ثبت نام برای شکار حیات وحش

   ریحانه جاویدی

چندماه از صدور مجوزهای چند میلیونی شکار برای شکارچیان خارجی و ایرانی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست کشور نگذشته است که بار دیگر این سازمان فراخوانی برای ثبت نام جهت دریافت مجوز شکار، منتشر کرد که حکایت از موضع‌گیری تازه این سازمان نسبت به شکار دارد. این وضعیت در حالی است که زنگ خطر انقراض گونه‌های حیات وحش ایران از مدت‌ها قبل به صدا درآمده و یک ماه از زمانی که مدیر کل دفتر حیات وحش و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به خطر انقراض ۸۷ گونه جانوری در ایران هشدار داد، نگذشته است، از همین رو رویکرد تازه سازمان حفاظت محیط زیست کشور، سبب واکنش برخی نمایندگان مجلس شد و آنها خواستار ارایه لایحه تنفس حیات وحش از سوی دولت به مجلس شدند تا از این طریق، نا به سامانی‌های این حوزه بهبود یابد.

    لزوم طرح تنفس حیات وحش

روز گذشته علی محمد شاعری، عضو هیات رییسه کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی فراخوان ثبت نام برای دریافت مجوز شکار از سوی سازمان حفاظت محیط زیست کشور، با توجه به شرایط شکننده محیط زیست و آمارهای نگران‌کننده از حیات وحش را اقدامی غیرکارشناسی دانست و گفت: در شرایط فعلی چنین فراخوان‌هایی به صلاح محیط زیست و کشور نیست.او درباره این موضوع بیان کرد: «نمی‌توان شکار را به صورت کامل ممنوع کرد اما محیط زیست می‌تواند با نظارت دقیق و سرشماری علمی و میدانی مجوز شکار را به صورت محدود و کنترل شده برای برخی زیستگاه‌ها که جمعیت حیات وحش‌شان از حد معین بیشتر شده صادر کند البته در عمل ثابت شده که نظارت محیط زیست در این موارد دقیق نبوده و متخلفان با سوءاستفاده از چنین مجوزهایی به شکار غیرمجاز روی آورده‌اند.»وی با تاکید بر اینکه باید به حیات وحش همانند جنگل تنفس داده شود بر لزوم تدوین و ارسال لایحه ممنوعیت صید و شکار به مجلس برای تنفس حیات وحش تاکید کرد و گفت: صید و شکار تا اطلاع ثانونی باید در کشور ممنوع شود تا وضعیت حیات وحش بهبود یابد. راه‌اندازی قرق‌های اختصاصی را به صلاح کشور نیست. حیات وحش کشور در حال حاضر با توجه به انقراض نسل و در معرض خطر انقراض قرار گرفتن برخی گونه‌ها حال و روز خوبی ندارد و ورود شکارچیان به مناطق حفاظت شده که در گذشته ثابت کردند مبادی آداب نیستند و از مجوزهای دریافتی سوءاستفاده می‌کنند به بحرانی‌تر کردن وضعیت آنها دامن زده است.»عضو هیات رییسه کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی گفت: «متاسفانه افرادی که مجوز گرفته‌اند به جای شکار نسبت به قلع و قمع حیات وحش اقدام می‌کنند و به همین دلیل در حال حاضر صدور مجوز شکار به هیچ‌وجه به صلاح نیست. احساسات طرفداران و دوستداران محیط زیست به دلیل شکار بی رویه حیات وحش جریحه‌دار شده است. وضعیت نامطلوب حیات وحش بیانگر این است که باید وضعیت آن را سامان داد و تمرکز مدیریتی را بر حفظ، توسعه و احیای حیات آن ایجاد کرد.»

