ثبات نسبی قیمت ارز

گروه بانک وبیمه |  احسان شمشیری|

در هفته‌ای که گذشت شاهد نوسانات مختلف در بازار ارز و سکه بودیم بطوریکه در ابتدا دلار از 18 هزار تومان و سکه از 5 میلیون تومان عبور کرد اما در روزهای آخر هفته، با سیاست‌های جدید بانک مرکزی و اختیاراتی که توسط سران سه قوه به بانک مرکزی داده شده، بازار شاهد سقوط دلار به قیمت 14 تا 15 هزار تومان و سکه به 4 میلیون و 500 هزار تومان بود.

به گزارش «تعادل»، حوالی ظهر پنج شنبه 12 مهر 97 انبوه مردمی که در میدان فردوسی تهران برای خرید و فروش ارز آمده بودند، دلار را از 14100 تا 14500 تومان و یورو از 17300 تا 17600 تومان معامله می‌کردند .

اگرچه در تابلو قیمت صرافی‌های ضلع جنوب شرقی و غربی میدان عدد ۱۰ هزار تومان برای دلار حک شده است، اما صرافی‌ها کاملا خالی از مشتری است و کسی برای خرید یا فروش مراجعه نمی‌کند. خرید و فروشی هم اگر باشد خارج از صرافی‌ها و دست به دست صورت می‌گیرد. مردمی که در حاشیه این میدان برای خرید و فروش دلار حضور دارند، معمولا به دنبال پرس و جوی قیمت هستند که نشان می‌دهد مصرف‌کننده اصلی نیستند و تنها به دنبال این هستند تا بافروش ارزی که دارند بیشتر ضرر نکنند یا حاشیه سودشان را حفظ کنند. اکثر مردمی که به اینجا آمده‌اند فروشنده‌اند تا خریدار.

چند خریداری هم که وجودداشت به دنبال آدم منصف و قیمت مناسب بودند و در این بلبشوی بازار که هر کسی از هر قیمتی سخن می‌راند اطمینانی برای خرید نداشتند. در پرس و جویی که از فروشندگان ارز در این مکان انجام شد، قیمت هر دلار در فاصله ۱۴ هزار و ۱۰۰ تا ۱۴ هزار و 5۰۰ تومان از سوی آنها اظهار می‌شود. یکی از آنها که قصد فروش دلار دارد قیمت ۱۴ هزار و 5۰۰ تومان را مطرح می‌کند. در صرافی‌های ضلع جنوبی میدان، اگرچه نوشته شده است خرید ۱۴ هزار تومان و فروش ۱۴ هزار و ۱۰۰ تومان، اما آنها هم به این قیمت نمی‌فروشند. قیمت یورو هم در این بازار بین ۱۷ هزار و۳۰۰ تا ۱۷ هزار و ۷۰۰ تومان گفته می‌شود. طی روزهای گذشته مداخله بانک مرکزی در تنظیم بازار ارز باعث شده قیمت دلار از ۱۹ هزار تومان به قیمت فعلی برسد که البته طی دو روز گذشته قیمت به حدود ۱۱ هزار تومان هم رسیده بود.

به اذعان برخی کارشناسان و مسوولان، در حال حاضر بانک مرکزی ایران با بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار ذخیره ارزی توانایی محافظت از پول ملی را دارد و از سوی دیگر بازار آزاد مربوط به ارز مسافرتی و دانشجویی و خدمات، در مناسبات ارزی حدود سه درصد نقش دارد و قاعدتا نباید این بازار کم عمق آزاد، ظرفیت و قدرتی برای ایجاد تلاطم در اقتصاد کلان و نرخ ارز را داشته باشد. لذا بانک مرکزی با تحت پوشش قرار دادن این بازار، می‌تواند به تدریج نرخ را در این بازار نیز به سامانه نیما و سنا نزدیک کند.

با وجود آنکه برخی کانال‌های خبری و دلالان ارز، بعدازظهر روز پنج شنبه تلاش کردند به جو روانی افزایش قیمت التهاب بیشتر بدهند، اما بازار فردوسی کارش را با کاهش قیمت آغاز کرد. دلار و یورو در روزهای قبل به ترتیب تا ۱۹ و ۲۲ هزار تومان هم بالا رفته بود روز پنج شنبه حدود ۱۳ و ۱۵ هزار تومان قیمت‌گذاری شد.

