تورم دهک‌ها معکوس شد

گروه اقتصاد کلان|

بانک مرکزی ایران تورم ۱۲ ماهه منتهی به آبان امسال را ۱۸.۴ درصد اعلام کرد . بیشترین نرخ تورم مربوط به گروه دخانیات بوده است. این رقم حاکی از تداوم افزایش نرخ تورم در ماه‌های پاییز است، البته باید توجه داشت شتاب قیمتی رو به کاهش رفته است. از مهم‌ترین عللی که روند افزایشی نرخ تورم را متوقف کرده، می‌توان به کنترل قیمت ارز در روزهایی اشاره کرد که کاخ سفید سیاست‌های اصلی تحریمی خود علیه ایران را به اجرا در آورد. در دوازده ماه منتهی به آبان‌ماه، بیشترین نرخ تورم به گروه دخانیات تعلق گرفته و پس از آن هم اثاث و لوازم خانه تورمی بالا داشتند. بانک مرکزی همچنین روند تورم دهک‌ها از سال 1384 را هم منتشر کرده و طبق این گزارش تورم دهک دهم 28 درصد و تورم دهک اول 15 درصد اعلام شده است.

به گزارش تعادل، نرخ تورم در ۱۲ ماهه منتهی به آبان‌ماه سال جاری نسبت به 12 ماه منتهی به آبان‌ماه سال گذشته معادل ۱۸.۴ درصد اعلام شده که بیشترین نرخ تورم به تفکیک دهک‌های هزینه‌ای در آبان‌ماه امسال مربوط به دهک‌ دهم معادل ۲۱.۸ درصد و کمترین آن مربوط به دهک‌ اول معادل ۱۵ درصد بوده ‌است. همچنین شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران در آبان‌ماه امسال به عدد ۱۵۳.۶ رسید که نسبت به ماه قبل ۳.۵ درصد افزایش یافت. شاخص مذکور در آبان‌ماه سال گذشته نسبت به ماه مشابه سال قبل، معادل ۳۹.۹ درصد افزایش داشته است.

نرخ تورم در این بخش در 12 ماهه منتهی به آبان ماه سال جاری به ۲۵ درصد رسید که تغییرات شاخص بها در این گروه نسبت به ماه قبل ۴.۴ درصد و نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۵۹.۹ درصد بوده است. تورم دخانیات در آبان سال جاری به ۶۰.۳ درصد رسید که بیشترین نرخ تورم را در میان گروه‌های کالایی داشته است. همچنین شاخص بهای این گروه نسبت به ماه گذشته ۵.۴ درصد کاهش و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱۵۰.۸ درصد افزایش داشته است.

با توجه به پیش‌بینی‌های انجام شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس و صندوق بین‌المللی پول، نرخ تورم در روزهای آینده نیز همچنان افزایش خواهد یافت و تا پایان سال جاری به بیش از 30 درصد خواهد رسید. این میان صندوق بین‌المللی پول معتقد است نرخ تورم در ایران تا پایان سال 2018 اندکی کمتر از 30 درصد خواهد بود و مرکز پژوهش‌های مجلس نیز هر چند رقمی را به عنوان پیش‌بینی اعلام نکرده ولی بررسی برآوردهای این موسسه پژوهشی نشان می‌دهد اگر روند فعلی تا پایان سال ادامه یابد نرخ تورم به 30 تا 35 درصد خواهد رسید. تفاوتی که میان آمار مرکز پژوهش‌ها و صندوق بین‌المللی پول وجود دارد ناشی از تفاوت‌های زمان مورد بررسی است، زیرا صندوق بین‌المللی پول فاصله زمانی میان دی‌ماه 96 تا دی ماه 97 را مبنا قرار می‌دهد ولی مرکز پژوهش‌ها تمام سال 97 را به عنوان مبنای بررسی و پیش‌بینی خود قرار داده است.

از سوی دیگر نرخ تورم نقطه به نقطه که اکنون به حدود 40 درصد هم رسیده، با وجود کاهش شتاب نرخ تورم ماهانه که در تابستان به حدود پنج درصد در ماه رسیده بود و در آبان‌ماه به 3.5 درصد کاهش یافته، حاکی از آن است که نرخ تورم تا پایان سال جاری با وجود کاهش فشار قیمتی ادامه خواهد یافت و سرانجام نرخ تورم سالانه را به بیش از 30 درصد افزایش می‌دهد.

تورم در این گروه کالایی در آبان ماه سال جاری ۱۶.۳ درصد اعلام شده و این در حالی است که شاخص بهای این گروه نسبت به ماه قبل ۷.۶ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۴۸.۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد. تورم بخش مسکن، آب، برق و گاز و سایر سوخت‌ها در 12 ماهه منتهی به آبان ماه سال جاری نسبت به دوازده ماهه پیش از آن نیز ۱۰.۵ درصد است که تغییرات شاخص بهای این گروه نسبت به ماه قبل ۳.۱ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱۴.۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

تورم این بخش در ماه مذکور ۲۹.۲ درصد اعلام شده که تغییرات شاخص بهای این بخش نسبت به ماه قبل ۷.۲ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۸۳.۱ درصد افزایش داشته است. تغییرات شاخص بها در بخش بهداشت و درمان در دوازده ماهه منتهی به آبان ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن ۱۲.۳ درصد بود و تغییرات این شاخص در این گروه نسبت به ماه قبل ۱.۳ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱۹.۶ درصد با افزایش همراه بوده است.

