کنترل ساعت فعالیت رانندگان و کاهش تصادفات
حسین قاسمی نژاد|کارشناس حمل و نقل|
تحقیقات مختلف نشان داده که خواب آلودگی حین رانندگی، خطر بروز تصادفات رانندگی را به طرز قابل توجهی افزایش می‌دهد. مهم‌ترین تأثیر خواب‌آلودگی بر رانندگی از نگاه علمی به این دلیل است که وقتی مغز خسته می‌شود، توان کافی برای کنترل همه کارهای فرد را ندارد. زمانی که راننده پشت فرمان می‌‌نشیند باید به امور مختلفی نظارت و کنترل داشته باشد که تمامی آنها بر عهده مغز است. در این بین نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که هیچ کس نمی‌تواند متوجه شود حالت خواب‌آلودگی راننده دقیقا از چه زمانی آغاز می‌شود. از این رو این خود راننده است که باید با درک نخستین علائم به حاشیه جاده رفته و خودرو را در مکانی مطمئن پارک کرده و به استراحت بپردازد. این موثرترین و بهترین کاری است که راننده خواب‌آلود می‌تواند برای حفظ جان خود و سایر سرنشینان انجام دهد.البته در میان بسیاری از رانندگان کارهایی چون پایین کشیدن شیشه خودرو، گوش دادن به رادیو و حتی نوشیدن به عنوان راهکاری برای غلبه بر خواب‌آلودگی مطرح است که چنین کارهایی، اثرات بسیار ناپایدار و گذرایی بر هوشیار ماندن راننده دارند، لذا می‌توان آنها را بیهوده دانست. در حال حاضر شمار قربانیان و مجروحان ناشی از رانندگی در حالت خواب‌آلودگی بسیار بالا است اما می‌توان با آموزش‌های لازم و کنترل رانندگان بالاخص در بخش حمل و نقل عمومی بار و مسافر این ارقام را کاهش داد. براساس ماده 7 آیین نامه اجرایی تبصره یک ماده 31 و 32 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی اعلام می‌دارد رانندگی با وسایل نقلیه عمومی بیش از نه ساعت توسط راننده ممنوع است. حال در این بین به اهمیت و جایگاه کنترل رانندگان می‌رسیم که باید در این زمان توسط پاسگاه‌های پلیس راه صورت پذیرد. اما با توجه به اینکه ناوگان باری کشور در محل پاسگاه‌های پلیس راه کنترل نمی‌شوند سه سوال زیر به ذهن خطور می‌کند:
1- آیا همه رانندگان ناوگان باری کشور ضوابط حداکثر مدت رانندگی قانونی را رعایت می‌کنند؟
2-آیا خواب آلودگی به سراغ رانندگان ناوگان باری کشور نمی‌آید؟
3-آیا تاکنون تصادفات فوتی و جرحی توسط ناوگان باری با عامل خواب آلودگی راننده در سطح کشور رخ نداده است؟
با توجه به موارد گفته شده و همچنین سهم ناوگان باری سنگین (کامیون ها) در تصادفات منجر به فوت و جرح در کشور، در کنار عواملی نظیر افزایش تعداد ناوگان خودروهای سنگین و در مقابل حمل و نقل جاده ای کالا در کشور و از سوی دیگر استاندارد نبودن و فرسوده بودن ناوگان خودروهای سنگین کشور و پتانسیل بالای آسیب رسانی در تصادفات، موجب شده سهم کشته های ناشی از تصادفات خودروهای سنگین از کل کشته های تصادفات عدد بالایی باشد و می‌توان گفت یکی از عوامل بروز تصادفات خواب‌آلودگی راننده ناوگان به شمار می‌رود.
از سوی دیگر، موضوع ایمنی جاده‌ها در برگیرنده عواملی نظیرکاربران، تسهیلات حمل و نقل موجود و سیاست‌های ایمنی است. بنابراین افزایش نظارت و کنترل ناوگان جاده‌ای در جهت کاهش تصادفات و نجات جان انسان‌ها بسیار ارزشمند است. از متولیان امر کنترل انتظار می‌رود که با برنامه‌ریزی دقیق و منسجم نسبت به کنترل ناوگان حمل و نقل عمومی بار اقدام کند تا جاده‌ای بدون تصادف داشته باشیم.
