بودجه زیاد اما ناکافی دولت برای آموزش

ریحانه جاویدی|

بعد از دو هفته تاخیر، سرانجام روز گذشته لایحه بودجه سال 98 به مجلس تقدیم شد. وزارت آموزش و پرورش در لایحه بودجه سال آینده با مبلغ ۴۵ هزار میلیارد تومان، بیشترین بودجه پیشنهادی دولت در سال ۹۸ در بین وزارتخانه‌ها را به خود اختصاص داده، این در حالی است که بودجه این وزارتخانه در سال 97، برابر با 35‌‎هزار میلیارد تومان بود. با وجود این بررسی لایحه بودجه سال آینده نشان می‌دهد که اگرچه رقم بودجه وزارت آموزش و پرورش برای سال آینده با 10 هزار میلیارد تومان افزایش همراه است، اما به نظر می‌رسد برخی ردیف‌های بودجه‌ای که باید رشد تاثیرگذاری را شامل می‌شد، با حداقل رشد همراه است.

   بودجه 98 برای رتبه‌بندی معلمان کافی نیست

بودجه پیشنهادی دولت در سال ۱۳۹۸ برای وزارتخانه آموزش و پرورش و دستگاه‌های تابعه آن با بیش از ۱۳ میلیون دانش‌آموز و اشتغال بیش از یک میلیون فرهنگی، ۴۵۸ هزار و ۳۱۳ میلیارد و ۳۳۹ میلیون ریال بوده که شامل بخش اعتبارات و هزینه‌ای، تملک دارای‌های سرمایه‌ای است. این رقم برای بودجه سال ۹۷، ۳۵۹ هزار و ۸۴۰ میلیارد ریال بوده است که به این ترتیب ۱۲۵ هزار و ۴۷۳ میلیارد و ۳۳۹ میلیون ریال افزایش بودجه نسبت به سال قبل رخ داده است. اما آنچه باید درباره بودجه وزارت آموزش و پرورش مورد توجه قرار گیرد، توجه به این نکته است که از مجموع بودجه دریافتی آموزش و پرورش، 98.5 درصد اعتبارات، صرف هزینه‌های جاری، دستمزد و پرداخت حقوق شده و تنها یک و نیم درصد آن به هزینه‌های عمرانی و بازسازی مدارس اختصاص می‌یابد، در حالی که حیطه وظایف این وزارتخانه وسیع بوده و همواره شاهد آن هستیم که وزارت آموزش و پرورش از برنامه‌های خود عقب است، برای مثال طرح رتبه‌بندی معلمان که قرار بود در سال نخست شروع قانون برنامه ششم توسعه به سرانجام برسد، همچنان بعد از دو سال به دلیل کمبود بودجه بی‌نتیجه باقی مانده است و برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی بر این باورند که بودجه سال 98 هم کفاف رتبه‌بندی را نمی‌دهد. حمایت میرزاده، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی درباره این موضوع بیان کرد: « بودجه آموزش وپرورش برای سال 98 افزایش پیدا کرده اما اشکال این است که همچنان بخشی از مطالبات سال 97 به 98 تحمیل می‌شود و مبلغ در نظر گرفته شده برای بحث رتبه‌بندی معلمان کافی نیست. باید گفت که رقم در نظر گرفته شده کفاف اجرای رتبه‌بندی معلمان را نمی‌دهد و دولت باید پیشنهاد آموزش و پرورش برای رتبه‌بندی را بپذیرد.»

او افزود: « بحث مدارس شبانه روزی، سرانه غذایی دانش‌آموزان و توجه به مدارس روستایی نیز باید در بودجه سال 98 در نظر گرفته شود اما در شرایطی که بخشی از بدهی‌های سال 97 به 98 منتقل می‌شود و بدهی‌ها صفر نمی‌شود امکان چنین مواردی نیست.در بودجه سال 98 باید به این اولویت‌ها توجه داشت، نخست اجرای رتبه‌بندی معلمان، دوم منتقل نشدن مطالبات سال 97 به سال 98 و تنظیم بودجه براساس عملکرد.»

