چالش تازه نرم‌افزارهای ایرانی
گروه دانش و فن مرجان محمدی|
حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از اپ استور و گوگل استور برای کاربران ایرانی خبر تازه‌ای نیست، چرا که پس از روی کار آمدن ترامپ در بهمن ماه سال 95 بسیاری از تحریم‌ها علیه ایران تشدید شد و فناوری اطلاعات نیز یکی از حوزه‌هایی بود که در زمره تحریم‌های ناعادلانه امریکا قرار گرفت . بسیاری از برنامه‌هایی که در حوزه فناوری و اطلاعات در زمان دولت اوباما در زمره تحریم قرار نگرفته بود یا توجه به آن برای تحریم کمتر بود، در دولت جدید امریکا مورد توجه قرار گرفت. در اولین اقدام گوگل استور اقدام به حذف اپ‌های ایرانی کرد . اپ‌هایی که برای قرار گرفتن روی گوگل استور نه تنها هزینه پرداخت کرده بودند بلکه دارای کاربر میلیونی بودند، پس از حذف اپ‌های ایرانی از گوگل استور، این شرکت اعلام کرد: به منظور قوانین موجود نمی‌تواند به کاربران ایرانی خدمت ارایه کند، از همین رو دسترسی کاربران ایرانی برای مارکت گوگل استور حذف می‌شود .
بعد از این اقدام گوگل، شرکت اپل نیز اقدام به حذف اپلیکیشن‌های ایرانی کرد و در پیغامی به برخی شرکت‌های برنامه‌نویس ایران اعلام کرد: در راستای قوانین تحریم‌های امریکا علیه ایران، اپ استور ااپل نمی‌تواند برنامه‌های ایران مربوط به گوشی‌های آیفون را در خود جای دهد یا به توزیع آنها اقدام کند. همچنین این شرکت اعلام کرد که نمی‌تواند با برنامه‌نویسان ایرانی داد و ستد داشته باشد .
این اقدام شرکت اپل نه تنها باعث اعتراض کاربران شد بلکه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز به آن واکنش نشان داد و در صفحه توییتر خود نوشت:
« ۱۱ درصد سهم بازار گوشی ایران متعلق به اپل است. احترام به حقوق مصرف‌کننده امروزه یک اصل است که اپل رعایت نکرده. حذف اپ‌ها را پیگیری حقوقی می‌کنیم.»
جهرمی پس از آن بار دیگر با اشاره به موضوع حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از اپ‌استور در توییترش نوشت: «اپ‌های حذف‌شده‌ای هستند که تبادلات مالی نیز نداشته‌اند، برخی از آنها به خاطر موضوعات تحریم در کشوری غیر از ایران ثبت شده‌اند.»
وزیر ارتباطات با تاکید بر اینکه این مساله پیگیری می‌شود خاطرنشان کرد: این موضوع از سوی وزیر امور خارجه و از سوی وزارت ارتباطات در حال پیگیری است و امیدواریم مساله موجود حل شود و مشکلاتی برای ارایه‌دهندگان خدمات در عرصه فناوری‌های فضای مجازی ایجاد نکند. وی خاطرنشان کرد: ما به مقررات بین‌المللی در این مورد پایبندیم و امیدواریم آنها هم به مقررات بین‌المللی پایبند باشند.آذری جهرمی همچنین خاطرنشان کرد که اگر تعاملی دراین زمینه صورت نگیرد، وزارت ارتباطات دستش در این زمینه خالی نیست.
همچنین پس از این جریان، کمپینی در فضای مجازی و توییتر تشکیل شد و با هشتگ StopRemovingIranianApps به معنی «به حذف اپلیکیشن‌های ایرانی خاتمه دهید» اعتراض خود را به این اقدام اپل نشان دادند. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز به این کمپین پیوسته و در توییت خود از این هشتگ استفاده کرد و نوشت: فناوری اطلاعات باید برای بهتر و راحت‌تر کردن زندگی افراد مورد استفاده قرار گیرد، نه اینکه ابزاری برای تبعیض بین کشورها باشد.
همچنین برخی از فعالان حوزه فضای مجازی و توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌های ایرانی که اقدام حذف اپلیکیشن‌ها از اپ‌استور به نوعی بازار آنلاین آنها را دچار مشکل می‌کند، با ارسال نامه‌ای رسمی از تیم کوک -مدیرعامل اپل- درخواست کردند که این اقدام را متوقف کند و کاربران می‌توانند آن را امضا کنند.