روز پنج شنبه رفت و آمد در بازار فردوسی همانند روز چهارشنبه وجود داشت، با این تفاوت که کمتر کسی ریسک خرید و فروش را می‌پذیرفت و تا ساعت ۵ بعدازظهر هم جمعیت نصف شد.

بر اساس مشاهدات میدانی، میدان فردوسی تا چهارراه استانبول و سبزه‌میدان که یکی از مراکز اصلی بازار غیررسمی ارز در پایتخت محسوب می‌شود، روز پنج شنبه نیز شاهد حضور پرتعداد متقاضیانی بود تا سری بزنند که قیمت‌ها در چه وضعیتی است. دلالان هم که در کوچه پس کوچه‌ها و گوشه کناره‌های خیابان کنار هم صف کشیده بودند، بیشتر به دنبال فضاسازی برای بالا بردن قیمت‌ها بودند.

  بازتاب جهانی کاهش نرخ دلار در ایران

رسانه‌های جهان با غیرمنتظره خواندن کاهش نرخ دلار در ایران، در گفت‌وگو با کارشناسان، تداوم سیاست‌گذاری‌های صحیح و استقلال بانک مرکزی را شرط اصلی بازگشت ثبات به بازار ارز اعلام و توصیه کردند به جای کاهش سریع و مقطعی نرخ ارز، این کار به صورت تدریجی اما پیوسته انجام شود. رویترز در گزارشی نوشت: فعالان بازار ارز می‌گویند بانک مرکزی با تزریق ارز مورد نیاز باعث شد جلوی کاهش بیشتر ارزش ریال را بگیرد زیرا تورم را صعودی کرده و قیمت کالاها را افزایش داده است.

مقامات دولتی گفته‌اند بانک مرکزی برای کنترل نرخ ارز مجاز شده تا در بازار آزاد به عملیات بازار باز بپردازد؛ بدین معنا که خرید و فروش ارز جایگزین سیاست غلط تزریق ارز قبلی شده است.

  بانک‌ها خرید دلار را با ۹۵۰۰ تومان آغاز کردند

همچنین بانک مرکزی یادآور شد که بانک‌ها آماده خرید ارز از مردم هستند. این در حالی است که پیش از این بر اساس سیاست ارزی دولت که از امسال اجرایی شد، این امکان در بانک‌ها وجود داشت که مردم بتوانند ارز خود را بفروشند یا در قالب چند ارز، تقاضای مشخص و با ارایه مدرک، ارز خریداری کنند.

بررسی میدانی از شعب ارزی بانک‌ها از این حکایت داشت که آنها دلار را ۹۵۰۰ و یورو را ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان از مردم می‌خرند. البته این نرخ‌ها ثابت نیست و ممکن است در طول روز متغیر باشد یک استاد دانشگاه با اشاره به کاهش قیمت‌ ارزهای خارجی در بازار ارز این اتفاق را به خاطر دادن اختیارات بیشتر به بانک مرکزی و همچنین توقف اعطای ارز ۳۸۰۰ تومانی برای خوراک پتروشیمی‌ها ارزیابی کرد.

وحید شقاقی با اشاره به قانون جدید مبنی بر تامین خوراک پتروشیمی‌ها از سامانه نیما در این باره اظهارکرد: تا پیش از این پتروشیمی‌ها خوراک خود را با دلار ۳۸۰۰ تومانی دریافت می‌کردند، ‌در حالی که حالا باید دلار خود را از سامانه نیما و با قیمت روز دریافت کنند. این مساله باعث می‌شود تا پتروشیمی‌ها برای خرید ارزان خوراک خود هم که شده دلارهایشان را به سامانه نیما واریز کنند.

  بررسی رابطه قیمت مسکن با دلار

با کاهش قیمت ارز این سوال پیش آمده که آینده قیمت مسکن چه می‌شود؟ مهدی سلطان‌محمدی معتقد است که قیمت‌های فعلی در بازارهای طلا، ارز و مسکن خارج از توان طرف تقاضاست و باید تعدیل شود و قیمت مسکن در بلندمدت خود را با ارز هماهنگ می‌کند.