   بودجه نوسازی و تجهیز در مضیقه

424هزار و ۹۹۰ میلیارد و ۸۹۸ میلیون ریال اعتبار بودجه‌ای مربوط به اداره کل آموزش و پرورش استان‌هاست که در واقع معادل رقم حقوق معلمان و پرسنل این وزارتخانه است و معادل ۹۲.۷۲ درصد بودجه است و با جمع و تفریق برای مابقی فعالیت‌های این وزارتخانه بودجه ۳۳ هزار و ۳۲۲ میلیارد و ۴۴۱ میلیون ریال اعتبار باقی می‌ماند که باز هم این رقم نسبت به بودجه سایر وزارتخانه‌ها عدد قابل توجهی است اما شاید نکته مهم گستردگی فعالیت‌های این وزارتخانه است. برنامه‌های عمرانی این وزارتخانه هم وضعیت چندان مناسبی ندارد، بر اساس آنچه مسوولان آموزش و پرورش پیش از این اعلام کرده بودند، ‌42 درصد مدارس کل کشور، وسایل گرمایشی استاندارد ندارند، 30 مدارس کشور فرسوده بوده و نیازمند بازسازی است، علاوه بر آن 11.6 درصد مدارس کشور تخریبی بوده که باید از نو ساخته شود. در حالی که در میان بودجه بخش دوم، بیشترین سهم بودجه‌ای به سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس، با عددهای بودجه‌ای ۱۹۷۳۹۴۶۸ میلیون ریال دیده می‌شود در حالی که سال ۹۷ بودجه سازمان نوسازی ۶۶ میلیارد و ۳۴۲ میلیون و ۷۸۰ هزار تومان بود. بنابراین امسال این عدد کاهش یک سومی را نشان می‌دهد.

   افزایش سهم دانشگاه فرهنگیان

از طرف دیگر در میان بودجه بخش دوم، دانشگاه فنی و حرفه‌ای و دانشگاه فرهنگیان با عددی ۹۴۷۵۸۶۶ میلیون ریال و ۶۱۹۳۶۷۱ میلیون ریال اعتبار قرار دارد، این وضعیت در حالی است که بودجه دانشگاه فرهنگیان ۴۷۸هم در سال 97، برابر با ۴۷۸ میلیارد و ۹۹۰ میلیون تومان بوده که این رقم با افزایش قابل توجهی رو به روست.

فعالیت‌های تربیت‌بدنی و سلامت، نهضت سواد آموزی، خرید خدمات آموزشی در مناطق محروم و کمتر برخوردار، کیفیت بخشی به فعالیت‌های آموزشی و پرورشی و توسعه عدالت آموزشی، فعالیت‌های پرورشی، آموزش و پرورش در خارج از کشور، سازمان آموزش کودکان استثنایی و سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی قرار دارد. در عموم ردیف‌های بودجه شاهد یک رشد متوسطی در بودجه نسبت به سال گذشته هستیم و در برخی ردیف‌های بودجه‌ای مانند تربیت‌بدنی و سلامت شاهد یک ارتقای دو برابری بودجه هستیم که البته در بودجه سال جاری ردیف شیر مدارس حذف شده است و به احتمال زیاد این ردیف بودجه به بخش تربیت‌بدنی و سلامت منتقل شده باشد.

   مهم‌ترین ردیف‌های بودجه‌ای

 آموزش‌و‌پرورش

  فعالیت‌های تربیت‌بدنی و ارتقای سلامت دانش‌آموزان: ۳هزار و ۸۴۱میلیارد و ۹۰۰میلیون ریال

  فعالیت‌های پرورشی و امور تربیتی دانش‌آموزان: ۲هزار و ۲۵۵میلیارد و ۵۰۰میلیون ریال

  خرید خدمات آموزشی در مناطق کمتر برخوردار: ۳هزار و ۶۳۰ میلیارد ریال

  کیفیت بخشی به فعالیت‌های آموزشی و پرورشی و توسعه عدالت آموزشی: ۲هزار و ۹۳۶میلیارد ریال

  سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی: ۱هزار و ۴۱۰میلیارد و ۵۱۰ میلیون ریال

  سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور: ۱۹هزار و ۷۳۹میلیارد و ۴۶۸ میلیون ریال

  دانشگاه فرهنگیان: ۶هزار و ۱۹۳میلیارد و ۶۷۱میلیون ریال

  سازمان آموزش و پرورش استثنایی: ۱هزار و ۵۱۸میلیارد و ۷۹۳میلیون ریال

  سازمان نهضت سوادآموزی: ۳هزار و ۷۷۴ میلیارد و ۶ میلیون ریال