شرط و شروطی برای سلامت مردم
اگرچه در روزهای پایانی سال 1396، تاکید مسوولان بر این بود که در سال 97 همچنان طرح تحول سلامت به کار خود ادامه خواهد داد اما وزیر بهداشت در نخستین روز بعد از پایان تعطیلات دو هفته‌یی نوروز، اعلام کرد ادامه این طرح در سال جدید در گرو این است که شرکای طرح به تعهدات خود عمل کنند. اظهارنظر قاضی‌زاده هاشمی در حالی است که مسعود پزشکیان، نایب‌رییس مجلس شورای اسلامی، در روزهای پایانی سال گذشته بر این نکته تاکید داشت که طرح تحول سلامت در سال 97 با کسری 20 هزار میلیارد تومانی مواجه می‌شود.
طرح تحول نظام سلامت که برخی آن را نقطه درخشان در کارنامه کاری وزیر بهداشت می‌دانند، از روزهای نخست با مشکلاتی دست و پنجه نرم کرد که سبب شد این درخشش هر روز کمتر و کمتر شده و به سوی خاموشی حرکت کند. بسته خدمات این طرح هر بار به بهانه‌های مختلف آب رفت و کاهش پرداختی از جیب مردم هم با چندین مدل تبصره روبه‌رو شد تا جایی که برخی مسوولان آن را از اساس غلط دانسته و برخی دیگر از جمله علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی خواهان تشکیل یک کمیته برای بررسی مشکلات این طرح شدند. علی لاریجانی14 اسفند 96، در اجلاس سراسری مدیران سازمان بیمه سلامت، ضمن حمایت از طرح تحول نظام سلامت، موضوع تشکیل کمیته متشکل از مجلس و دولت برای پیگیری نقایص طرح بیمه سلامت را مطرح کرد. در حالی که بارها از سوی مسوولان وزارت بهداشت مطرح شده بود که مشکل اصلی در راه تحقق اهداف طرح تحول سلامت، مشکلات ناشی از کمبود بودجه است، رییس مجلس شورای اسلامی هم بار دیگر بر این موضوع تاکید کرد. او یکی از نگرانی‌های بیمه سلامت و وزارت بهداشت را به موقع پرداخت نکردن پول از سوی سازمان‌ها دانست و اظهار داشت: این مشکل در بودجه سال 97 حل شده و قرار شده که منابع از طریق سازمان برنامه و بودجه تخصیص پیدا کند؛ البته درصدی از یارانه‌های مردم نیز می‌تواند صرف سلامت شود که قابل توجیه است، معتقدم با مردم می‌شود در این زمینه صحبت کرد.» او یکی از راه‌های حل مشکلات بیمه سلامت را قانون مالیات بر ارزش افزوده دانست و گفت: «می‌شود در قانون مالیات بر ارزش افزوده که در مجلس در دست تدوین است حوزه سلامت و بهداشت را نیز علاج کرد.»
حمایت رییس مجلس و مخالفت نایب‌رییس
اظهارات لاریجانی در حالی است که در جریان بررسی لایحه بودجه سال 1397، قرار بر این شد تا برای جلوگیری از ادامه روند کمبود بودجه، توزیع منابع مالی برای اجرای این طرح در استان‌ها هر سه ماه یک‌بار از سوی سازمان برنامه و بودجه انجام شود. از طرف دیگر آنطور که محمد نعیم امینی فرد، عضو کمیسیون تلفیق بودجه سال 97 کل کشور پیش از این اعلام کره بود، در لایحه بودجه‌یی که دولت به مجلس ارائه کرده رقمی معادل 25 هزار میلیارد تومان برای طرح تحول سلامت پیش‌بینی شده بود که با مصوبه کمیسیون تلفیق به دولت اجازه داده شد تا با فروش اوراق این رقم تا 31 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کند. البته روند فروش اوراق موضوعی است که هنوز ابعاد آن به روشنی مشخص نیست و باید مکانیزم فروش اوراق از سوی دولت برای تخصیص به طرح تحول سلامت در مجلس تصویب شود. با این حال اگرچه علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی، در روزهای پایانی سال 96، این طرح را با وجود تمام کاستی‌ها مثبت ارزیابی کرد اما مسعود پزشکیان، دو روز بعد از سخنرانی لاریجانی در تاریخ 16 اسفند 96، اعلام کرد اجرای طرح تحول سلامت از ابتدا اشتباه بوده است. نایب‌رییس مجلس درباره این موضوع گفت اگر چه عده‌یی از اجرای طرح تحول نظام سلامت تعریف می‌کنند، لیکن اجرای این طرح از همان ابتدا اشتباه بود. مسعود پزشکیان، در نشست «چالش‌های فراموش شده حوزه سلامت» افزود: «این طرح باعث شده که تمام بیمارستان‌ها طلب‌های چندین ماهه از بیمه‌ها داشته باشند و از شرکت‌های دارویی و تجهیزات پزشکی ناراضی باشند. بدین طریق مشکلات مراکز درمانی کم‌کم بر خدمات‌رسانی آنها نیز تاثیر گذاشته است و شرایط حاضر مانند فنری است که فشارش داده‌اند و اگر رهایش کنند، معلوم نیست چه اتفاقی رخ دهد.»
