یک سال بعد از فاجعه زلزله و احوال بهداشت و درمان کرمانشاهیان
فاجعه زلزله کرمانشاه نه‌تنها خانه‌های مسکونی، بلکه اماکنی چون برخی بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی را هم تخریب کرد، اما حالا با گذشت یکسال از این حادثه تلخ، شروعی دوباره می‌بینیم برای زندگی و بیمارستان‌ها و درمانگاه‌هایی که استوارتر از گذشته آماده خدمت به هموطنان‌مان شده‌اند.
۳۶۵ روز پیش بود؛ شامگاه یک‌شنبه ۲۱ آبان ماه ۹۶ و زلزله‌ای ۷٫۳ ریشتری که کرمانشاه را لرزاند و ایران را عزادار کرد. کانون زمین‌لرزه پنج کیلومتری شهر ازگله کرمانشاه بود و ۳۲ کیلومتری حومه حلبچه عراق. ابعاد حادثه گسترده بود؛ بطوری که متاسفانه بیش از ۹۰۰ تن مصدوم شدند و چند صد تن نیز جان باختند. بیشترین آمار کشته‌ها و زخمی‌ها به شهرهای قصر شیرین، سرپل ذهاب و ثلاث باباجانی تعلق داشت.
همچنین بر اثر این زلزله بسیاری از منازل دچار خسارت‌های مالی شدید شدند و مراکز درمانی شهرهای قصرشیرین، اسلام‌آباد و بیمارستان تازه‌ساز سرپل ذهاب نیز یا آسیب دیده یا تخریب شدند. بحث مهم در روزهای ابتدایی بعد از زلزله، ارایه خدمات درمانی و رسیدگی به مصدومان حادثه بود و در مرحله بعدی نیز با توجه به آغاز فصل سرد سال و آبگرفتگی چادرهای زلزله‌زدگان، باید فکری به حال وضعیت بهداشتی آنها و پیشگیری از بیماری‌ها می‌شد. در فصل سرد سال با توجه به بارش باران و برف خطر بیماری‌های تنفسی و همچنین آنفلوآنزا نگرانی‌ها را تشدید می‌کرد. در فصل گرما نیز با توجه به انبوه نخاله‌های ساختمانی و نبود زیرساخت مناسب برای دفع فاضلاب خطر اپیدمی بیماری‌هایی نظیر سالک و ... زلزله‌زدگان چادر نشین را تهدید می‌کرد. خوشبختانه به دنبال پیش‌بینی‌های صورت گرفته و اقدامات انجام شده در حوزه بهداشت و همچنین بهداشت محیط و آب آشامیدنی و بنابر اعلام وزارت بهداشت، تاکنون هیچ بیماری در مناطق زلزله زده شیوع پیدا نکرده و فراگیر نشده است. در عین حال پس از مدتی هم امکانات درمانی در بیمارستان‌های آسیب‌دیده از سر گرفته شد.
همزمان با سالگرد زلزله کرمانشاه، مشروح اقدامات بهداشتی و درمانی انجام شده در مناطق زلزله‌زده را با دکتر طیب قدیمی – نماینده تام الاختیار وزیر بهداشت در مناطق زلزله‌زده به گفت‌وگو نشستیم که در پی می‌آید:
بهداشت و درمان در کانکس
طیب قدیمی درباره آخرین اقدامات انجام شده در حوزه بهداشت و درمان مناطق زلزله کرمانشاه به ایسنا گفت: ما در حوزه خدمات بهداشتی و درمانی در مناطق زلزله‌زده دو موضوع جدا را داریم؛ یکی بحث ارایه خدمات بهداشتی و درمانی و دیگری بحث فضاهای بهداشتی و درمانی است. درباره ارایه خدمات بهداشتی و درمانی باید گفت که در مناطق زلزله‌زده شش روز بعد از زلزله از نظر ارایه خدمات فعال به وضعیت قبل بازگشتیم. گرچه این خدمات در داخل کانکس ارایه می‌شد اما به وضعیت قبل از زلزله بازگشتیم.
او افزود: همچنین تا ۱۶ آذر سال ۹۶ هم ارایه خدمات درمانی توسط بیمارستان‌های صحرایی مستقر در منطقه از سر گرفته شد. از این تاریخ به بعد نیز یک بیمارستان موقت با ظرفیتی بیش از بیمارستان قبلی راه‌اندازی شد؛ بطوری که بیمارستانی که قبل از زلزله در شهر ارایه خدمت می‌داد، حدود ۵۰ تخت و با ضریب اشغال ۵۳ درصد بود، اما ما یک بیمارستان موقت ۶۴ تختی راه‌اندازی کردیم که خدمات تا به امروز در آن ارایه می‌شود. در سایر شهرهای کرمانشاه نیز تا ۱۶ آذر ۹۶ ارایه خدمات‌مان به وضعیت پیش از زلزله بازگشت؛ به ویژه در شهرستان سر پل ذهاب.
نماینده تام‌الاختیار وزیر بهداشت در مناطق زلزله‌زده با اشاره به وضعیت فضاهای ارایه خدمات بهداشتی و درمانی در این مناطق گفت: بعد از زلزله ابتدا فضاهایی که آسیب خیلی جدی ندیده بودند و تخریب نشده بودند را با آنهایی که آسیب جدی داشتند، تفکیک کردیم. حدود ۱۹۰ واحد وجود داشت که آسیب جدی ندیده بودند که آنها را تا اردیبهشت ماه ۹۷ تعمیر کردیم و ارایه خدمات بهداشتی و درمانی به فضاهای قبلی خودشان بازگشتند.
