جای خالی مقررات ساخت‌و‌ساز در مناطق سیل‌زده
گروه راه و شهرسازی| زهره علامی|
چند روز پیش معاون امور بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن کشور از خسارت سیل اخیر به 130 هزار واحد مسکونی خبر داد، این رقم درحالی منتشرشد که پیش از این رقم تخریب 55 هزار واحد مسکونی رسانه‌ای شده بود.
اما ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود. چون عزیزالله مهدیان، معاون امور بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن همچنین اعلام کرد که ارزیابی استان‌ها از برآورد خسارات ناشی از سیل تکمیل نشده است و اتمام آن 3 روز دیگر زمان می‌برد تا پس از جمع‌بندی در جلسه هیات دولت در هفته آینده مطرح شود .
به عبارت دیگر حجم واحدهای تخریب شده در سیل هفته‌های اخیر کشور بسیار بیشتر از 130 هزار واحد مسکونی است که ساخت وساز این واحدها هزینه سنگینی را هم به دوش دولت و هم سیل‌زدگان وارد می‌کند و طبیعی است که دولت باید با ارایه تسهیلاتی مناسب بیشترین حمایت را از سیل‌زده‌ها داشته باشد.
جدا از فشارهای مالی وارده به کشور بر اثر سیل، نکته مهمی که برجسته می‌شود بحث چگونگی ساخت و ساز واحدهای مسکونی تخریب شده است، سوال این است که الزامات ساخت و سازهای جدید باید چگونه باشد تا دیگر شاهد تکرار این حوادث نباشیم.
کارشناسان معتقدند که آیین نامه‌های مربوط به ایمنی در مقابل زلزله درصورت اجرایی شدن کفایت می‌کند اما آیین نامه‌ای مربوط به سیل تدوین نشده است که باید هر چه سریع تر اجرایی شود.
نقش بخش خصوصی در بازسازی
حسن محتشم، یکی از اعضای هیات‌مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران درباره نقش بخش خصوصی در ساخت و ساز و نوسازی واحدهای مسکونی تخریب شده به «تعادل» می‌گوید: بخش خصوصی می‌تواند نقش پررنگی در ساخت وساز 130 هزار واحد تخریب شده ایفا کند البته دولت هنوز درخواستی برای همکاری با انجمن انبوه‌سازان ارایه نکرده است.
محتشم ادامه می‌دهد: انجمن انبوه‌سازان قدرت اجرایی ندارد و نهادی مدنی است که باید درراستای رفع نیاز تخصصی اثرگذار باشد و برهمین اساس انجمن آمادگی لازم و نیروی انسانی لازم برای همکاری با دولت در ساخت وسازها را دارد و این دولت است که باید از پتانسیل انبوه‌سازان استفاده کند.
درواقع اهرم اقتصادی در دست دولت است و این دولت است که باید از ظرفیت انجمن انبوه‌سازان و دیگر فعالان بخش خصوصی مسکن بهره‌گیری کند.
البته ناگفته نماند که همچنان در برخی استان‌ها شاهد وقوع بارش باران و سیلاب هستیم و نیروها و دستگاه‌های خدمات رسان دولتی هم همچنان درگیر مسائل و مشکلات مربوط به وقوع سیل هستند.
او اظهار می‌کند: به نظر می‌رسد که ساخت و سازها در استان گلستان به بنیاد مسکن واگذار شده است، البته به‌طور کلی بازسازی روستاها و واحدهای مسکونی خارج شهرها برعهده بنیاد مسکن است.
به گفته این عضو هیات‌مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران، اگرچه احداث واحداهای مسکونی تخریب شده در استات گلستان بر اثر سیل‌های اخیر در اختیار بنیاد مسکن قرار گرفته است اما با توجه به اینکه التهابات مربوط به این بحران همچنان باقی مانده است نمی‌توان عملکرد بنیاد مسکن را مورد بررسی قرار داد. محتشم اضافه می‌کند: آنچه مسلم است با بازگشت اوضاع به حالت عادی و آغاز ساخت و سازهای واحدهای مسکونی تخریب شده، انبوه‌سازان تنها نیروی فعال در زمینه ساخت و ساز مسکن هستند که در بازسازی واحدهای مسکونی می‌توانند موثر باشند.