بعد از این اقدام اپل که در شهریورماه سال گذشته صورت گرفته بود، شرکت‌ها برای دور زدن این محدودیت ایجاد شده سراغ استفاده از اکانت‌های اینترپرایز (Enterprise) رفتند. اکانت‌هایی که توسط آن توانستند تحریم‌ها را دور بزند و با ایجاد مارکتی در‌ای او اس، اپلیکیشن‌هایی که کاربران آیفون به آن احتیاج دارند بر روی آن قرار دهند، در این روش که به روش اکانت شرکتی نیز معروف است توسعه‌دهندگان اپلیکیشن (طراحان اپلیکیشن) این اجازه را می‌دهد که اپلیکیشن مورد نظر را روی سایت قرار داده تا کاربران آیفون با مراجعه به لینک دسترسی در سایت، نرم افزار مورد نظر را روی گوشی خود نصب کنند.
در این روش، قبل از نصب اپلیکیشن به کاربر ios هشدار داده می‌شود که این روش نصب، قابل اعتماد و مورد تایید نیست و اگر مسوولیت آن را می‌پذیرد، اجازه نصب را با تایید روی تنظیمات (ستینگ) گوشی می‌دهد.
این روند ادامه داشت تا اینکه سه شنبه هفتم اسفند ماه برخی از کاربران بانک‌ها که اپلیکیشن بانکی را روی گوشی‌های آیفون خود داشتند، پیامکی با این مضمون دریافت کردند: «با توجه به محدودیت اعمال شده از سوی شرکت اپل، این برنامه برای شما غیر فعال شده است». اما این تنها پیامکی نبود که کاربران آیفون دریافت کردند بلکه در روزهای بعدی بسیاری از اپلیکیشن‌ها از جمله اپلیکیشن‌های تاکسی‌های اینترنتی، اپلیکیشن‌های اپراتورهای تلفن همراه، اپلیکیشن‌های پرداخت، و حتی فروشگاه برنامه‌های
ای او اس در ایران از دسترس کاربران خارج شد . در حالی که انتظار می‌رفت این مشکل مقطعی باشد، اما خبر رسید که شرکت اپل به دلیل تشدید تحریم‌هایی که علیه ایران صورت گرفته است، این برنامه‌ها را از دسترس کاربران ایرانی خارج کرده است، مساله‌ای که با واکنش بسیاری از کاربران در شبکه‌های مجازی همراه شد و بسیاری با محکوم کردن این حرکت خواستار پیگیری آن توسط وزیر ارتباطات و وزیر امور خارجه شدند .
حال پس از گذشت نزدیک به یک سال و نیم و با گزارش برخی افراددر شبکه‌های ضد ایرانی فهرستی از اکانت‌های شرکتی منتشر شد و پس از انتشار این فهرست شرکت اپل اقدام به مسدود کردن این اپ‌ها کرد، مساله‌ای که از روز سه شنبه برای کاربران ایرانی دردسر ساز شده است .
در همین خصوص رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران، دلیل این محدودیت را برخی سوءاستفاده‌های امنیتی از این نحوه دسترسی عنوان کرد و گفت: اپل به دلیل افزایش نرم افزارهای کرک شده (قفل شکسته) و کپی‌برداری شده و نیز عدم رعایت قانون کپی رایت که به ضرر کاربران و توسعه‌دهندگان بوده، این تغییر رویه را در پیش گرفته است.
وی گفت: کاربران ایرانی برای دسترسی به اپلیکیشن‌های ایرانی مانند اپ‌های پرداخت و خدمات و پیام رسان‌ها، تا پیش از این به سایت مورد نظر اعتماد کرده و اجازه نصب اپ مورد نظر را داده و از آن استفاده می‌کردند؛ اما این اعمال محدودیت جدید، سبب به وجود آمدن مشکلاتی برای کاربران شده است و به بیان دیگر تبعات این سلب امکان، برای کشور ما که از قبل تحریم بوده، نمود بیشتری پیدا کرده است.
ناظمی تاکید کرد: توسعه‌دهندگان اپلیکیشن درحال بررسی راه‌حلی برای رفع این مشکل و امکان دسترسی مجدد کاربران ایرانی به اپلیکیشن‌ها روی سیستم عامل IOS هستند.
این در حالی است که برخی از شرکت‌ها و بانک‌ها با پیام‌هایی همچون برای دسترسی به اپلیکیشن مذکور، اپلیکیشن قبلی را حذف و از لینک ارسالی برای نصب استفاده کنید، در حال رفع مشکل هستند، هرچند که لینک‌های ارسالی برای برخی کاربران‌ای او اس یا اجرا نمی‌شود یا دارای مشکل است .
در پایان بایدمنتظر ماند و دید که واکنش مقامات ایرانی در برابر این تحریم ناعادلانه چیست و چگونه کاربران ایرانی‌ای او اس می‌توانند مانند گذشته از اپ‌های مورد نیاز خود استفاده کنند .
