حربه جدید امریکا در برابر تجارت فرش ایرانی

تعادل|

آیین گشایش نمایشگاه بین‌المللی فرش دستباف ایران روز گذشته با حضور متولیان صنعتی برگزار شد. سکاندار صنعت دراین مراسم چند موضوع مهم را در دستور کار خود قرار داد. محمد شریعتمداری، در این مراسم بر این باور بود که صنعت کشور در حال حاضر بیشتر متاثر از عوامل برونزا و فشار بیرونی از ناحیه سیاست خارجی است که با مشکلاتی مواجه شده است. اما مهم‌ترین موضوع مورد اشاره او، «تحریم ظالمانه فرش دستباف ایران» بود که آن را یک حربه امریکایی عنوان کرد، که 2.5 میلیون نفر وابسته به این صنعت را نشانه گرفته است. البته وزیر صنعت در بخش دیگر سخنان خود، کاهش ارزش پول ملی در شرایط کنونی را نیز مصنوعی دانست، که تهدیدی بزرگ به حساب نمی‌آید، اما فرصت بزرگی برای صادرات کشور خواهد بود که می‌تواند آن را روی ریل رونق قرار دهد. «احیای شورای عالی فرش دستباف» از دیگر خبرهای خوبی بود که روز گذشته از سوی شریعتمداری عنوان شد. اما وزیر صنعت دو گلایه هم داشت؛ نخست اینکه برای مشوق‌های صادراتی، 13 هزار میلیارد ریال منابع از مجلس شورای اسلامی تقاضا کردیم؛ این در حالی است که با گذشت 6 ماه از سال 97 به جز 20 میلیارد تومان تنخواه گردان، حتی یک ریال از این مشوق‌ها در اختیار وزارتخانه قرار نگرفته است. گلایه دیگر شریعتمداری در مورد نیاز تولید به سرمایه در گردش با نرخ‌های ارزان‌تر بود؛ اما با وجود درخواست 32 هزارمیلیارد تومان برای سال جاری، اما تخصیص از این محل تا امروز صفر بوده است. همچنین در این مراسم، فرش «زمین، صلح و نسل‌های آینده» رونمایی شد که سال گذشته وزیر صنعت اولین گره را به‌دار قالی این فرش زده بود. این فرش قرار است از سوی وزیر امور خارجه یا رییس‌جمهور به مقر سازمان ملل منتقل شود.

بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی فرش دستباف ایران که از نظر کمیت، کیفیت و تولید، بزرگ‌ترین نمایشگاه فرش دستباف جهان محسوب می‌شود، با حضور صدها شرکت و واحد تولیدی مناطق مختلف کشورمان، دیروز افتتاح شد و تا نهم شهریورماه در محل دایمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران دایر خواهد بود. در این نمایشگاه بیش از ۶۷۰ شرکت تولیدی و صادراتی هنر- صنعت فرش دستباف کشور حضور و مشارکت دارند و گنجینه‌ای از قالی‌های دستباف، مهم‌ترین کالای فاخر ایرانی و آثار کم نظیر بافندگان و هنرمندان ایرانی را به نمایش می‌گذارند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت در آیین گشایش بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی فرش دستباف گفت: یکی از تحریم‌های امریکا علیه ایران تحریم فرش ایران بود، در حالی که فرش در اقتصاد ایران نقش عمده‌ای ندارد، این در حالی است که آنچه مورد توجه امریکا است، آثار اجتماعی فرش دستباف در اوضاع اجتماعی ایران است. کمتر کالایی مشاهده می‌شود که در هر نقطه از ایران، مرکزی برای تولید دارد، بنابراین فشار به این عرصه، آثار اجتماعی سوء  روی 2 میلیون نفر از شهروندان ایرانی وارد می‌کند. او گفت: 20 درصد ارز مجموع صادرات غیرنفتی مربوط به فعالیت‌های نوپا خلاقانه پیشرفت‌های صنعتی و غیره است که سهمی حدود 14 میلیارد دلاری در صادرات دارد؛ در این زمینه درخواست کردیم تا ارز صادراتی درگیر بروکراسی اداری نشود و فقط 2 طرف صادرکننده و واردکننده به ثبت آن بپردازند، اما این مصوبه متوقف شده است. وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه به فرش دستباف به عنوان یکی از حربه‌های تحریم امریکا اشاره کرد و گفت: یکی از دلایل این موضوع آثار اجتماعی فرش است که بیش از 2.5 میلیون نفر بطور مستقیم و غیرمستقیم به این صنعت وابسته‌اند.