اعطای زمین و سیمان رایگان کافی نیست
این عضو هیات‌مدیره انجمن انبوه‌سازان با اشاره به تسهیلات در نظرگرفته شده برای ساخت و ساز واحدهای مسکونی تخریب شده تصریح می‌کند: یکی از این تسهیلات ارایه اراضی رایگان به سیل‌زدگانی است که در حریم رودخانه واحد مسکونی داشتند که این اقدام پیش از این هم اجرایی می‌شد، به عنوان نمونه اگر براساس اسناد بالادستی قرار می‌شد که در منطقه‌ای فضای سبز ایجاد شود، باید هزینه ملک به صاحبخانه پرداخت می‌شد یا واحدی را در منطقه‌ای دیگر در اختیار وی قرار می‌دادند.
او بیان می‌کند: درباره ارایه سیمان رایگان در قالب تسهیلات به سیل‌زدگان باید این موضوع مدنظر قرار بگیرد که هزینه خرید سیمان در ساخت و ساز چندان قابل توجه نیست و برای ساخت و ساز نیاز به تسهیلات بیشتری است، ضمن اینکه پرداخت وام 50 میلیون تومانی هم با توجه به هزینه‌های بالای ساخت و ساز چندان مناسب نیست. محتشم ادامه می‌دهد: دولت درزمان ساخت و ساز با توجه به حجم و چگونگی خسارت‌های وارده باید تصمیم‌گیری کند که چه تسهیلاتی را به سیل‌زدگان ارایه کند و بهترین راه برای حمایت از سیل‌زدگان این است که وام‌هایی با سود کم و بازپرداخت طولانی مدت به آنها پرداخت شود ضمن اینکه پرداخت وام‌های بلاعوض هم ضروری است.
الزامات ساخت در مناطق سیل‌زده
این عضو هیات‌مدیره انجمن انبوه‌سازان استان تهران درباره الزامات ساخت وساز در مناطق سیل‌زده می‌گوید: ساخت و ساز باید با توجه به شرایط آب‌وهوایی انجام شود ضمن اینکه دربخش ساخت‌و‌ساز آیین‌نامه‌ای مربوط به زلزله داریم اما چنین آیین نامه‌ای درباره سیل وجود ندارد.
او اظهار می‌کند: درواقع رعایت آیین نامه مربوط به زلزله برای ایمنی ساختمان تازه ساز کفایت می‌کند اما با توجه به اینکه آیین نامه مشخصی برای سیل وجود ندارد، باید مقرراتی کلی در این زمینه تدوین شود تا دیگر شاهد اعمال خسارت‌های فراوان به واحدهای مسکونی نباشیم.
محتشم ادامه می‌دهد: کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، مرکز تحقیقات راه و شهرسازی، انبوه‌سازان، سازمان نظام مهندسی باید با همکاری یکدیگر آیین نامه‌ای را تدوین و مجلس آن را تصویب کنند و این اقدام باید پیش از آغاز ساخت و سازها انجام شود.
ساخت وسازها اصولی باشد
این عضو هیات‌مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران درباره ضرورت واگذاری ساخت و ساز در استان‌های سیل‌زده کشور به نهاد یا انجمنی خاص می‌گوید: اگر طراحی و ساخت و ساز در مناطق سیل‌زده به انجمن یا نهادی تخصصی واگذارشود روند احداث و ایمنی بیش از پیش رعایت می‌شود.
او اظهار می‌کند: البته می‌توان ساخت و سازها را به مردم واگذار کرد اما باید نظارت‌های دقیقی درباره چگونگی ساخت واحدهای مسکونی انجام شود و تمام اصول و آیین نامه‌های مربوط به ساختمان اجرایی شود.
به گفته محتشم، اگر ساخت و ساز زیرنظر مجری ذی صلاح انجام شود و پروانه ساخت گرفته شود احداث واحدهای مسکونی توسط مردم مشکلی ایجاد نمی‌کند اما در صورتی که در این روند خللی ایجاد شود، دوباره شاهد تخریب خانه‌های مردم در صورت زلزله و سیل و ... خواهیم بود.
تسهیلات اعلامی به چه میزان است
تاکنون برای واحدهای مسکونی تخریبی 40 میلیون تومان تسهیلات با کارمزد 4 درصد و 10میلیون تومان کمک بلاعوض از سوی دولت در نظر گرفته شده است. همچنین برای خرید لوازم منزل در روستاها 15 میلیون تومان تسهیلات قرض الحسنه و 5 میلیون تومان کمک بلاعوض و در شهرها تسهیلات 50 میلیون تومانی و کمک بلاعوض 12 میلیون تومانی و برای تعمیر واحدهای مسکونی آسیب دیده نیز 15 میلیون تومان تسهیلات و 5 میلیون تومان کمک بلاعوض درنظر گرفته شده است.
