تحول در نرم افزار مالیات ستانی کلید خورد
وزیر اقتصاد از تعمیم الگوی سامانه جامع هوشمند گمرکی به مالیات خبر داده و گفته است: این وزارتخانه تلاش می‌کند طی سال جاری الگوی سامانه جامع هوشمند گمرکی را به بخش‌های دیگر مانند مالیات نیز تعمیم دهد. در زمان اجرای طرح سامانه جامع گمرکی با توجه به آشنایی کمتر اقتصادی کشور با این ساختار برخی مقاومت‌ها صورت می‌گرفت ولی رویکرد ما در گمرک این بود که با در نظر داشتن مصالح اقتصاد کشور به سمت اجرای این ایده حرکت کنیم. اظهارات وزیر در سال ۹۷ علاوه بر اینکه چشم‌انداز یک سال کاری را بیان می‌کند، نشان‌دهنده عزم راسخ برای تحول در نظام مالیاتی است. سال‌هاست که یکی از اجزای طرح جامع مالیاتی، نرم‌افزار یکپارچه مالیاتی شرکت ظاهرا فرانسوی بول بوده که درحال حاضر توسط نمایندگان داخلی آنها هندل می‌شود و تاکنون میلیاردها تومان برای آن هزینه شده است و البته همواره صرف این حجم از اعتبار درباره این سامانه مورد سوال و ابهام بوده است.
اما و اگرهای اجرای طرح مالیاتی
اینکه چه رابطه‌یی میان صرفه اقتصادی به لحاظ هزینه‌کرد برای سیستم خارجی و خروجی آن بوده، آمار و اطلاعی در دست نیست اما شواهد و رویکردهای کنونی نشان می‌دهد با گذشت بیش از ۱۰سال از شروع استفاده از این نرم‌افزار خارجی همچنان نیازها و اطلاعات و امکانات مدیریتی و محاسبات هوشمند و مکانیزه در تمامی فرآیندها وجود نداشته یا انتظارات را برآورده نکرده و ظاهرا نتوانسته بر فرآیندهای دستی فائق آید.
از اظهارات وزیر اقتصاد اینگونه می‌توان برداشت کرد که نرم‌افزار خارجی شرکت بول فرانسه به عنوان سیستم نرم‌افزاری بستر امور فرآیندهای مالیاتی همچنان با مشکلاتی روبه‌رو بوده و آماده نیست. به گزارش فارس، طرح جامع مالیاتی از سال ۸۹ وارد فاز اجرایی شد و یک بخش آن عملیاتی کردن نرم‌افزار یکپارچه در محیط پایلوت و پس از آن در سطح ملی بود. طبق چشم‌انداز و اهداف ترسیمی این سامانه باید از پایلوت در برخی مراکز در سطح ملی کلید بخورد اما درحال حاضر به دلیل خودداری از اطلاع‌رسانی مجموعه مالیاتی آینده طرح با ابهام و اما و اگر روبه‌رو است. یکی از محورها و پایه اصلی طرح جامع مالیاتی نرم‌افزار ذکر شده بوده که طبق اهداف ایجاد، توسعه و تکمیل در بخش‌های مالیات را برعهده خواهد داشت. ورود به رویه‌های اجرایی از قبیل ثبت نام، ارائه اظهارنامه، پرداخت مالیات، رسیدگی، مطالبه، وصول مالیات، ثبت اعتراضات مودیان و ابلاغ اوراق مالیاتی و ادارات امور مالیاتی ذی‌صلاح را برای انجام موارد فوق تعیین و اعلام می‌کند.
درحال حاضر به غیر از ثبت نام، ارائه اظهارنامه و پرداخت مالیات که فرآیند اجرایی آن پیچیدگی خاصی ندارد به صورت الکترونیکی انجام می‌شود و جزییات از عملکرد فرآیندهای دیگر گفته شده در دست نیست. پازل ابهامات پیش روی نرم‌افزاری خارجی سازمان مالیاتی درحالی مطرح است که نشان می‌دهد ناکارآمدی، نبود بهره‌وری و راندمان بالا و مطلوبیتی از نگاه وزیر اقتصاد نداشته که دانش بومی استفاده شده در گمرک را ترجیح می‌دهد. والا چه معنا دارد نرم‌افزاری که تاکنون میلیاردها تومان برای آن هزینه شده اکنون با اما و اگر روبه‌رو باشد. شنیده‌های غیررسمی نیز نشان می‌دهد، کرباسیان در بدو ورود به وزارت اقتصاد قصد تغییر در سامانه مالیات‌ستانی را داشت که با واکنش‌ها و مقاومت برخی مدیران و ذی‌نفعان روبه‌رو شد.
نبود اطلاعات پاشنه آشیل مالیات
نکته دیگر کاهش درآمد مالیات‌های مستقیم است که علاوه بر رکود حاکم بر اقتصاد و بنگاه‌های اقتصادی نشان از تکمیل نشدن پازل و حلقه دریافت اطلاعات واقعی از طریق ماده ۱۶۹ مکرر است. پیش‌تر نیز نادر جنتی، معاون مالیات‌های مستقیم سازمان امور مالیاتی گفته بود اکثر شرکت‌های دولتی سال ۹۶ زیان ثبت کرده‌اند که حکایت از کاهش وصولی‌های این بخش دارد.
مساله حائز اهمیت دیگر تهدید بالقوه نرم‌افزار یکپارچه مالیاتی است که فضا را برای درز یا فروش اطلاعات نظام مالیاتی هموار می‌کند. آیا اهداف نظام ملی مدیریت امنیت و تبادل اطلاعات کشور(سند افتا) برای سامانه مالیاتی رعایت شده است؟ آیا مرکز مدیریت راهبردی افتا، نرم‌افزار موسوم به ERIS را تایید کرده است؟ سامانه نرم‌افزار یکپارچه مالیاتی eris که دیتا و اطلاعات مودیان مالیاتی و منشأ اطلاعات اقتصادی و جریان نظام معاملات و حتی تحلیل بخش تکنیکال را برعهده دارد آیا می‌تواند مورد تایید باشد؟ چه تضمینی وجود دارد که از طریق درز اطلاعات، منشایی برای تحریم‌های جدید علیه کشور نباشد؟ عملکرد درآمد مالیاتی تا پایان دی‌ماه سال ۹۶ نشان می‌دهد، وصول این درآمدها با کسری ۱۴هزارمیلیارد تومانی نسبت به رقم مصوب قانون بودجه همراه بوده و تاکنون نیز جزییاتی از درآمد ۱۲ماهه سال حتی توسط وزیر اقتصاد منتشر نشده است. پیش‌بینی کارشناسان تحقق ۸۵ تا ۹۲درصدی درآمدهای مالیاتی را در سال ۹۶ نوید می‌دهد.
همچنین باید اذعان کرد حدود ۱۳هزارمیلیارد تومان درآمد مالیات بر ارزش افزوده توسط گمرک هنگام واردات کالاها وصول شده و عملا سازمان امور مالیاتی نقشی در آن ندارد.
