سیاست‌های ترامپ اصلاحات در چین را تضمین می‌کند؟
گروه جهان| طلا تسلیمی|
وزارت بازرگانی امریکا اعلام کرد که کسری (تراز تجاری) این کشور ماه گذشته در نتیجه کاهش صادرات و افزایش واردات به 55.5 میلیارد دلار و کسری تراز تجاری با چین هم با افزایشی ۲ درصدی، به ۳۸ میلیارد و ۱۸۰ میلیون دلار رسیده است. کسری در تجارت کالا بین امریکا و چین که موضوع اصلی مناقشات دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکاست هم در قیاس با ماه سپتامبر، 9.8 درصد افزایش یافته است. اگرچه ترامپ و «شی جین‌پینگ» همتای چینی او در دیدار در حاشیه نشست گروه 20 در بوینس‌آیرس بر سر آتش‌بسی 90 روزه در جنگ تعرفه‌ای توافق کردند، اما انتظار می‌رود که انتشار گزارش‌ها درباره کسری تجاری خشم مقامات در کاخ سفید را برانگیزد و با تنش‌های بیشتر در روابط واشنگتن و پکن همراه باشد.
در همین حال، با وجود تاثیرات منفی مناقشات تعرفه‌ای و تجاری بر اقتصاد دو کشور و اقتصاد جهانی، برخی اصلاح‌طلبان و لیبرال‌ها در چین به جایی رسیده‌اند که ترامپ را تضمین‌کننده اجرای اصلاحات وعده شده از سوی «شی» می‌پندارند. شماری از اصلاح‌طلبان چینی که نگران عقب‌نشینی «شی» از سیاست‌های بازگشایی اقتصادی هستند، به ترامپ و اعمال فشارهای او برای بازگشایی بازارهای کشورشان به روی سرمایه‌گذاران خارجی امید بسته‌اند.
به نوشته اکونومیست، دنگ شیائوپینگ رهبر پیشین چین و «معمار ارشد» و جاودانه اصلاحاتی است که به شکوفایی و افزایش قدرت این کشور انجامیده‌اند. به لطف حمایت دنگ از سیاست‌های موسوم به «اصلاحات و بازگشایی»، چین بزرگ‌ترین بهبود اقتصادی در تاریخ را شاهد بود. دنگ و مشاورانش با هوشیاری و مصلحت‌گرایی، اقتصاد ورشکسته و جامعه آسیب‌دیده به جا مانده از دوران مائو زدونگ را از نو ساختند. در سال 2004، اقتصاد چین 44 برابر بزرگ‌تر از دسامبر 1978 (زمان روی کار آمدن دنگ) بود. اکنون که چین برای چهلمین سالگرد این بازگشایی اقتصاد آماده می‌شود، تولید ناخالص داخلی چین بیش از 5 برابر بیشتر از سال 2004 است. در این 40 سال گذشته، صدها میلیون چینی از فقر نجات یافته‌اند و این کشور به یک قدرت جهانی تبدیل شده است.
اما به نظر می‌رسد که شی جین‌پینگ دستاوردهای گذشته را نادیده‌گرفته تا بر «عصر جدید» متمرکز شود که در اواخر سال 2017 و زمانی مطرح شد که «شی» توانست برای یک دوره دیگر رهبر حزب حاکم کمونیست بماند. شی در ارتباط با این عصر جدید دیدگاهی از اصلاحات و بازگشایی خبر داد که بر اهمیت نقش بخش خصوصی البته در نقش دوم، تاکید دارد و در عمل به معنای سلطه شرکت‌های دولتی در بخش‌های حساس و پیشرفته است.
تبلیغات «شی جین‌پینگ» برای اصلاحات مربوط به «عصر جدید» روشنفکران لیبرال چینی که گروه متشکل از کارشناسان اقتصادی بازار آزاد، وکلای اصلاح‌طلب، مقامات بازنشسته و برخی از مدیران اجرایی است، را نگران کرده که مبادا حمایت‌های کلامی «شی» از اصلاحات دروغین باشد و او در نهایت چین را به دوران بد گذشته تحت رهبری مائو زدونگ بازگرداند.
دونالد، دنگ
در میانه همه این شک‌و‌تردیدها، بسیاری از لیبرال‌های چینی به یک قهرمان شگفت‌انگیز غیرمنتظره امید بسته‌اند و او کسی نیست جز دونالد ترامپ رییس‌جمهوری ایالات متحده. آنها امیدوارند که اعمال فشارها از سوی ترامپ سبب شود که شی جین‌پینگ به وعده‌هایی که اخیرا در سخنرانی‌های خود داده از جمله بازگشایی بیشتر بازارهای چین به روی سرمایه‌گذاران خارجی، محافظت بیشتر و بهتر از مالکیت معنوی و ترغیب به رقابت منصفانه، عمل کند. آن دسته از افراد خوش‌بین به حصول چنین نتیجه‌ای از تنش‌های تعرفه‌ای و تجاری بین واشنگتن و پکن، به تکرار زمانی امیدوارند که چین تحت فشارهای خارجی به سازمان تجارت جهانی پیوست. اما همه تا این اندازه به وقوع چنین اتفاقات مثبتی اعتماد ندارند. مائو یوشی کارشناس اقتصادی بازار آزاد و رییس افتخاری اندیشکده «یونی‌رول» می‌گوید: «دنگ زمان و انرژی زیادی را صرف تعامل اقتصاد چین با بازارهای چین کرد، اما مانع از پیشرفت سیاسی چین شد و این بزرگ‌ترین اشتباه او بود. امروز توسعه چین به‌دلیل نبود آزادی بیان و مناظرات بر سر سیاست‌گذاری‌ها به خطر افتاده است. بسیاری از کارشناسان اقتصادی از جمله آنهایی که در دولت هستند، بسیاری از انتقادها را تایید می‌کنند، اما عمدتا نمی‌توانند بدون ترس و نگرانی نظر حقیقی خود را بیان کنند. اکنون، مردم خواستار تغییرات سیاسی هستند. اما به عقیده من رسیدن به تغییرات سیاسی از طریق یک جنگ تجاری بسیار دشوار خواهد بود.» او همچنین به این مساله اشاره می‌کند که برای بسیاری از لیبرال‌های چینی ترامپ چهره قابل احترام یا قابل ستایشی نیست. آنها بیشتر امیدوارند که در جنگ قلدرها، ترامپ از «شی» قدرتمندتر از آب در بیاید و بتواند او را به اجرای اصلاحات وا دارد. چهلمین سالگرد روی کار آمدن رهبری اصلاح‌طلب در چین، برای بسیاری از طرفداران او غم‌انگیز است، چراکه مجبورند برای حفظ شکوفایی و قدرت اقتصادی به جا مانده از دنگ، روی هر کمکی حساب کنند، حتی اگر این کمک اعمال فشار از سوی دونالد ترامپ از طریق افزایش تعرفه‌های وارداتی بر کالاهای چینی باشد.