    قرق اختصاصی؛ ضامن بقا یا ناقض حقوق؟

اظهارات شاعری در حالی است که نزدیک به یک ماه پیش، علی تیموری، مدیرکل حفاظت و مدیریت صید و شکار سازمان حفاظت محیط زیست از صدور ۱۱۲ مجوز شکار کل، قوچ و آهو در قرق‌های اختصاصی کرمان و یزد خبر داده بود اما در بخشی از فراخوانی که اوایل مهرماه از سوی این سازمان منتشر شد، تعداد استان‌ها بیش از گفته‌های تیموری بود. در بخشی از این فراخوان آمده است: « سازمان در نظر دارد با همکاری صندوق ملی محیط زیست نسبت به ثبت نام متقاضیان داخلی واجد شرایط جهت دریافت مجوز شکار برای گونه‌های کل، قوچ، آهو و گراز در استان‌های البرز، کرمان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، یزد، گیلان و خوزستان با رعایت ممنوعیت‌های فصل شکار اقدام کند. همچنین مجوز شکار گراز فقط برای اقلیت‌های مذهبی در استان‌های گیلان و خوزستان صادر می‌شود.» از سوی دیگر در حالی که شاعری، عضو هیات رییسه کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی، مجزو شکار در قرق‌های اختصاصی را به صلاح حیات وحش کشور نداست، تیموری، مدیرکل حفاظت و مدیریت صید و شکار سازمان حفاظت محیط زیست کشور، در آخرین نشست خبری خود در شهریور ماه امسال به موضوع وضوع واگذاری قرق‌های اختصاصی که از سال ۹۴ در سازمان حفاظت محیط زیست بروز کرد، پرداخت. او بیان کرد: “ این سازمان بر اساس قانون، پنج منطقه را در استان‌های کرمان، سمنان و یزد به شورای عالی محیط زیست به منظور تعیین قرق‌های اختصاصی پیشنهاد کرد. این پنج منطقه در شورا مورد تصویب قرار گرفت.مدیرکل حفاظت و مدیریت صید و شکار سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل‌ها در موضوع قرق‌های اختصاصی گفت: « واگذاری قرق‌ها حتما باید به تایید سازمان جنگل‌ها برسد. با این سازمان به توافق رسیده‌ایم که برای واگذاری قرق‌های اختصاصی تعهدنامه محضری مشخص کنیم تا همه تکالیف قرق‌دار در آن لحاظ شود همچنین شیوه نامه‌ای برای واگذاری قرق‌های اختصاصی برای سازمان جنگل‌ها و سازمان حفاظت محیط زیست تدوین شده است.تیموری با اشاره به اینکه ۳۰ منطقه برای واگذاری قرق‌های اختصاصی در ۱۰ استان کشور تحت بررسی قرار دارد، گفت: پیشنهاد استان‌ها برای این ۳۰ منطقه از نظر فنی مورد بررسی قرار گرفته است و باید به تایید سازمان جنگل‌ها نیز برسد. در صورت تایید این سازمان، به شورای عالی محیط زیست ارسال می‌کنیم تا مناطق جدید قرق‌های اختصاصی را مصوب و معرفی کند.تیموری با تاکید بر اینکه تقویت قرق‌های اختصاصی سیاست سازمان حفاظت محیط زیست است، گفت: رشد جمعیت حیات وحش در قرق‌های اختصاصی امکان صدور مجوز شکار را برای سازمان حفاظت محیط زیست فراهم می‌کند بنابراین اگر افزایش جمعیت حیات وحش در قرق‌های اختصاصی صورت نگیرد از صدور مجوز خودداری می‌کنیم و حتی ممکن است مجوز واگذاری قرق را لغو کنیم و عرصه را از قرق‌دار پی بگیریم.

    انقراض قبل از شناسایی

چنین وضعیتی در حالی است که هفت مهر ماه امسال، مجید خرازیان مقدم، مدیر کل دفتر حیات وحش و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست کشور، ‌بزرگ‌ترین چالش‌های حیات وحش کشور را شامل تخریب زیستگاه، شکار غیرقانونی، سلاح‌های غیرمجاز، زنده‌گیری و تجارت غیرقانونی گونه‌های جانوری و اجزای بدن آنها و حضور دام بیش از ظرفیت در ایستگاه‌های حیات وحش دانست. از طرف دیگر هوشنگ ضیایی، کارشناس حیات وحش و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، معتقد است نسل بیشتر گونه‌های جانوری کشور در خطر انقراض قرار دارد و بسیاری از گونه‌های جانوری قبل از شناسایی شدن منقرض می‌شوند. او درباره این موضوع گفت: « گونه‌های کوچک زیادی ممکن است منقرض شده باشند در حالی که ما هنوز آنها را نشناخته ایم. برای نمونه در کتاب پستانداران ایران که 15 سال پیش منتشر شد 160 گونه پستاندار معرفی شد، اما با تحقیقات بیشتر اکنون تعداد آنها به 197 گونه رسیده است.» او افزود: “ علفخواران مانند آهو، کل و بز و قوچ ومیش نیز نقش موثری در محیط زیست کشور دارند، اما برخلاف گذشته که جمعیت گله‌های آنها به 10 هزار راس می‌رسید، این روزها جمعیت گله‌های آنها به 20 راس رسیده است، این درحالی است که اگر جمعیت علفخواران حدود 200 راس نیز باشد و حفاظت از آنها نیز به بهترین شکل انجام شود در مدت100 سال جمعیت آنها از بین خواهد رفت، زیرا درون آمیزی و تغییرات ژنتیکی سبب کاهش شدید زاد و ولد آنها می‌شود.»ضیایی بیان کرد: “ درباره شرایط گونه‌های جانوری تقسیم بندی جهانی و ملی وجود دارد، در تقسیم بندی ملی حیات وحش به گونه‌های در معرض خطر انقراض مانند یوزپلنگ و گور خر ایرانی و گونه‌های حمایت شده مانند آهو و قوچ و میش تقسیم می‌شود. در این میان برخی گونه‌ها مانند آهوی کوهی در گروه جانوران آسیب پذیر قرار می‌گیرند، زیرا هرچند جمعیت آنها قابل قبول است، اما زیستگاه شان تخریب شده و چنانچه به آنها رسیدگی نشود در خطر انقراض قرار خواهند گرفت.»