محمد شریعتمداری از تخصیص منابع مالی برای مشوق‌های صادراتی و رفع نیاز سرمایه در گردش مورد نیاز تولیدکنندگان گلایه کرد و گفت: برای مشوق‌های صادراتی 13 هزار میلیارد ریال منابع از مجلس شورای اسلامی تقاضا کردیم و اکنون که در ششمین ماه از سال قرار داریم، به جز 20 میلیارد تومان تنخواه گردان، حتی یک ریال از این مشوق‌ها در اختیار وزارتخانه قرار نگرفته است. محمد شریعتمداری تاکید کرد: تحمل ما نیز حدی دارد و 20 میلیارد تومان تنخواه حلال مشکلات صادرات نیست. به گفته او، سهم فرش از مجموع مشوق‌های صادراتی باید جداگانه نگهداری شده و فقط صرف این هنر صنعت

 شود.

از سوی دیگر، وزیر صنعت، معدن و تجارت در خصوص تخصیص منابع به تولیدکنندگان نیز گفت: در حوزه تولید نیازمند سرمایه در گردش با نرخ‌های ارزان‌تر هستیم و به این منظور 32 هزار میلیارد تومان برای سال 97 درخواست شده که تخصیص از این محل تا امروز صفر بوده است.

از سوی دیگر، محمد شریعتمداری از احیای شورای عالی فرش دستباف و برگزاری اولین جلسه آن در هفته گذشته خبر داد و گفت: در این شورا تلاش خواهیم کرد تا نقطه نظرات فعالان بخش خصوصی در این عرصه را بشنویم. شریعتمداری با بیان اینکه ارز حاصل از صادرات فرش دستباف با قیمت 2 برابر سال گذشته قابل وصول است، گفت: یکی از مشکلات این هنر صنعت، کم‌توجهی به تولیدکنندگان بوده که ضروری است مشکل بیمه قالیبافان یک بار برای همیشه رفع شود. وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به تغییر سیاست‌های ارزی در کشور، گفت: تعداد زیادی بخشنامه ارزی در مدت کوتاه صادر شده و شیوه جدید تخصیص ارز منجر به خلع در تامین واردات مواد اولیه صنایع از جمله صنعت فرش ماشینی و دستباف شده است که مرکز ملی فرش باید حل این مشکل و تامین مواد اولیه را پیگیری کند. شریعتمداری با بیان اینکه درآمدهای مالیاتی باید به توسعه کشور بینجامد، گفت: مالیات برارزش افزوده را مانع جدی در برابر تولید فرش دستباف است و مسکوت ماندن آن به مدت یک سال، در بسته حمایت از تولید تدوین شده است.

او افزود: در بسته حمایت از تولید نیز که در هفته بعد در صحن دولت مطرح شود، به مالیات بر ارزش افزوده و توقف موقت آن اشاره شده است؛ این در حالی است که حمایت از تبلیغات، کمک به حضور در نمایشگاه‌ها و ایجاد مراکز دایمی برای عرضه فرش دستباف ایرانی نیازمند کمک کنونی دولت است. به گفته وزیر صنعت، از ابتدای امسال تاکنون رشد 32 درصدی صادرات فرش ایران به ثبت رسید و فقط در 4 ماهه ابتدایی سال، صادرات فرش دستباف به امریکا 21 درصد افزایش یافت. شریعتمداری با بیان اینکه هنر ما این است که از تهدیدهای اقتصادی در سایه تحریم، فرصت‌آفرینی کنیم گفت: یکی از این فرصت‌ها ارز است که اگرچه ارزش پول ملی را کاهش داده است، اما این ارزش مصنوعی است و تهدید بزرگی نیست؛ این در حالی است که ارز می‌تواند مشوقی برای صادرات باشد. این عضو کابینه دوازدهم گفت: ارز حاصل از صادرات متعلق به همه مردم ایران است که باید به چرخه اقتصاد برگردانده شود، واردکننده نیز باید در مقابل دریافت ارز از بازار ثانویه کالا وارد کند، پس دولت نباید در فعل و انفعالات آن دخالت کند.

   ارتقای جایگاه فرش دستباف

از سوی دیگر، رییس مرکز ملی فرش نیز در آیین گشایش بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی فرش دستباف ایران بر کسب درآمدهای پایدار در کنار رشد کسب و کارهای اینترنتی در حوزه فرش دستباف تاکید کرد و از برنامه‌های مرکز ملی فرش برای نفوذ در بازارهای جدید سخن گفت.

