رفتار حرفه‌ای ارتباطات سیار ایران و بازگشت آرامش به صنعت ارتباطات ثابت
در شرایطی که نرخ پایین بسته‌های اینترنت تلفن همراه، عرصه رقابت را برای اپراتورهای ثابت تنگ کرده بود اما تصمیم پر ریسک اپراتور غالب، آرامش و رقابت سالم را به صنعت ICT هدیه داد.
شاخص ضریب نفوذ «اینترنت ثابت» در حالی طی سالهای اخیر به واسطه فعالیت گسترده و پوشش همه‌جانبه اپراتورهای موبایل با افت و خیزهای بسیاری مواجه شده که به نوعی حامل پیامی مبنی بر علاقه‌مندی کاربران اینترنت به استفاده بیشتر از تلفن همراه است.اما همواره طی چندین سال اخیر، رکود در بازار ارتباطات اینترنتی ثابت در مقابل رشد و رونق «اینترنت موبایل» بوده است؛ به نحویکه براساس آخرین آمار رسمی منتهی به آذر ماه سال گذشته حدود 88.9 میلیون مشترک تلفن همراه در کشور فعال بوده و ضریب نفوذ 108.09 درصدی را به ثبت رسانده است.براساس همین آمار، از مجموع 66 میلیون و 187 هزار و 77 مشترک اینترنت پهن باند کشور، 55 میلیون و 794 هزار و 43 مشترک اینترنت پهن باند موبایل هستند که 67.97 درصد ضریب نفوذ را شامل می‌شود و مابقی نیز در رده مشترکان پهن باند ثابت قرار می‌گیرند.در واقع شروع افت و خیزهای حوزه ارتباطات ثابت را باید هم‌زمان با آزادسازی تکنولوژی نسل‌های ارتباطی در پروانه اپراتورهای سیار یا به نوعی «پایان انحصار ارایه خدمات 3Gتوسط رایتل» دانست؛ در آن موعد اپراتورهای اصلی کشور به سرعت تکنولوژی‌های روز دنیا را در بستر شبکه خود پیاده‌سازی کردند و گوی رقابت در حوزه خدمات دیتا را از سایر بازیگران صنعت ربودند.ارتقای سرعت در شبکه اینترنتی اپراتورهای همراه، تکنولوژی‌های قدیمی و بسترهای ثابت را به انزوا برد و این رویه زمانی شدت گرفت که بسته‌های متنوع اینترنتی با قیمت‌های بسیار پایین‌تر از سقف تعرفه‌های آزاد و البته در چارچوب قانونی، توسط اپراتورهای تلفن همراه تعریف شد.تأثیر اینترنت ارزان اپراتورهای تلفن همراه و ضریب نفوذ بیش از 100 درصدی آنها، کار را به جایی رسانید که اپراتورهای ثابت ناغافل با شبکه‌ای کم ترافیک و مشتریان مهاجر به سمت شبکه اپراتورهای سیار مواجه شدند و زمزمه کسادی بازار و احتمال ورشکستگی سر دادند.
آمار فصلی ارتباطات در کشور
اوج نگرانی متولیان اینترنت ثابت در کشور را می‌توان با مقایسه آمار فصلی ارتباطات پی برد.این آمار نشان می‌دهد تاپایان شهریورماه سال97مجموعا 71 میلیون و 249 هزار و 601 مشترک اینترنت پهن‌باند درکشورداشتیم که از این تعداد، 10 میلیون و 35 هزار و 272 مشترک مربوط به «اینترنت پهن باند ثابت»و 61 میلیون و 214 هزارو 329 مشترک مربوط به بخش «اینترنت پهن بان سیار»است.
مقایسه این آمار بافصل بهار (منتهی به پایان خرداد 97) نشان می‌دهد که تعداد مشترکان اینترنت پهن باند در پایان تابستان یک میلیون و 692 هزارو 276 کاهش یافته واین افت مربوط به ریزش مشترکان اینترنت پهن باند ثابت بوده است.
در چنین شرایطی، متولیان بخش ارتباطات ثابت مدام از تریبون‌های مختلف به عدم توازن تعرفه‌های وضع شده کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات در بخش موبایل اعتراض کردند و رکود صنعت خود را ناشی از ارزان بودن تعرفه‌های اینترنت موبایل و بسته‌های پیشنهادی اپراتورها دانستند. همین موضوع به سرعت شاخک‌های اپراتور اول تلفن همراه کشور را که با در اختیار داشتن 60.70 درصد سهم بازار ارتباطات سیار ایران به عنوان «اپراتور غالب» شناخته می‌شود را تیز کرد و در نهایت منجر به اتخاذ تصمیمی از سوی این اپراتور برای حمایت و دفاع از بازار «اینترنت ثابت» شد. منطقا زمانیکه اپراتوری با در اختیار داشتن حدودا 54 میلیون مشترک، لقب «اپراتور غالب کشور» را یدک می‌کشد، کار سختی است تصمیمی در جهت خلاف انتظارات مشترکان اما با رویکرد حمایت از ورشکستگی صنعتی در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات اتخاذ کند.اما همراه اول با دید کاملا رقابتی به صنعت ICT، حاضر شد تعرفه بسته‌های خود را تعدیل کند و راه را برای خودنمایی بخش ثابت نیز باز بگذارد؛ هر چند که این عمل می‌توانست در نهایت از میزان مشترکان اینترنت یا حجم ترافیک شبکه این اپراتور بکاهد.
نهایتا به دنبال این تصمیم و رفتار مشابه اپراتور دوم ارتباطی برای تعدیل نرخ بسته‌هایش، اینترنت ثابت توانست نفسی تازه و به نوعی ریزش 3.47 درصدی مشترکانش در تابستان سال گذشته را جبران کند.
تصمیم حرفه‌ای ارتباطات سیار ایران در آن برهه حساس زمانی، باعث شد تعداد مشترکان اینترنت ثابت از 10 میلیون و 35 هزار و 272 در پایان شهریور ماه سال گذشته به 10 میلیون و 393 هزار و 34 مشترک در پایان آذر ماه برسد که رشدی 3.5 درصدی را نشان می‌دهد.
البته این تصمیم، تبعاتی را برای خود اپراتورهای سیار مخصوصا اپراتور غالب در پی داشت که منجر به افت تعداد مشترکان پهن باند سیار در همان بازه زمانی شد؛ تعداد مشترکان این بخش از 61 میلیون و 214 هزار و 329 در پایان شهریور 97 به 55 میلیون و 794 هزار و 43 مشترک در پایان آذر ماه همان سال ریزش کرد.
بنابراین باطل بودن تصور چندین و چند سالهای که «اپراتورهای موبایل تنها به فکر منافع مادی خود هستند و پیشرفت صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات در نظر آنها اهمیتی ندارد»، به اثبات رسید.