تحویل 30 خانه بهداشت تا پایان آبان
وی افزود: در عین حال یک سری از فضاها هم نیاز به تخریب یا مقاوم‌سازی داشتند؛ بطوری که ۴۵ خانه بهداشت در این مناطق نیاز به احداث مجدد داشتند که توسط خیرین احداث آنها از آذر ماه سال گذشته آغاز شد و تا پایان آبان ماه سال جاری ۳۰ خانه بهداشت تحویل داده شده و به بهره‌برداری می‌رسند و خیرین متعهد شدند که مابقی آنها را تا پایان سال تحویل دهند. قدیمی ادامه داد: همچنین هفت مرکز جامع سلامت در این مناطق نیز نیاز به احداث مجدد داشتند که تعدادی از خیرین احداث آنها را قبول کردند و قرار بود که همزمان با خانه‌های بهداشت آنها را تحویل دهند، اما با توجه به شرایطی که در حوزه تامین مصالح و هزینه‌های آنها در کشور رخ داد و به فضاهای بیشتری برای احداث نیاز داشتند، نتوانستند همه آنها را به بهره‌برداری برسانند و دو واحد از این مراکز امسال به بهره‌برداری می‌رسد و مابقی تا پایان بهار سال ۹۸ به بهره‌برداری می‌رسد، البته این موضوع به این معنی نیست که خدمات ارایه نمی‌شود بلکه خدمات این مراکز داخل کانکس یا ساختمان‌های جنبی که از قبل وجود داشته ارایه می‌شود.
سرانجام بیمارستان‌های
آسیب‌دیده کرمانشاه چه شد؟
وی با اشاره به وضعیت بیمارستان‌های مناطق زلزله‌زده گفت: ما در سه شهر شاهد آسیب بیمارستان‌ها بودیم؛ بیمارستان شهرستان قصر شیرین نیاز به تعمیر و بازسازی داشت که خوشبختانه تعمیر آن به اتمام رسید و ارایه خدمات در آن قطع نشد و در حال حاضر هم انجام می‌شود و تعمیراتش که در حد هتلینگ بود نیز به پایان رسیده است. در شهرستان سرپل ذهاب به دلیل آسیب جدی بیمارستان، بیمارستان موقتی را راه‌اندازی کردیم؛ از طرفی بیمارستان آسیب دیده با هزینه وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه به عنوان مجری، مقاوم‌سازی کاملا فنی و مهندسی آنکه همه آیتم‌های زلزله هم در آن لحاظ شده نیز آغاز شد و ابتدای آذر ماه به بهره‌برداری می‌رسد و ارایه خدمات از بیمارستان موقت به این بیمارستان منتقل خواهد شد.
نماینده تام‌الاختیار وزیر بهداشت در مناطق زلزله زده کرمانشاه افزود: از طرفی در شهرستان سر پل ذهاب به همت خیرین کاشان فضای بیمارستانی ۵۰ تختی در جنب همین بیمارستان به ظرفیت تخت‌هایش اضافه خواهد شد که احداث آن آغاز شده و در مرحله فونداسیون است. طبق برنامه‌ریزی خیرین این فضای درمانی در فاصله حداکثر دو سال تحویل داده خواهد شد و ۵۰ تخت به ظرفیت شهرستان سرپل ذهاب اضافه خواهد شد.
ابهام درباره وضعیت
بیمارستان آسیب‌دیده اسلام‌آباد
وی همچنین گفت: در شهرستان اسلام‌آباد نیز شاهد آسیب بیمارستانی بودیم که مجری ساختش وزارت راه و شهرسازی بود، اما هنوز از نظر تخریب یا مقاوم‌سازی آن به ما چیزی را بطور قطعی اعلام نکرده‌اند و نگفته‌اند که به چه روشی می‌خواهند درباره این بیمارستان اقدام کنند. البته در این مدت وزارت بهداشت دو اقدام را در این شهر انجام داد؛ یکی اینکه ارایه خدمات در بیمارستان قبلی ادامه یافت؛ بطوری که با یکسری اقدامات تعمیراتی در هتلینگ توانستیم ارایه خدمات را در آن ادامه دهیم. علاوه بر این به همت خیرین مجمع بانک‌های خصوصی و بانک ملل احداث یک بیمارستان ۹۶ تختخوابی را در یک فضای جدید تقبل کردند که بعد از انجام اقدامات تملک و ثبت زمین آن از سوی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، در شهریور ماه تحویل خیرین داده شد و در حال حاضر گودبرداری آن تمام شده و منتظریم تا در آینده فونداسیون آن را آغاز کنند. قدیمی درباره وضعیت آب آشامیدنی و بهداشت محیط مناطق زلزله‌زده گفت: به هر حال وزارت بهداشت با همت همه سازمان‌هایی که به لحاظ رسالت کاری‌شان مکلف بودند در بحث بهداشت محیط، مدیریت فاضلاب و جمع‌آوری نخاله‌های ساختمانی کمک کنند، برنامه‌ریزی‌هایش را آغاز کرد. اینکه در طی فصل گرما و در بهار شاهد طغیان هیچ اپیدمی نبودیم به این معنی است که تلاش بی‌وقفه‌ای در این مناطق انجام شده است و همه نهادها کمک کردند و خوشبختانه مباحث مربوط به بهداشت محیط که می‌توانست خطری برای شیوع بیماری‌های منتقله از آب و مرتبط با محیط باشد، مدیریت شد و شاهد طغیان هیچ بیماری نبودیم.