همچنین محمدمهدی مافی می‌گوید: اگر کاهش نرخ ارز با افزایش تولید مسکن همراه شود، خطری تعادل بازار مسکن را تهدید نمی‌کند.

  از کاهش قیمت ارز به نفع بازار سهام استفاده شود

از ابتدای سال ۱۳۹۷ با افزایش قیمت ارزهای خارجی از جمله دلار و یورو قیمت سهام نیز در بورس تهران با افزایش مواجه شد. “بازیگران بزرگ بورس می‌بایست کاهش قیمت ارز در بازار را به فال نیک می‌گرفتند و با خرید سهام باعث تشویق کسانی که از بازار ارز خارج شده‌اند، می‌شدند و با رفتار خود سرمایه آنها را به بازار سهام جذب می‌کردند “. عبدالحسین رضوی امیری ـ کارشناس بازار سرمایه ـ با پیشنهاد این موضوع گفت که به نظر من تغییر قیمت خوراک پتروشیمی‌ها که این روزها مطرح شده یک تهدید برای قیمت سهم‌های این گروه است و می‌تواند مانند سال ۱۳۹۲ مجددا شاخص بورس را منفی کند.

همچنین دبیرکل کانون صرافان ایران از قرارگیری بازار ارز در مسیر تعادل خبر داد.

رضا ترکاشوند با بیان اینکه برخی از دلالان در برابر کاهش نرخ ارز مقاومت می‌کنند، افزود: باتوجه به عرضه ارز در بازار از سوی فعالان اقتصادی و اصلاح مقررات در حوزه عرضه، تعادل در بازار ارز بیشتر خواهد شد. وی با اشاره به اینکه تعادل در بازار ارز زمانی به وجود می‌آید که صادرات و واردات برای تولید صرفه اقتصادی داشته باشد، اظهارداشت: سیاست‌های ارزی بانک مرکزی در راستای تعادل بخشی به بازار ارز اجرا می‌شود. گاهی دولت‌ها تصمیم می‌گیرند به بازار ارزی خود شوک وارد کنند امروز در ایران این مهم تحقق یافته است.

  تداوم ریزش نرخ دلار و طلا امکان پذیر است

وی ادامه داد: اگر بانک‌ها و صرافی‌ها کمک کنند قیمت دلار علاوه بر اینکه به کمتر از ۸هزار تومان می‌رسد در محدوده نرخ ۷ الی ۸ هزار تومان بازار ارز حداقل به ثبات نسبی می‌رسد و از دستگاه قضایی درخواست می‌شود بطور مثال اگر یک بانک یا صرافی از منطقی شدن قیمت ارز جلوگیری کند، برخورد کند.

  ۲ دلیل عمده کاهش نرخ ارز

همچنین عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس گفت: تصمیمات جلسه سران قوا و اقدامات مثبت دولت در نزولی شدن نرخ ارز موثر بود.

به گزارش ایسنا، ابوالفضل ابوترابی با با اشاره به روند کاهش نرخ ارز بیان کرد: روند کاهشی که چند روز اخیر شاهد آن بودیم به چند موضوع بستگی دارد. یکی اقتدار نظامی بود که ایران از خود نشان داد. دیگری فضای مجازی و جو روانی بود که ایجاد شده است. از دیگر عوامل موثر در طی شدن این روند برخورد سریع و قاطعانه دستگاه قضایی در راستای مبارزه با مفاسد مالی است.

وی در ادامه بیان کرد: از دیگر عوامل موثر در کاهش نرخ ارز اقدامات مثبت دولت و تصمیمات سران قوا بوده است. اقتصاد ما بیمار است و تحت تاثیر جو روانی نیز قرار دارد. نبض شریان اقتصاد ایران بر اساس دلار است. لذا نرخ آن بدون دلیل افزایش و کاهش می‌یابد.

  خروج ارز از کشور کاهش یافت

همچنین معاون ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از کاهش خروج ارز از کشور با محدودیت‌های انجام شده بر اساس سیاست‌های کلان کشور خبر داد و گفت: با دلالان ارز که سعی در جهت‌دهی کاذب به بازار دارند برخورد خواهد شد.

