نبرد داروسازها

نوسانات ارزی، صنعت داروسازی را دستخوش بحران کرد، بحرانی که البته از پیش از آن و با ثابت نگه داشتن قیمت دارو شروع شد و با افزایش قیمت ارز به اوج خود رسید اما این‌بار آنچه صنعت داروسازی کشور را به چالش کشیده، نه قیمت تمام شده مواد اولیه دارو است و نه قیمت‌گذاری آن، بلکه سر و کار داشتن تولیدکنندگان دارو با سه نوع ارز مختلف و نوسان قیمت در تامین مواد جانبی مانند صنایع بسته بندی، خط تولید و توزیع دارو را متلاطم کرده است. وضعیت تولید دارو در شرایط فعلی به گونه‌ای است که برای تامین مواد اولیه دارویی، ارز دولتی با قیمت ۴۲۰۰ تومان تخصیص داده می‌شود، برای برخی مواد جانبی، ارز نیمایی ۸۸۰۰ تومانی و برخی اقلام مورد نیاز تولید دارو، باید با ارز آزاد فراهم شود، تا جایی که برخی فعالان عرصه داروسازی معتقدند بحرانی که امسال صنعت داروسازی کشور گرفتار آن شده است، با هیچ سالی قابل مقایسه نیست و اگر به موقع برای برون رفت از این وضعیت راهکار اندیشیده نشود، این صنعت به خواب ابدی فرو می‌رود.

  چالش داروسازان برای تامین سه نوع ارز

مشکل نقدینگی دارو و اختلال در سیستم داروسازی کشور در حالی است که پیش از این سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور وضعیت به وجود آمده برای این صنعت را در واقع لگدمال کردن داروسازی دانسته و در جمع انجمن‌های علمی گروه پزشکی درباره این موضوع بیان کرد: «درصد داروی تولید داخل ۵۵۰ میلیون دلار ارزبری داشته، اما سه درصد داروی وارداتی‌مان یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان ارز می‌برد که توازن و تعادلی در این بین دیده نمی‌شود. نه تنها به صنعت دارو کمکی نکرده‌ایم بلکه فیلترهایی هم برای همکاران داروساز ایجاد کردیم. البته می‌توان صنعت دارویی کشور را با امکانات موجود ظرف مدت یکسال دگرگون کرد. قیمت داروها نیز باید اصلاح شود چون انقباضی است اما مشروط بر اینکه بیمه‌ها هزینه‌ها را تقبل کنند و باری بر دوش مردم نباشد.» اظهارات وزیر بهداشت در حالی است که به دنبال تغییراتی که در روند تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی برای تامین کالاهای اساسی در نظر گرفته شد، حالا شرکت‌های داروسازی، با چالشی به نام تامین «سه نوع ارز» مواجه شده‌اند. فعالان صنعت داروسازی کشور معتقدند در شرایط فعلی این موضوع اصلی‌ترین عامل نا به سامانی در بازار داروی کشور است.

محسن اسلامی، فعال صنعت داروسازی درباره این موضوع به تعادل گفت: مشکلی که در شرایط فعلی شرکت‌های داروسازی را با چالش رو به رو کرده است ناهماهنگی در تامین ارز است. ما اکنون برای ادامه فعالیت خود با توجه به قوانین بانک مرکزی با سه نوع ارز دولتی، نیمایی و آزاد سر و کار داریم که هر کدام هم نرخ مخصوص به خودشان را دارند. برای تامین مواد اولیه از ارز دولتی استفاده می‌کنیم و برای مواد جانبی از ارز نیمایی اما فاصله زمانی دریافت این دو نوع ارز با هم تطابق ندارد که باعث می‌شود شرکت‌های داروسازی برای تولید با مشکل مواجه شوند.

او افزود: مشکل دیگری که با آن رو به رو هستیم بحران کمبود کاغذ برای تهیه بروشور و بسته‌بندی دارو است که علاوه بر اینکه با کمبود مواجهیم، نرخ متفاوتی هم دارد. یک ماه کاغذ را به یک قیمت می‌خریم و ماه بعد همان کاغذ را باید با افزایش چند برابری قیمت تهیه کنیم. اگر این مشکلات ارزی حل شود، می‌توان با قطعیت گفت که از بحران دارویی خارج می‌شویم.

