عدم تمایل بیمه‌گران به پوشش ساختمان‌های فاقد امکانات ایمنی در بازار
گروه بانک و بیمه | احسان شمشیری|
روز شنبه 25 اسفند خبر وقوع آتش‌سوزی شبانه در بازار تهران بسیاری از کسبه و بازاریان را با نگرانی مواجه کرده و حادثه حریق بازار تهران که در بازار پاچنار، سرای سیدولی اتفاق افتاده بود به دلیل نزدیکی آتش نشانی به سرعت مهار شد با حجم خسارتهای بالا به دلیل وجود تولید‌کنندگان کفش در این قسمت از بازار و وجود انواع مواد اشتعال زا مانند چسب و لاستیک و چرم بالا گزارش شده و بار دیگر این پرسش را مطرح کرده که چرا بخش عمده‌ای از کسبه بازار بیمه آتش سوزی ندارند و برای بهبود امکانات و نوسازی و بازسازی ساختار بازار و مغازه‌ها همت نمی‌کنند، تا بیمه گران نیز تمایل به بیمه کردن این بخش از بازار داشته باشند؟
به گزارش «تعادل»، در چنین شرایطی، دولت برای حمایت از کسب وکارها، از شرکت‌های بیمه می‌خواهد که حمایت کنند و پوشش بیمه‌ای داشته باشند، اما به دلیل عدم رعایت شاخص‌های استاندارد فنی و حرفه‌ای و نبود امکانات مناسب در بازار و بسیاری از کسب وکارها و ساختمان‌های شهرهایی مانند تهران، شرکت‌های بیمه تمایلی به بیمه کردن آنها ندارند و متاسفانه بسیاری از مالکان و کسبه برای ایجاد این امکانات و جلب نظرشرکت‌های بیمه همت نمی‌کنند، در نتیجه هم خسارت به کسب وکارها وارد می‌شود و هم شرکت‌های بیمه باید بدون دریافت حق بیمه، بخشی از خسارت‌ها را پرداخت کنند. در نتیجه راهکار عبور از این شرایط، این است که صاحبان کسب وکار و ساختمان‌ها، به نظر شرکت‌های بیمه توجه کنند و نسبت به ایجاد امکانات در کسب وکار خود اقدام کنند تا پوشش بیمه‌ای و پرداخت حق بیمه و خسارت‌ها به روال طبیعی خود انجام شود.
سخنگوی آتش نشانی در این رابطه اعلام کرده است که با حضور آتش‌نشانان در محل مشاهده شد که حریق در یک سرای قدیمی سه طبقه که داخل آن ده‌ها باب مغازه تولید کفش قرار دارد، رخ داده و شعله‌های آتش به بیش از ۱۵ باب مغازه در سه طبقه سرایت کرده و کاملا شعله ور بود.
شعله‌های آتش به سرعت در حال گسترش بود به‌طوری‌که در مجاورت این سرا، یک سرای فرش بود که آتش در حال سرایت به آن بود و اگر این اتفاق رخ داده بود آتش‌نشانان با عملیاتی وسیع و بسیار نفسگیر روبرو می‌شدند با توجه به ساعت وقوع، این حادثه مورد فوتی و مصدوم نداشت. آتش‌نشانان حوالی ساعت سه بامداد با خاموش کردن آتش به عملیات خود خاتمه دادند
در خصوص عدم پوشش بیمه‌ای برای این مجتمع در بازار باید گفت که به علت عدم وجود امکانات ایمنی در سرای سید ولی هیچ کدام از شرکت‌های بیمه‌گر آن را بیمه نکرده‌اند و کسبه نیز تمایلی به پوشش بیمه‌ای ندارند زیرا در این صورت مجبورند اقدامات عمرانی و تعمیراتی اساسی انجام دهند و باتوجه به کسادی بازار و شرایط خاص بازار تهران و همچنین هزینه بر بودن آن، تمایلی برای تعمیرات و اقدامات ایمن‌کننده وجود ندارد.