   افزایش چشمگیر هزینه‌های تفریح و سرگرمی

نرخ تورم در گروه حمل نقل در آبان ماه سال جاری به ۲۴.۹ درصد رسیده و شاخص بها در این گروه نسبت به ماه گذشته ۰.۲ درصد و نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۵۸.۶ درصد افزایش داشته است. بخش ارتباطات نیز پس از دخانیات، دیگر بخشی است که شاخص بهای آن نسبت به ماه قبل با کاهش همراه بوده و ۲.۴ درصد کم شده، اما در مقابل نسبت به ماه مشابه سال قبل رشد ۴۵ درصد داشته است. نرخ تورم در این بخش در آبان ماه سال جاری ۱۷.۳ درصد بوده است.

تورم در بخش تفریح و امور فرهنگی در دوازده ماهه منتهی به آبان ماه سال جاری ۳۵.۹ درصد شده که شاخص بهای این گروه نسبت به ماه قبل ۳.۸ درصد و نسبت به آبان ماه سال گذشته ۸۶.۵ درصد افزایش داشته است.

گزارش بانک مرکزی از تورم آبان ماه سال جاری نشان می‌دهد که شاخص بها در گروه تحصیل نسبت به مهرماه سال جاری ۴.۹ درصد و نسبت به آبان ماه سال قبل ۲۴.۲ درصد افزایش یافته است. از سوی دیگر نرخ تورم دوازده ماهه در این ماه به ۱۵.۴ درصد رسیده است.

این گزارش همچنین نرخ تورم در بخش رستوران و هتل را ۱۶.۵ درصد اعلام کرده و شاخص بهای این گروه نسبت به ماه قبل ۳.۴ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۳۱.۷درصد افزایش را نشان می‌دهد.

تغییرات شاخص بها در بخش کالاها و خدمات متفرقه نسبت به ماه قبل رشد ۶.۲ درصدی و نسبت به ماه مشابه سال گذشته رشد ۶۷.۶ درصدی را نشان می‌دهد. همچنین نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به آبان ماه سال جاری بر اساس گزارش بانک مرکزی ۲۷.۹ درصد اعلام شده است.

بر اساس این گزارش، شاخص بها در در گروه کالا به‌طور کلی نسبت به ماه گذشته ۳.۹ درصد رشد کرده است و همین بخش نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۶۱.۹ درصدی را تجربه کرده است.

از سوی دیگر، شاخص بها در بخش خدمات نیز نسبت به مهرماه سال جاری ۲.۸ درصد و نسبت به آبان ماه سال قبل ۱۹.۳ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

   فاصله 6.8 درصدی تاثیر تورم بر دهک‌ها

این‌بار بانک مرکزی به انتشار تورم دهک‌ها نیز دست زده است. و اقدام به اعلام تورم دهک‌ها از سال 1384 کرده است براساس آمار این مرجع رسمی، تورم دهک اول در آبان ماه معادل 15 درصد و تورم دهک دهم 21.8 درصد بوده است. این در حالی است که اطلاعات منتشره توسط بانک مرکزی نشان می‌دهد در سال‌های گذشته همواره تورم دهک‌های مرفه‌تر کمتر از تورم دهک‌های فقیرتر بوده اما به نظر می‌رسد اجرای سیاست‌هایی خاص از سوی دولت مانند کنترل قیمت کالاهای اساسی، توانسته تا حدودی از فشار تورمی بر فرودستان جامعه بکاهد. در این میان البته تورم بالای نرخ کالاهایی چون رب و گوجه فرنگی فشار خود را بر اقشار فرودست هم وارد می‌کنند ولی به هر روی به نظر می‌رسد نرخ تورم هنوز آن طور که باید بر فقرا فشار خود را نیاورده و احتمالا در ما‌ه‌های آینده این اقشار بیش از امروز فشار افزایش شتاب‌ناک قیمت‌ها را تجربه خواهند کرد.

بررسی آمارها نشان می‌دهند در سال گذشته فاصله تورمی میان دهک‌ها تنها 0.1 درصد بود، یعنی تاثیر نرخ تورم در مرفه‌ترین و فقیرترین دهک جامعه از 9.5 تا 9.6 درصد متغیر بود که نشان از یک ثبات دارد ولی این ثبات در سال جاری به کلی دگرگون شده و حالا فاصله تاثیر تورم بر دهک‌های مختلف به 6.8 درصد رسیده است. این رقم در سال 1390 به بالاترین سطح خود از سال 1384 تاکنون رسید؛ در آن سال فاصله تورم میان دهک‌های گوناگون جامعه به حدود 10 درصد رسید که البته در هیچ سالی دیگر تکرار نشد. یکی از تفاوت‌های آن دوره با اکنون در این بود که فشار نرخ تورم بر فقیرترین دهک جامعه به 28.1 درصد و در مرفه‌ترین دهک به 18.8 درصد رسیده بود.

پیش‌تر مرکز آمار ایران نیز به بررسی تاثیر تورم در دهک‌های مختلف در مهرماه سال جاری پرداخته بود؛ بر اساس اعداد مربوط به تورم در میان دهک‌های مختلف هزینه‌ای، فاصله تورمی دهک‌ها در این ماه به1.6 درصد رسید که نسبت به ماه قبل (1.4 درصد) 0.2 واحد درصد افزایش نشان می‌دهد. فاصله تورمی در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» نسبت به ماه قبل 0.1 واحد درصد کاهش و در گروه عمده «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» نسبت به ماه قبل 1.0واحد درصد افزایش نشان می‌دهد.