عاملان اصلی ریسک بازار
گروه بورس|
کارشناسان بازار سرمایه معتقدند که افت و خیز هفته گذشته بازار سرمایه در واکنش به خبرهایی بود که هنوز به نتیجه‌ای قطعی نرسیده است، بدین معنی که هنوز این ریسک در بازار وجود دارد و بازیگران اوایل هفته پیش‌رو را با یک انتظار برای رسیدن خبرهای خوش به‌سرخواهند برد.
به گزارش «تعادل» هفته اخیر برای معامله‌گران بورس تهران هفته‌ای نسبتاً متفاوت بود. با وجود اینکه در اولین روز هفته قیمت بیشتر سهم‌ها با رشد مواجه شد و در سه روز میانی معاملات، نماگر اصلی بازار با افت چشم‌گیری مواجه شد، در آخرین روز کاری این شاخص باز هم به مدار مثبت بازگشت.
رشد ریسک‌های سیستماتیک و نگرانی‌ها از وضعیت اقتصادی در این روزها سبب می‌شود که معامله‌گران بدون توجه به صورت‌های مالی شرکت‌ها و عوامل بنیادی، رفتار توده‌واری از خود نشان دهند و جو بازار شکننده شود؛ بطوری که در این روزها در نمادهایی صف‌های خرید بدون هیچ دلیل بنیادی به صف‌های فروش بدل می‌شود یا بالعکس.
این ریسک‌ها عمدتا به دو حوزه برمی‌گشت؛ تصمیم ایران برای کاهش تعهدات برجامی و افزایش تعرفه‌های امریکا روی کالاهای چین.
حسن روحانی رییس‌جمهور ایران در سخنرانی روز چهارشنبه اعلام کرد که 18 اردیبهشت یک سال از خروج غیرقانونی امریکا از توافق برجام و زیرپا گذاشتن قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل می‌گذرد.
وی افزود: اساس برجام یک تصمیم ملی و راهبردی بود، برجام نه تصمیم فردی، نه تصمیم جناحی و نه تصمیم دولتی بود، تصمیم ملی و تصمیم کل نظام بود.
روحانی در سخنان خود از از توقف فروش اورانیوم غنی‌سازی شده و آب سنگین برای مدت 60 روز خبر داد.از سوی دیگر روز چهارشنبه شورای امنیت ملی در بیانیه‌ای اعلام کرد که ایران در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، از ۱۸ اردیبهشت ۹۸ برخی اقدامات خود در توافق برجام را متوقف می‌کند. ایران به کشورهای باقیمانده در برجام ۶۰ روز برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی فرصت داده است تا به تعهدات خود بازگردند.
بریتانیا، آلمان و فرانسه گفته‌اند مادامی که ایران به برجام پایبند باشد، آنها نیز برای حفظ این توافق تلاش می‌کنند. آنها در عین حال نسبت به عواقب جدی نقض برجام از طرف ایران هشدار داده‌اند. چین و روسیه هم از امریکا انتقاد کرده‌اند.
همزمان با این اقدام، دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا با صدور فرمانی صنایع آهن، فولاد، آلومینیوم و مس ایران را به مجموعه تحریم‌های یکجانبه امریکا اضافه کرد.دونالد ترامپ با اعلام تحریم‌های تازه علیه ایران، گفته ١٠ درصد از درآمدهای خارجی ایران ناشی از صادرات فلزات است و با تحریم صنایع فلزی ایران، راه دادن محصولات فلزی ایران به بنادر کشورهای دیگر از طرف امریکا «تحمل نخواهد شد.»
تحریم فلزات تازه نیست
البته در این زمینه برخی کارشناسان معتقدند که سبد جدید تحریم‌های امریکا آنقدر هم تازه نیست. گفته شده که اولین دوره تحریم در مرداد ۱۳۹۷ دقیقا تحریم فلزات رنگی و غیر‌رنگی بوده است. به عبارتی این تحریم چیز جدیدی نیست و شاید تنها اقدام جدید از سوی امریکا بررسی و مسدود‌سازی مجراهایی باشد که باعث شدند با وجود تحریم این بخش، ایران همچنان به صادرات این محصولات بپردازد. به گفته آنها خریداران محصولات ایرانی ابتدا به ریسک معامله با ایران (جریمه از سوی امریکا) و سپس به مزایای آن (گرفتن تخفیف) توجه خواهند کرد. این موید این موضوع است که اقدام ترامپ شاید باعث شود ایرانی‌ها به جذاب‌تر کردن (تخفیفات بیشتر و...) محصولات خود بپردازند.
افزایش تعرفه‌های امریکا روی کالاهای چینی
از سوی دیگر تغییر موضع ناگهانی ترامپ برای افزایش تعرفه‌های امریکا روی واردات کالاهای چینی کمتر از یک هفته پس از ابراز رضایتش از روند مذاکرات تجاری با پکن، بازارهای مالی را ملتهب کرد و به ریزش بازارهای سهام و قیمت‌های نفت منجر شد.
با این حال بزرگ‌ترین نگرانی بازارهای نفت، آسیب دیدن رشد اقتصادی و در نتیجه صدمه دیدن تقاضا برای نفت پس از افزایش تعرفه‌ها روی واردات کالاهای چینی است.وضع تعرفه از سوی امریکا روی ۲۰۰ میلیارد دلار واردات چین در سال گذشته، موتور رشد اقتصاد جهانی را آهسته کرد و به تقاضا برای نفت لطمه زد. اکنون ترامپ تصمیم گرفته تعرفه‌ها روی واردات ۲۰۰ میلیارد دلار کالای چینی را از ۱۰ به ۲۵ درصد افزایش دهد و احتمالاً ۳۰۰ میلیارد دلار دیگر از واردات کالاهای چینی را هدف تعرفه قرار خواهد کرد که عواقب آن برای رشد اقتصادی خوشایند نخواهد بود.