البته طی دو سال گذشته چند حادثه آتش‌سوزی درکشورمانند پتروشیمی بوعلی و حادثه پلاسکو رخ داده که باید به نقاط ضعف متعددی که در این زمینه وجود دارد، توجه کنیم زیرا بدون شک موضوع مدیریت ریسک، بیمه آتش‌سوزی، ایمنی و مراکز آموزشی مرتبط با این حوادث، از نگاه تیزبین مردم و مدیران کشور دور نخواهد ماند.
به دنبال خسارت سنگین انسانی و مالی در حادثه پلاسکو، اکنون بسیاری این پرسش را مطرح می‌کنند که برای مقابله با این حوادث و پیشگیری از آن چه باید کرد؟ چگونه خسارتهای انسانی و مرگ و میر انسان‌ها را کاهش دهیم و پس از آن برای بازماندگان و کسب و کارها چه باید کرد که تداوم زندگی و ایجاد رفاه و رضایت و آرامش نسبی را پس از حادثه امکان‌پذیر کند؟
1200میلیارد تومان خسارت وارد شده به پلاسکو، تنها با 3 درصد پوشش بیمه‌یی کامل و کافی مواجه بوده است که معادل 40میلیارد تومان خسارت دریافت کرده‌اند. همچنین فقط 28درصد واحدها تحت پوشش بیمه بوده‌اند که از پوشش ناکافی برخوردار هستند و بیمه آنها کامل نبوده است. یعنی از 560 واحد تنها 160 واحد بیمه بوده‌اند در شرایطی که بیش از 4000نفر در پلاسکو بطور مستقیم شاغل بودند و اکنون بخش کمتری از واحدهای صنفی و اشتغال موجود در آن از حمایت بیمه‌ای برخوردار می‌شود. این در حالی است که واحدهای بیمه شده بلافاصله با تشکیل پرونده در شرکت‌های بیمه، اقدام به مطالبه خسارت وارد شده کرده‌اند.
هم‌اکنون بیش از 1000 ساختمان تجاری و اداری در تهران مانند پلاسکو هستند که اگر به موقع عمل کنند، و ساز و کار لازم را برای پوشش بیمه‌ای ایجاد کنند، خود را در برابر خسارتهای احتمالی پوشش خواهند داد و جان و مال مردم و خود را در برابر حوادث بیمه خواهند کرد. اگرچه در این حادثه، تعدادی از هموطنان عزیز آتش‌نشان و برخی کسبه محترم جان به جان آفرین تسلیم کرده‌اند که ارزش وجودی این عزیزان هرگز قابل قیاس با هیچ ملاک مادی نیست. اما به هرحال پس از هر حادثه‌ای، بازماندگان افراد فوت شده و کسبه باید به زندگی خود ادامه دهند. حادثه پلاسکو به علت حجم خسارت جانی، مالی، نوع رخداد، تخریب آن، موقعیت جغرافیایی و سابقه تاریخی این ساختمان اثربخشی ژرفی بر اذهان مردم و مسوولان داشت و احساس مسوولیت و توجه خاص به این موضوع، اکنون موجب شده که برای مقابله با سایر حوادث احتمالی برنامه‌ریزی شود و در صورت الگو قرار گرفتن این نوع حوادث، می‌توان منشأ تحولات مثبت در حوزه مدیریت ریسک و ایمنی و بیمه‌گری بازرگانی در کشور را شاهد بود و پوشش بیمه‌یی مناسبی برای خسارتهای مردم ایجاد کرد.
