عملکرد تولید ناخالص داخلی کشور در نیمه نخست سال 1396 پرداخته است.

یکی از ویژگی‌های قابل ذکر این گزارش، توجه به نقش بخش‌های مختلف همچون صادرات و واردات و نیز سهم بخش خصوصی در تغییرات تولید ناخالص داخلی در مدت مورد اشاره است. بر این اساس به نظر می‌رسد، بخش صنعت در کشور همچنان در حالت اغما باشد چراکه در 6 ماهه نخست سال 1396 حجم سرمایه‌گذاری ثابت ناخالص به قیمت سال 1390 حدود 54.5 هزارمیلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال 1395 رشد قابل ملاحظه‌یی نداشته و به حدود 0.1درصد محدود شده است. از دیگر سو واردات کالاهای سرمایه‌یی نیز در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 9.6درصد کاهش داشته که خود نشانه‌یی دیگر از افول صنعت در سال گذشته است.

همچنین مطابق آمارها در 6 ماهه نخست سال 1396 ماشین آلات سهم منفی 0.27واحد درصدی در رشد 0.14درصدی تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در نیمه ابتدایی سال 1396 داشته‌اند و این یعنی بخش صنعت در این مدت رو به افول بوده است.

یکی از دلایل کاهش سرمایه‌گذاری در بخش ماشین‌آلات در نیمه نخست سال 1396 به کاهش واردات کالاهای سرمایه‌یی نسبت داده می‌شود. بنا بر آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت، واردات این گروه کالایی طی 6 ماهه ابتدایی سال 1396 در مقایسه با مدت مشابه گذشته 9.6درصد کاهش داشته که خود علامت دیگری است که نشان می‌دهد، رشد واقعی در بخش صنعت وجود نداشته است.

این درحالی است که خالص صادرات کالاها و خدمات در 6 ماهه نخست سال 1396 رشدی 1.7درصدی را تجربه کرده است. واردات کالا و خدمات طی نیمه نخست سال 1396 حدود 11.4درصد افزایش داشته و به عنوان عاملی در جهت کاهش خالص صادرات عمل کرده است. به عبارت ساده‌تر، افزایش واردات موجب کاهش رشد خالص صادرات کالا و خدمات در 6 ماهه نخست سال جاری شده است. صادرات کالا و خدمات طی نیمه نخست سال 1396 حدود 4.3درصد رشد داشته و عامل مسلط در جهت رشد خالص صادرات در این مدت ‌با میزان اثرگذاری 5.8 واحد درصدی محسوب می‌شود.

اما کدام بخش‌های اقتصادی بیشترین سهم را در ترکیب تولید ناخالص داخلی ایران در 6 ماهه ابتدایی سال جاری داشته‌اند؟ آمارها نشان می‌دهد، بخش کشاورزی بالاترین سهم را در تولید ناخالص داخلی در زمان مورد اشاره داشته است و سهم این بخش در مقایسه با مدت مشابه سال 1395 تغییر چندانی نداشته است. کمترین سهم در تولید ناخالص داخلی نیمه ابتدایی سال 1396 هم مربوط به فعالیت‌های بخش معدن است که نسبت به مدت مشابه سال 1395 تغییری نداشته است. عوامل مسلط در رشد حدود 4.5درصدی ارزش افزوده گروه صنعت و معدن در 6 ماهه نخست سال 1396 به ترتیب فعالیت‌های صنعت(سهم 2.3درصدی) و برق، آب و گاز(سهم حدود 2.1واحد درصدی) بوده‌اند.

از میان زیرمجموعه‌های گروه صنعت و معدن، بخش آب، برق و گاز با رشد 7.3درصدی و بخش صنعت با رشد 4.8درصدی بیشترین رشد را طی نیمه نخست سال 1396 داشته‌اند. نرخ رشد در بخش ساختمان و معدن در نیمه نخست سال 1396 ناچیز و به ترتیب حدود 0.6درصد و 0.4درصد بوده است.