این امر، صادرکنندگان و تولیدکنندگان بزرگ نظیر روسیه و عربستان سعودی را در مواجهه با رکود احتمالی اقتصاد، سر دو راهی قرار می‌دهد.
وزارت بازرگانی چین ضمن ابزار تاسف، اعلام کرد که اقدامات تعرفه‌ای در ورود کالاهای ساخت امریکا را در دستور کار قرار می‌دهد و فهرست مربوطه را به زودی منتشر خواهد کرد. تراز تجاری امریکا و چین در ماه آوریل به کمترین سطح 5 ساله رسیده و ریسک کاهش GDP اقتصاد جهانی را تهدید می‌کندمردم چین در نظرسنجی گفته‌اند که برای آنها مشخص شده که توافق تجاری با امریکا دیگر منافع این کشور را تامین نمی‌کند ... اکثریت حتی معتقدند که امریکا به دنبال تضعیف چین بوده و در صورت توافق، این موضوع در آینده از سوی ترامپ نقض شده و پایدار نیست ... لذا ظاهرا بی‌خیال حاشیه‌های جنگ تجاری شده و به بازار سهام برگشته‌اند، شاخص‌ها کاملا مثبت و فوق‌العاده است.
بازار در انتظار خبرهای مثبت
مهرزاد منتظری، کارشناس بازار سرمایه گفت: قدم ملایم ایران در زمینه برجام باعث شد جو مثبت‌تری به بازار برگردد و معاملات بهتری در روز چهارشنبه داشته باشیم. وی گفت: به نظر می‌آید نتیجه این جو سیاسی در نهایت با عکس‌العمل کشورهای 1+4 روشن می‌شود، اگر این کشورها برخورد ملایم‌تری داشته باشند، می‌توان گفت حداقل تا پایان زمانبندی 60 روزهای که ایران مقرر کرده است، مقداری بحث‌های سیاسی در بازار کمرنگ شود و بازار بر مبنای عوامل بنیادین خود مثل نرخ جهانی کالاها، نرخ ارز و گزارش‌های سال مالی و گزارش‌های ماهانه معامله شود. اگر این اتفاق بیفتد چشم‌انداز بازار مثبت خواهد شد چون مبانی اصلی بازار اکنون حداقل برای سهم‌های بزرگ خوب است و می‌تواند بازار را رشد دهد. این کارشناس در ادامه به پیش‌بینی وضعیت بازار در هفته جاری پرداخت و گفت: در هفته‌های جاری یک هیات تجاری از چین به امریکا خواهد رفت و بحث توافقات تجاری این دو کشور و تعرفه‌های را دنبال خواهند کرد. اگر خبرهای مثبتی از توافق تجاری چین و امریکا منتشر شود، قطعا می‌تواند تاثیرات مثبتی روی قیمت بازارهای جهانی فلزات، نفت و کامودیتی‌ها داشته باشد و برای بازار هفته آینده داخلی هم خوشایند باشد.همچنین احتمالا در روزهای آینده مواضع طرف‌های اروپایی و چین و روسیه در زمینه ایران منتشر خواهد شد، اگر موضع شدیدی نگیرند برای بازار می‌تواند خبر مثبتی خواهد بود.
وی همچنین گفت: اگر از نظر بازاری بخواهیم صحبت کنیم به نظر می‌رسد، بعد از این افت شدیدی که اتفاق افتاد باید چند روز بگذرد تا بازار مقداری این حرکت سریع را هضم کند و به رشد خود ادامه دهد. بنابراین بطور کلی می‌توان گفت اگر در حوزه سیاست و تجارت جهانی خبرها مثبت باشد بازار ایران در هفته آینده هم رشد خود را پی می‌گیرد.از نظر تکنیکالی هم گفته می‌شود که افت شاخص تا سطوح 205 هزار هم محتمل است، اما از نظر من اگر خبر منفی به بازار رسوخ نکند، شاخص همچنان افزایش خواهد داشت، چراکه بازار از نظر بنیادی در وضعیت مناسبی بسر می‌برد؛ هم اینکه در فصل مجامع قرار داریم و هم اینکه قیمت دلار در بازار نیما رشد کرده است.
روز چهارشنبه (۱۱ اردیبهشت ماه) شاخص کل بازده نقدی و قیمتی در کانال ۲۲۰ هزار واحدی قرار داشت اما نوسانات یاد شده سبب شد در آخرین روز کاری هفته گذشته این شاخص به نیمه کانال ۲۱۱ هزار واحدی نزدیک و با حدود به چهار درصد افت روبرو شود.
در تاریخ یاد شده شاخص آزاد شناور در ابتدای کانال ۲۴۸ هزار واحدی قرار داشت اما این شاخص در مدت پنج روز کاری ۱۱ هزار و ۱۱۱ هزار واحد افت کرد و در تراز ۲۳۶ هزار و ۹۴۴ واحدی قرار گرفت و در نتیجه افت ۴.۴۸ واحدی را به ثبت رساند.
نگاهی به حجم معاملات نشان می‌دهد که در هفته اخیر ۲۷ میلیون و ۳۱۴ هزار سهم نسبت به هفته قبل بیشتر معامله صورت گرفته است. این عدد بیان می‌کند که حجم معاملات ۱۱ درصد نسبت به هفته گذشته رشد داشته است. در عین حال ارزش معاملات نیز نسبت به هفته قبل چندان تفاوتی از خود نشان نداد و به یک درصد رشد بسنده کرد.