اگر در زمان تسویه خسارت‌ها در صورتی که کل سرمایه بیمه شده در اثر آتش‌سوزی نسوخته و از بین نرفته باشد بین سرمایه موجود و سرمایه بیمه شده یک مقایسه از سوی شرکت بیمه به‌عمل می‌آید و در صورت کامل نبودن و عدم انطباق سرمایه بیمه‌نامه با سرمایه واقعی قاعده نسبی سرمایه اعمال و نسبت به آن از خسارت پرداختی کسر می‌شود و بدین‌ترتیب بیمه‌گذار بسیار کمتر از انتظارش خسارت از شرکت بیمه طرف قرارداد دریافت می‌کند. در نتیجه نکته مهم این است که در زمان بیمه کردن ساختمان و واحد تجاری و... رقم درست و صحیح سرمایه بیمه شود و از کم‌گویی و کم‌اظهاری جلوگیری شود. زیرا سقف رقم بیمه است که ملاک قرار می‌گیرد و در زمان خسارت نمی‌توان انتظار داشت که همه خسارت تامین شود. اما در زمانی که همه سرمایه در حادثه از بین رفته باشد دیگراعمال قاعده نسبی موضوعیت ندارد و شرکت بیمه تا سقف سرمایه بیمه‌نامه مکلف به پرداخت خسارت است.
بدین‌ترتیب در واحدهایی که در ساختمان پلاسکو بیمه‌نامه آتش‌سوزی داشته‌اند و واحد کسب آنها بطور کامل تخریب شده است قانونا مستحق دریافت سرمایه بیمه اعلام شده از طرف آنها به شرکت بیمه طرف قرار داد مندرج در بیمه‌نامه‌ها هستند و شرکت بیمه همان رقمی که بیمه شده قبلا اعلام کرده را پرداخت می‌کند نه بیش از آن لذا ضروری است که واحدهای صنفی در زمان بیمه کردن واحد خود دقت کنند و با بی‌حوصله‌گی و رفع تکلیف و کم‌گویی به خود لطمه نزنند و پوشش کاملی برای خسارتهای احتمالی ایجاد کنند.
معاون فنی یکی از شرکت‌های بیمه در این زمینه اعلام کرده است: خرید بیمه آتش‌سوزی پس از حادثه پلاسکو تا 500 برابر رشد کرده و صدها برابر قبل از حادثه پلاسکو افزایش یافته است و بیشتر کسانی که در روزهای اخیر به شرکت‌های بیمه برای انعقاد قرارداد بیمه آتش‌سوزی مراجعه می‌کنند از صاحبان حرفه‌های خرد هستند. این موضوع نشان می‌دهد که مردم نباید منتظر حادثه و بعد به دنبال پوشش آن باشند. باید وضعیت شهری مانند تهران و کسب وکارها و چالش‌های زندگی شهری را در نظر داشته باشیم و ایمنی و مدیریت ریسک زندگی و کسب وکار خود را افزایش دهیم.
صفرزاده یادآوری کرد: بر مبنای قانون، فعالان اقتصادی مکلفند مسوولیت هر نوع خسارت و حوادث ناشی از فعالیت شغلی خود را که ممکن است به افراد دیگر وارد کنند، زیر پوشش بیمه مسوولیت قرار دهند و اگر در بروز حادثه بر مبنای نظر مراجع قضایی، مقصر حادثه بیمه‌نامه نداشته باشد و مقصر قلمداد شود، موظف است به تنهایی، خسارت زیاندیدگان را جبران کند.
بیمه اجباری آتش‌سوزی برای تهران
برخی معتقدند در تهران با توجه به تراکم جمعیت و ساختمان، ترافیک، بلند مرتبه‌سازی و مسائل خارج از کنترل افراد، باید بیمه آتش‌سوزی اجباری شود؛ زیرا افراد نمی‌توانند ساختمان یا آپارتمان خود را از گزند حوادث دور نگه دارند و یک اشتباه توسط یک شخص دیگر یا همسایه می‌تواند سرنوشت همه افراد و همسایه را دچار مشکل کند. البته بنا به قانون تمامی ساختمان‌های دولتی بیمه هستند و حتی اگر سقف بیمه‌شان ناکافی باشد حسابرسان در حسابرسی به این مساله اشاره خواهند کرد و اگر ساختمانی دولتی باشد و بیمه نباشد تخلف صورت گرفته است. در مورد شرکت‌ها و ساختمان‌های خصوصی و مسکونی نیز هیات‌مدیره ساختمان‌ها باید چاره‌جویی کنند و تمام ساختمان و واحدها را بیمه آتش‌سوزی کنند.
