انتظار تقویت بیمه سپرده با توجه به تجربه رییس کل جدید

گروه بانک و بیمه| احسان شمشیری|

در شرایطی که بازار ارز و سکه همچنان در حال نوسان است و شبکه بانکی باید به دنبال راهکاری جهت ماندگاری سپرده‌های مردم در حساب‌های بلندمدت باشد و مردم را در مقابل کاهش ارزش پول و همچنین ریسک سپرده‌گذاری بیمه کند تا پول از سپرده‌های بلندمدت به سمت سکه و ارز و خودرو منحرف نشود، شایسته است که در آستانه معارفه رییس کل جدید بانک مرکزی که اتفاقا سوابق موثری در شبکه بانکی و شبکه بیمه‌یی کشور داشته است، راهکارهایی برای کاهش ریسک سپرده‌گذاری در دستور کار قرار گیرد.

به‌گزارش «تعادل»، به دنبال آشفته بازار پول، ارز و سرمایه در سال‌های اخیر، انتظار می‌رود سیاست‌گذاری و هدف‌گذاری‌ها در اقتصاد ایران، از یک سو اجازه ظهور موسسات غیرمجاز و سودهای موهوم را ندهد و از سوی دیگر، سپرده‌های مردم را در مقابل هر نوع ریسک ایمن نگه دارد و در نتیجه لازم است که با نوعی پوشش بیمه‌یی و گسترش دامنه فعالیت صندوق ضمانت سپرده‌ها، مردم را به سپرده‌گذاری در بانک‌ها تشویق کنند و از انحراف پول به سمت طلا و سکه و ارز و خودرو و مسکن و فعالیت‌های غیرمولد جلوگیری کنند و نقدینگی عظیم 1700 هزار میلیارد تومانی را به سمت تولید و اشتغال و رفاه و رضایت مردم هدایت کنند.

یکی از مهم‌ترین معضلات فعلی نقدینگی سرگردانی است که با هدف کسب سود در بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری اقدام به سپرده‌گذاری کردند اما مشکلات ساختاری و پیش بینی نشده باعث شد که بخشی از سپرده‌های مردم به خاطر سودهای موهوم در برخی موسسات با مشکل مواجه شود و لذا ضرورت پوشش بیمه‌یی سپرده‌ها و صندوق ضمانت سپرده‌ها از مدت‌ها پیش مطرح بوده است و لذا با توجه به تجربه بیمه‌یی رییس کل جدید بانک مرکزی به‌نظر می‌رسد موضوع بیمه سپرده‌های بانکی می‌بایست بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

بانک‌ها و موسسات سپرده پذیر در سراسر جهان به دلایل مختلف چون بحران مالی، افزایش مخاطرات اقتصادی و سیاسی و غیره با احتمال هجوم ناگهانی سپرده گذاران برای برداشت سپرده‌ها مواجه می‌شوند. در حال حاضر در ایران نیز از تعداد 42 بانک و موسسه اعتباری دارای مجوز در کشور تنها 36 بانک و مو سسه عضو صندوق ضمانت سپرده هستند.

از میان بانک‌ها و مو سسات استاندارد چارترد، آینده، اقتصادنوین، انصار، ایران زمین، پارسیان، پاسارگاد، تجارت، تجارتی ایران و اروپا، توسعه تعاون، توسعه صادرات ایران، حکمت ایرانیان، خاورمیانه، دی، رفاه کارگران، سامان، سپه، سرمایه، سینا، شهر، صادرات ایران، صنعت و معدن، قرض‌الحسنه رسالت، قرض‌الحسنه مهر ایران، قوامین، گردشگری، مسکن، مشترک ایران – ونزوئلا، ملت، ملی ایران، مهر اقتصاد، کارآفرین، کشاورزی، پست بانک ایران، تعاون اسلامی برای سرمایه‌گذاری (مصرف التعاون الاسلامی للاستثمار)، فیوچر بانک (المستقبل)، موسسه کاسپین، کوثر مرکزی، ملل، توسعه، نور و ثامن (الائمه) ادغام شده در بانک انصار که دارای مجوز هستند، تنها 36 بانک و موسسه انصار، آینده صنعت و معدن، کشاورزی، ملی، پاسارگاد، صادرات، توسعه صادرات ایران، اقتصاد نوین، قوامین، حکمت ایرانیان، ایران ونزوئلا، ایران زمین، کارآفرین، دی، مسکن، خاورمیانه، ملت، پارسیان، پست بانک، رفاه کارگران، سرمایه، سامان، سپه، شهر، سینا، تجارت، گردشگری، قرض الحسنه، رسالت، توسعه ملل، توسعه تعاون، مهر ایران، کوثر، نور، و کاسپین عضو صندوق هستند و بقیه هنوز عضو صندوق ضمانت سپرده نشده‌اند.

با توجه به طولانی بودن فرآیند رسیدگی به وضعیت ورشکستگی بانک یا موسسه اعتباری مورد نظر مسوولان بانکی سعی می‌کنند از طریق صندوق‌های ضمانت، سپرده‌های مشتریان نزد بانک را بیمه کنند و به آنها غرامت پرداخت کنند.

با توجه به ضرورت وجود چنین سیستمی در اقتصاد کشورهای مختلف، در ایران نیز صندوق ضمانت سپرده‌ها در اجرای ماده ۹۵ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه تاسیس شد. هرچند این قانون در سال ۱۳۸۹ تصویب و ابلاغ شد و آیین‌نامه صندوق به دلیل برخی نواقص مورد بررسی مجدد قرار گرفت و در اواخر سال ۱۳۹۳ اصلاح شد. بیمه سپرده از سوی دولت‌ها برای افزایش امنیت داخلی سیستم‌های بانکی و همچنین برای حمایت از سپرده‌گذاران کوچک در زمان ورشکستگی بانک‌ها به کار گرفته می‌شود.

 بیمه سپرده یکی از مکانیسم‌هایی است که از سوی دولت‌ها برای افزایش امنیت داخلی سیستم‌های بانکی و همچنین برای حمایت از سپرده‌گذاران کوچک در زمان ورشکستگی بانک‌ها به کار گرفته شده است.

این حمایت سبب خواهد شد در صورت وقوع هرگونه مشکلی در عملکرد فعالیت‌های بانک که ناشی از تصمیمات و اقدامات غلط یا بحران‌های ناشی شده خارج از حیطه تصمیم و عملکرد بانک، کل یا بخشی از سپرده کل تحت پوشش بیمه سپرده است به سپرده‌گذار پرداخت شود.

بررسی تجربه جهانی تاسیس صندوق‌های ضمانت سپرده‌ها نشان می‌دهد یکی از دلایل اصلی تشکیل این صندوق‌ها این است که در صورت ورشکسته شدن یک بانک تمامی طلبکاران در اولویت غرامت‌گیری از بانک ورشکسته قرار می‌گیرند.

با توجه به طولانی بودن فرآیند رسیدگی به وضعیت ورشکستگی بانک مورد نظر مسوولان بانکی سعی می‌کنند از طریق صندوق‌های ضمانت، سپرده‌های مشتریان نزد بانک را بیمه کنند و به آنها غرامت پرداخت کنند. با توجه به ضرورت وجود چنین سیستمی در اقتصاد کشورهای مختلف، در ایران نیز صندوق ضمانت سپرده‌ها در راستای اجرای ماده ۹۵ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه تاسیس شد. هرچند این قانون در سال ۱۳۸۹ تصویب و ابلاغ شد و آیین‌نامه صندوق به دلیل برخی نواقص مورد بررسی مجدد قرار گرفت و در اواخر سال ۱۳۹۳ اصلاح شد.