  قیمت دارو افزایش می‌یابد؟

اگرچه تلاش دولت در سال‌های اخیر بر این بوده است که قیمت دارو افزایش نداشته باشد اما فعالان داروسازی معتقدند با توجه به شرایط فعلی، افزایش قیمت دارو اتفاقی است که نمی‌توان مقابل آن ایستادگی کرد. اسلامی فعال صنعت داروسازی، درباره این موضوع گفت: نباید از واقعیت غافل شد و بدون در نظر گرفتن آن قیمت دارو را تامین کرد. در شرایط فعلی قیمت کالاهای پایه تولید دارو بسیار افزایش داشته که به تبع چنین وضعیتی در روند تولید دارو هم تغییر ایجاد می‌شود. از طرف دیگر مواد بسته‌بندی هم با افزایش دو برابری قیمت رو به رو بوده این درحالی است که دولت تنها به ماده موثره دارویی ارز با نرخ دولتی ۴۲۰۰ تومانی می‌دهد، اما باید توجه کرد که سهم ماده موثره در قیمت تمام‌شده بین ۴۰ تا ۶۰ درصد است. از طرفی دولت می‌گوید که ارز ۴۲۰۰ تومانی به دارو می‌دهد، اما در واقع حدود ۹ درصد مالیات ارزش افزوده و عوارض گمرکی به آن اضافه می‌شود.

او افزود: دست اندرکاران تولید دارو بر این عقیده‌اند که افزایش منطقی و واقعی شدن قیمت دارو و یکسان‌سازی نرخ ارز برای تمام مواد مورد نیاز در پروسه تولید دارو، راه‌حلی است که می‌تواند صنعت داروسازی را به ثبات نزدیک کند. با این حال افزایش قیمت دارو در سال آینده وابسته به سیاست‌های دولت است. اگر دولت مستمرا برای مواد اولیه دارویی ارز ۴۲۰۰ تومانی را ارایه دهد و برای مواد جانبی و بسته‌بندی هم ارز نیمایی بدهد، به اعتقاد من افزایش قیمت امسال کفایت می‌کند و سال آینده افزایش قیمتی زیر حد تورم مناسب است.

  ارز دولتی فقط برای ماده اولیه

 اظهارات این فعال داروساز در حالی است که پیش از این آرش محبوبی، عضو هیات‌مدیره انجمن داروسازان تهران، در نشست اعضای هیات‌مدیره انجمن داروسازان تهران با سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس کمبود نقدینگی، مشکلات ترخیص کالاهای وارداتی صنعت داروسازی از گمرکات، و نحوه تخصیص ارز دولتی به تولید دارو، را از جمله مشکلات این صنعت دانست. او درباره این موضوع بیان کرد: در حال حاضر فقط برای ماده موثره تولید دارو ارز دولتی تعلق می‌گیرد، در روند تولید دارو، فقط ماده موثره نیست، بلکه در بحث بسته بندی، فرمولاسیون و...، نیز می‌بایست ارز دولتی تخصیص یابد تا صنعت در قیمت‌گذاری دارو دچار مشکل نشود. عضو هیات‌مدیره انجمن داروسازان تهران، با انتقاد از نحوه تخصیص ارز دولتی به صنعت داروسازی، گفت: این در حالی است که محاسبه قیمت داروی تولید داخل بر مبنای ارز دولتی است و همین مساله، صنعت را دچار مشکل ساخته است.

محبوبی، از تاخیر یک ساله در بازگشت پول فروش دارو به صنعت انتقاد کرد و افزود: پرداخت پول صنعت داروسازی بعد از گذشت یک سال، هیچ سودی ندارد. چون نرخ تورم در طول یک سال بر قیمت‌ها اثر گذار است.

وی با اشاره به تاخیر ۶ ماهه بیمه تامین اجتماعی در پرداخت مطالبات داروخانه‌ها، گفت: متاسفانه داروخانه‌ها نیز دچار کمبود نقدینگی هستند.