عبدالله هندیانی در گفت‌وگو با ایبِنا با اشاره به همکاری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در راستای صیانت از ذخایر ارزی و طلا، افزود: یکی از مهم‌ترین اقدامات و اولویت‌های ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز جلوگیری از قاچاق سکه و ارز از کشوربه منظور حفظ و صیانت از ذخایر ملی کشور است و در همین راستا نیز ستاد با بانک مرکزی به عنوان ناظر و متولی اصلی حوزه ارزی کشور جلسات متعددی داشته تا بتواند همکاری و تعامل خود برای مقابله با پدیده قاچاق ارز را افزایش دهد که خوشبختانه جلسات نیز دستاوردهای خوبی داشته و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در این زمینه اقدامات موفقی را انجام داده است.

معاون برنامه‌ریزی، نظارت و هماهنگی اقتصادی ستاد مبارزه با قاچاق کالا در پاسخ به این سوال که در شرایط فعلی با توجه به اعلام سیاست‌های کلان ارزی مبنی بر واردات آزاد ارز و شمش طلا به کشور مصداق قاچاق چگونه خواهد بود، گفت: تصمیمات اتخاذ شده در حوزه واردات ارز و طلا به صورت محدود یا نامحدود توسط سران قوا به عنوان تصمیمات حاکمیتی تنظیم و تصویب شده است و مصادیق خاصی برای قاچاق تعیین شده و ستاد نیز دستورالعمل‌ها را اجرا می‌کند.

   ۴۰۰ پرونده به ارزش ۲۵۰ میلیون دلار در ۳ ماهه اول

هندیانی درباره خروج ارز از کشور اظهارداشت: همانطور که در سیاست‌های کلان ارزی دولت و بانک مرکزی اعلام شده، خروج ارز از کشور محدودیت پیدا کرده است تا بدین وسیله زنجیره ارزی کشور تامین شود و سودجویان نتوانند ارز را به راحتی از کشور خارج کنند، در این مدت خروج ارز و قاچاق ارزی کاهش یافته است و بر اساس آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا در ۳ ماهه اول سال جاری ۴۰۰ پرونده قاچاق ارز به ارزش ۲۵۰ میلیون دلار وجود دارد که در حال پیگیری است؛ اعتقاد دارم در صورت عادی شدن شرایط تصمیمات جدیدی اتخاذ می‌شود و ستاد نیز دستورات ابلاغی را اجرا خواهد کرد.

  نظارت بر قیمت‌گذاری‌ها

از سوی دیگر، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس با ابراز امیدواری نسبت به کاهش قیمت ارز گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت به تبع این شرایط قیمت‌ها را کاهش دهد و دستگاه‌های نظارتی بر قیمت‌گذاری‌ها نظارت کنند. هیچ شخصی با ارز ۱۷ یا ۱۸ تومانی کالا وارد نکرده است که بخواهد به تبع آن کالایش را قیمت‌گذاری کند. دستگاه‌های نظارتی نیز باید بر قیمت‌گذاری‌ها نظارت کنند که در حق مردم اجحاف نشود. محمدعلی پورمختار افزود: در واقع این جنبه روانی قسمتی از جنگی بود که علیه ما ایجاد شده بود. همچنین تصمیم‌های عجولانه‌ای در دولت و هجوم آوردن مردم برای خرید کالا تاثیراتی را در این خصوص گذاشته بود.

  از تحلیل‌های غیرمنطقی پرهیز شود

همچنین مدیر مرکز مطالعات اقتصادی دانشگاه مفید ضمن تشریح وضعیت روز بازار ارز گفت: در فضای هیجانی هر حرفی که خارج از چارچوب و غیرمنطقی باشد به التهاب دامن می‌زند. راه‌اندازی بازار ثانویه ارز به عنوان محلی برای عرضه و تقاضای ارز اقدامی رو به جلو بوده است ولی در حال حاضر این بازار هنوز به قدر کافی عمیق نیست و برای تعمیق آن به بیش از ٩٧ درصد از حجم کل معاملات باید بیشتر تلاش شود.