فرشته دستپاک گفت: مرکز ملی فرش ایران به واسطه وظایفی که به عنوان سیاست‌گذار و تنها متولی فرش دستباف کشور، به عهده دارد، تلاش کرده تا عرصه‌های متنوعی را برای عرضه هنر- صنعت اصیل فرش دستباف ایرانی فراهم بیاورد. او افزود: در دنیای کنونی باید فعالان و ذی‌نفعان فرش دستباف با حفظ اصالت این هنر ایرانی، با تغییراتی اساسی نگرش خود را به این هنر-صنعت اصیل ایرانی تغییر داده و به دنبال ارتقای جایگاه فرش دستباف ایرانی در ایران و جهان است. او تصریح کرد: ارتقاء و حضور بخش خصوصی در فعالیت‌های مرتبط با فرش دستباف ایرانی، نظام‌مندسازی و افزایش بهره‌وری تولید فرش، توسعه کمی و کیفی از طریق تولید و ترویج و نفوذ در بازارهای جدید و توسعه بازارهای موجود از جمله مواردی است که به عنوان سیاست مرکز ملی فرش ایران در دستور کار قرار

گرفته است.

به گفته رییس مرکز ملی فرش، باید تغییرات اساسی در شیوه نگرش ما در جوانب مختلف این هنر - صنعت اصیل ایرانی لحاظ کنیم. دست پاک یادآور شد: این مرکز به دنبال ارتقای جایگاه فرش اصیل ایرانی در جهان از طریق تقویت حضور بخش خصوصی و مردمی، افزایش بهره‌وری در کار، توسعه کمی و کیفی از طریق ارتقای آموزش و طراحی، نفوذ در بازارهای جدید و توسعه بازارهای موجود و حمایت از برگزاری نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی است. او تاکید کرد: توسعه تجارت الکترونیک و کسب و کارهای نوین در حوزه فرش دستباف و ثبت ملی و جهانی نشان جغرافیایی از دیگر اهداف این مرکز است.

   افت آرام صادرات فرش

در ادامه رییس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف به بیان مشکلات این صنعت پرداخت و از سیاست‌های ارزی دولت که باعث بلاتکلیفی صادرکنندگان این حوزه شده، گلایه کرد. احمد کریمی اصفهانی همچنین از کاهش چشمگیر صادرات فرش طی 23 سال خبر داد وگفت: تولیدکنندگان صنعت فرش ایران به طول معمول از ضعیف‌ترین قشر جامعه هستند که باید توجه داشت اگر صادرات فرش نباشد تولید این بخش نیز با مخاطره همراه می‌شود؛ زیرا آن انگیزه لازم برای تولیدکنندگان وجود نخواهد داشت.

به گفته کریمی اصفهانی، در سال 1374 یک میلیارد و 374 میلیون دلار صادرات فرش داشتیم که این رقم در حال حاضر به یک ششم کاهش یافته است؛ در حالی که در 23 سال قبل صادرات فرش دستباف ایران یک سوم صادرات کالای غیرنفتی ایران را تشکیل می‌داد امروزه فاصله زیادی برای رسیدن به جایگاه قبلی دارد. رییس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف با اشاره به اثرات منفی نوسانات نرخ ارز بر فرش دستباف گفت: این هنر-صنعت اصیل ایرانی، سفیر ایران در بازارهای جهانی است. به گفته او، مواد اولیه مورد نیاز صنعت فرش دستباف و آموزش آن بسیار ارزان و در دسترس است، این در حالی است که یکی از برندهای دیرینه ایران در بازارهای جهانی، فرش دستباف بوده است. او تصریح کرد: تولید بدون صادرات موضوعیت ندارد، بنابراین اگر صادرات باشد تولید رونق خواهد گرفت.

او اظهار کرد: در قالب تحریم‌های داخلی، برخی مسائل از جمله تغییرات و نوسانات شدید نرخ ارز و تصمیمات خلق‌الساعه بدون مشورت با بخش خصوصی گریبانگیر فرش دستباف شده است. هنوز مشکل جوایز صادراتی پرداخت نشده از سال ۹۱ حل نشده بود که نگرانی مالیات بر صادرات به عناوین مختلف، این هنر- صنعت اصیل ایرانی را تحت الشعاع قرار داد. کریمی اصفهانی گفت: قانون مالیات بر تسعیر ارز سال‌های بسیاری توانست صادرکنندگان فرش دستباف ایرانی را تحت‌الشعاع خود قرار دهد، این در حالی است که اکنون برخی مالیات‌های تعریف شده، تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایرانی را تحت تاثیر قرار داده است.

او معتقد است که بخش خصوصی شناسنامه‌دار در یک محیط کسب و کار آرام، باید ضمانت‌های رفتاری میان مدت و بلندمدت از دولت دریافت نمایند، این در حالی است که 6 ماه از سال می‌گذرد که هنوز صادرکننده تکلیف خود را نمی‌داند. رییس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف خاطرنشان کرد: سامانه نیما از دیگر معضلات امروز صنعت فرش است، به این معنا که ضرورت ارایه ارز حاصل از صادرات به نرخ دولتی در کنار بازگشت ارز حاصل از صادرات تنها ظرف 2 ماه مشکلات اساسی را برای صادرات فرش دستباف ایرانی ایجاد

خواهد کرد.