نوبخت: منابع جدیدی ایجاد نشده است که یارانه نقدی را افزایش دهیم

از سال ۱۳۸۹ که قانون هدفمندی یارانه به مرحله اجرا در آمد، تاکنون مبلغ پرداختی به یارانه‌بگیران تغییری نکرده و در حد همان ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان باقی‌ مانده است. هر چند طی این سال‌ها انتقادات زیادی نسبت به این موضوع مطرح و عنوان می‌شد که با توجه به تغییرات تورم مبلغ یارانه‌های نقدی از ارزش چندانی برخوردار نبوده و باید در مورد آن تجدید نظر شود.

استدلالی که روز گذشته محمدباقر نوبخت در زمینه علت عدم افزایش یارانه‌ها ارایه کرد می‌تواند تصویری از دیدگاه و شیوه‌های عمل دولت در مقابله با گسترش فقر را نشان دهد. رییس سازمان برنامه‌ریزی در مورد اینکه چرا مبلغ یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی افزایش نمی‌یابد و پیشنهاد‌ی در این رابطه وجود ندارد، عنوان کرد: این یارانه‌ها مابه‌التفاوت قیمت‌های جدیدی هست که روی قیمت حامل‌های انرژی و آب و برق اعمال می‌شود، هر مقدار که در حامل‌ها افزایشی ایجاد شود، طبق قانون هدفمندی ۵۰ درصدش سهم مردم، ۳۰ درصد سهم تولید و ۲۰ درصد به خزانه واریز می‌شود تا صرف امور جاری عمرانی شود. نوبخت اظهار کرد که اگر بگویند چرا یارانه را از ۴۵ هزار تومان بالاتر و حتی به ۴۵۰ هزار تومان نمی‌رسانید باید گفت‌ برای اینکه کالاهایی که از افزایش قیمت آنها یارانه تامین می‌شود گران نشده است. بنابراین اگر اصرار بر افزایش مبلغ یارانه وجود دارد باید این کالاها گران شود، اما در این مورد باید مسائلی را رعایت کرد.

این در حالی است که گفته می‌شود این موضوع نمی‌تواند توجیهی برای سرباز زدن دولت‌ها در وظایف رفاهی خود و حمایت از دهک‌های پایین جامعه باشد. به بیان دیگر هدف دولت در ابتدا ایجاد عدالت و کاهش فقر بوده است و اینکه اکنون به دلیل عدم اجرای درست برنامه هدفمندی مشکلاتی در زمینه تامین منابع به بار آورده توجیهی عقلانی در رها کردن وظایف دولت نخواهد ساخت. مهم‌ترین اشکال برنامه هدفمندی در جایی بود که به جای اعطای یارانه‌های سیال به دهک‌های پایین به کل جامعه که شامل ثروتمندترین اقشار جامعه هم می‌شود، پرداخت شد.

در حال حاضر حدود ۷۷ میلیون نفر در هر ماه یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی را دریافت می‌کنند. از سوی دیگر طبق آمارها

50 درصد یارانه بنزین را سه دهک بالای درآمدی استفاده می‌کنند. مثال ساده برای این موضوع این است در حالی که دهک‌های بالای درآمدی بعضا به ازای هر بزرگسال در خانه یک خودرو در اختیار دارند، بسیاری از خانوارهای بی‌بضاعت اصلا خودرویی برای استفاده از آن ندارند. لذا از نظر کارشناسان بهترین راهکار این است که دولت از پافشاری برای دادن یارانه به حامل‌های انرژی از جمله بنزین دست بکشد و از طریق فرمولی دقیق دهک‌های هدف شناسایی و تا زمان خروج از دایره فقر مورد حمایت دولت قرار گیرند. هزینه مالی این طرح باید از گروه‌های ثروتمند و حذف یارانه‌های آنها تامین شود.