«بزرگنمایی» بلای جان بودجه شفاف
یک کارشناس مسائل اقتصادی گفت: هنگامی که جزییات لایحه بودجه منتشر میشود بعضی از رسانهها با بزرگ نمایی یا کوچک نمایی بودجه بعضی از ارگانها، فعالیت سیاسی انجام داده و نگاه افکار عمومی نسبت به واقعیتها را تغییر میدهند.
مجید شاکری با اشاره به نقش رسانهها در تحلیل بودجه و تاثیری که روی افکار عمومی دارند، میگوید: با تلاش رسانههای مختلف و شبکههای اجتماعی، بودجه در مرکز توجه افکار عمومی قرار گرفته است. این موضوع به خودی خود خوب است اما از آنجا که تنها با توجه به ارقام، خط خبری دنبال میشود، در بسیاری موارد بزرگنمایی رخ میدهد در حالی که نیاز به بزرگنمایی نیست یا در بسیاری از موارد کوچک نمایی میشود درحالی که موضوع به آن اندازه کوچک نیست. این رویه نشان میدهد برخی از رسانهها در زمینه بودجه، سیاسی کاری میکنند.
بازی با آمار برای تغییر واقعیت
این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: گاهی با درصدها و آمار به گونهای بازی میشود که نظر افکار عمومی را نسبت به واقعیت تغییر میدهد، مثلا در حالی که درباره عدد کوچکی صحبت میشود طوری القاء میشود که عدد بسیار بزرگ است و سهم بسیاری از بودجه را به خود اختصاص میدهد. برای مثال سال گذشته تمرکزی شدیدی روی بودجه حوزههای علمیه و نهادهای خاصی انجام شد. بنده در ارتباط با خوب یا بد بودن تخصیص این بودجهها نظری ندارم اما در مقابل هجوم عظیم رسانهای درباره این موضوع باید توجه داشت که عدد مربوط به آنها، رقم بسیار کوچکی از کل بودجه بود و این در حالی بود که بزرگترین رقم بودجه سال گذشته به صندوق بازنشستگی از طریق وزارت رفاه اختصاص یافت. این صندوقها سالها حق بیمه دریافت کردهاند و باید روی پای خود بایستند اما هیچ رسانهای به این موضوع نپرداخت که چرا آنها باید اینقدر بودجه بگیرند؟
آموزش سواد تحلیل بودجه به مردم
به گفته شاکری اینکه جزییات بودجه در اختیار عموم قرار بگیرد خوب است اما همزمان باید به افکار عمومی، سواد تحلیل بودجه هم داده شود تا منجر به استفادههای سیاسی از ارقام بودجه نشود. وی افزود: کوچک یا بزرگ نمایی بودجه یک سازمان یا نهاد درست نیست، به عنوان مثال امسال رسانهها به جای آنکه به بودجه دفاعی بپردازند، بر بودجه نهاد ریاستجمهوری تمرکز کردند درحالی که عدد آن در برابر رقم بودجه عدد بزرگی نیست. این تحلیلگر مسائل اقتصادی در ادامه با اشاره به برخی از آسیبهای سهم خواهی نمایندگان از بودجه برای حوزه انتخابییه خود گفت: براساس آیین نامه مجلس، امکان خارج کردن بودجه از دستورکار مجلس وجود ندارد اما کاش رویه به این صورت بود که بودجه به مثابه یک کل تصویب میشد. بودجه یک امر همساز است. در بودجه، درآمدها و کسریهایی دیده میشود که در بسیاری از موارد این درآمدها تحقق پیدا نمیکند و در مقابل آن، هزینههای قطعی قرار میگیرد.
کسری بودجه با هزینه تراشی برخی نمایندگان
وی اضافه کرد: در طول سالهای مختلف، دولت قصد داشته بودجهای انقباضی تدوین کند اما تکالیفی که مجلس اضافه میکند باعث میشود بودجه نسبت به سال قبل خود، نه تنها انقباضی نشده که انبساطیتر شود. از طرفی در بودجه، کسری پنهان وجود دارد که آشکارا گفته نمیشود و در اینگونه موارد، نمایندگان مجلس به عنوان نخبگان سیاسی و نمایندگان افکار عمومی، باید تقاضای علنی شدن این کسری را داشته باشند. این موضوع نه تنها در مجلس بیان نمیشود بلکه بعضی از نمایندگان مجلس با هزینههایی که برای دولت میتراشند به کسری بودجه اضافه میکنند در حالی که باید پیشنهادهایی ارایه دهند که در اصلاح بودجه اثرگذار باشد.