پیش‌بینی کسری 20 هزار میلیاردی
پزشکیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس بیان کرد: «وقتی پول نداریم نباید سفره بلند و بالایی پهن کنیم، چرا که تداوم مسیر غلط تحول نظام سلامت باعث شده که امسال از این طریق با کسری 16 هزار میلیارد تومانی مواجه شویم و سال 97 این رقم به 20 هزار میلیارد تومان خواهد رسید. هم اینک در نظام پرداختی حوزه سلامت، یک نفر 100 میلیون تومان، یکی 10 میلیون تومان و دیگری یک میلیون تومان درآمد دارد.» او افزود: «در قالب شرایط حاضر مسیر درست و کارشناسی ویزیت بیمار فراموش شده است، بطوری که هر پزشکی که بیشتر معاینه کند و آزمایش و عکس بنویسد و دوباره مریض را فرابخواند تا پول ویزیت بگیرد، بیشتر درآمد دارد.»
ناامیدی وزیر بهداشت از طرح تحول سلامت
دیدگاه‌های متناقض نمایندگان مجلس در حالی است که از صحبت‌های وزیر بهداشت که در راس نظام تحول سلامت قرار دارد، نگرانی‌هایی درباره روند ادامه این طرح به‌چشم می‌خورد. نگرانی که بیشتر ناشی از تخصیص نیافتن بودجه در نظر گرفته شده برای ادامه طرح تحول سلامت است و آنطور که او می‌گوید، هنوز معلوم نیست واقعا تا پایان سال ۹۷ حدود ۳۷۰۰ یا ۴۰۰۰ میلیارد تومان سهم سلامت از هدفمندی یارانه‌ها یا حداقل بخشی از آن، تحویل داده می‌شود یا خیر. اگرچه لاریجانی بر اختصاص بخشی از یارانه‌ها برای جبران کمبود بودجه دولت در راستای اجرای طرح تحول سلامت تاکید کرد اما حسن قاضی‌زاده هاشمی، در روزهای پایانی سال گذشته، درباره این موضوع گفت: «برای آنکه طرح تحول نظام سلامت آسیب نبیند، باید بودجه‌اش واقعی دیده شود. اما درعمل تا امروز اتفاقی در این زمینه نیفتاده است؛ یعنی همچنان بخشی از منابع به هدفمندی یارانه‌ها گره خورده و با توجه به اینکه اعلام کردند کسی از فهرست یارانه‌بگیران حذف نخواهد شد، بنابراین برای پرداخت خود یارانه نیز کمبودهای اعتباری وجود خواهد داشت چه رسد به اینکه بخواهند به «سلامت» کمک کنند.»
وزیر بهداشت همچنان بر موضع خود در سال 96 باقی مانده و روز گذشته با ابراز تاسف از آنچه که «فاصله بین وعده و عمل در طرح تحول نظام سلامت خواند»، گفت: «این طرح با اصرار از طرف دولت شروع شد به این امید که اعتبارات لازم برای آن محقق شود. این در حالی است که هنوز این اتفاق نیفتاده، ادامه اجرای این طرح در گرو عمل به تعهدات از سوی تمامی شرکای این طرح است.»
او در دیدار نوروزی با کارکنان سازمان غذا و دارو با اعلام اینکه هنوز 50 درصد اعتبارات هم از سال قبل محقق نشده، بیان کرد: «باید بدانیم که دولت از نظر منابع مالی با محدودیت‌هایی مواجه است؛ هر چند که من شخصا گله‌مندم چرا که قول‌هایی داده شد، اما به آنها عمل نکردند. همچنین صحبت‌هایی برای پرداخت کامل مطالبات انجام شده بود اما نتوانستیم آنطور که شایسته است این کار را انجام دهیم. به دلیل همین بدقولی‌ها زنجیره تولید، عرضه و مصرف کالاهای سلامت دچار مشکل شد. متاسفانه هنوز 50 درصد اعتبارات هم از سال قبل محقق نشده که امیدواریم ابتدای سال جدید محقق شوند تا بتوانیم مشکلات را مدیریت کنیم. اما اگر این اتفاق نیفتد در سال 97 با مشکلاتی بیش از سال 96 مواجه خواهیم بود.»
