تغییر تقویم ایران از شاهنشاهی به شمسی

پنجم شهریور 1357، قانون مبداء تاریخ ایران، که در شهریور 1354 با تصویب مجلسین سنا و شورای ملی از هجری شمسی به شاهنشاهی تغییر یافته بود و مورد مخالفت و تحریم برخی از مردم و علما بود، سرانجام با روی کار آمدن دولت شریف امامی ملغی شد و به شکل سابق در آمد. برخی این تغییر مبداء تاریخ را به منظور عوام‌فریبی و کاهش روند اعتراضات مردمی عنوان کردند.

دو سال و نیم قبل از آن و در روز ۲۴ اسفند سال ۱۳۵۴ مجلس شورای ملی و مجلس سنای ایران در جلسه مشترکی تصمیم گرفتند که تقویم رسمی کشور را از هجری شمسی به شاهنشاهی تغییر کند. بنا به اسناد و نامه‌های رسمی، موضوع تغییر تقویم از آذرماه آن سال بین چند نهاد وقت مطرح شده بود. نیمه اول دهه پنجاه سال‌هایی بود که درآمد ارزی ایران به دلیل جهش قیمت نفت افزایش ناگهانی یافته بود، مخالفان سیاسی سرکوب شده بودند، و محمدرضا پهلوی به عنوان شاه ایران تلاش می‌کرد موقعیتی برتر در منطقه خاورمیانه پیدا کند. در همین سال‌ها بود که جشن‌های ۲۵۰۰ ساله تدارک و برگزار شده بود و شاه در سومین کتاب خود به نام «به سوی تمدن بزرگ»، عقاید باستان‌گرایانه و نگاه خود را به پیشرفت ترسیم کرده بود.در چنین شرایطی اسدالله اعلم، وزیر دربار وقت گفته بود که شاه «مرد تاریخ، خود تاریخ و محول تاریخ است و می‌خواهد که مبدأ تاریخ هم بشود و حق با اوست».

با توجه به اسناد، نقش سه تن از کارشناسان در این تصمیم پر رنگ بوده است:

شجاع الدین شفا، معاون دربار شاهنشاهی، هادی هدایتی، معاون اجرایی نخست‌وزیر و خسرو بهروز، معاون برنامه سازمان برنامه و رییس دفتر انفورماتیک.

در نهایت تصمیم گرفته شد که تاریخ شاهنشاهی با مبداء تاریخ تاجگذاری کوروش به جای تاریخ شمسی استفاده شود. قرار شد تاریخ قمری به عنوان تاریخ مذهبی ایرانیان که مورد استفاده روحانیت بود، در کنار تاریخ شاهنشاهی استفاده شود و تاریخ میلادی برای مراودات خارجی استفاده شود.

اما این تغییر تقویم بیش از دو سال دوام نیاورد و در شهریور ۱۳۵۷ با اوج‌گیری اعتراضات خیابانی، تقویم دوباره به شمسی بازگردانده شد.