امریکا در منگنه «فشار حداکثری»

برخی تحلیلگران و رسانه‌های غربی اذعان می‌دارند تشدید تحریم‌ها از سوی «دونالد ترامپ» با هدف وادار کردن تهران به عقب‌نشینی موثر واقع نشده و در مقابل، ایران رویکرد فشار حداکثری خود را علیه کاخ سفید به اجرا درآورده است. به گزارش ایرنا، رییس‌جمهوری ایالات متحده از ابتدای ورود به کاخ سفید رویکرد افزایش فشار بر ایران را دنبال کرد. دولت ایالات متحده از سال ۲۰۱۷ به روش‌های گوناگون تلاش کرد تا توافق هسته‌ای را که دو سال پیش از آن میان ایران و گروه کشورهای ۱+۵ منعقد شده بود تضعیف کند. سرانجام سال قبل ترامپ به وعده‌ای که به صهیونیست‌ها و تندروهای امریکایی داده بود عمل کرد و با خروج از این توافق آن را نقض کرد، اما اکنون همین رویکردهای تند در حال ایجاد باتلاقی برای دونالد ترامپ در یک سال و نیم مانده به انتخابات است. واشنگتن حتی پس از خروج از توافق هم به شکل‌های مختلف کوشید تا محدودیت‌های اقتصادی و تجاری ایران را بیشتر کند و در همین مسیر بر شدت تحریم‌های ثانویه نیز افزود.

در بیش از یک سال اخیر، گذشته از تحریم‌ها علیه افراد و نهادهای ایرانی که در چهار دهه اخیر وجود داشته فشار حداکثری مورد نظر دولت ترامپ با هدف وادار ساختن تهران به امضای توافق مورد نظر رییس‌جمهوری تندرو امریکا دنبال شد. تحریم سپاه پاسداران و تروریستی خواندن این نهاد رسمی در کنار محدودیت‌های بیشتر برای فروش نفت با تهدید مشتریان ایران در کنار فشار بر صنعت پتروشیمی و حتی تحریم مقام معظم رهبری از جمله این اقدامات بودند. کاخ سفید حتی برای تحریم «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان هم اقداماتی را انجام داد.  پس از یک سال بی‌توجهی فاحش به برجام و تحریم‌های اعمال شده از سوی واشنگتن، در عمل برجام مزایای خود را برای ایران از دست داد و کشورمان تاکنون در دو مرحله از تعهدات خود در این توافق کاسته است. تهران همچنین اعلام داشته که اگر اروپایی‌ها اقدام در خور توجهی را به نفع ایران انجام ندهند با پایان سومین ضرب‌الاجل ۶۰ روزه، گام‌های بلندتری را در کاهش تعهدات هسته‌ای از ایران مشاهده خواهند کرد. از طرف دیگر و در حوزه امنیتی نیز ایران قاطعیت خود در دفاع از حریم کشور را با سرنگون کردن پهپاد متجاوز امریکایی به جهانیان اثبات کرد. نظارت دقیق بر عبور و مرور در تنگه هرمز، برخورد با چند کشتی متخلف در این مسیر و واکنش محکم به موارد نقض قوانین دریایی بیشتر از گذشته جدیت جمهوری اسلامی ایران را به نمایش گذاشت و نشان داد تهران در زمینه تامین منافع و امنیت ملی قاطعانه عمل می‌کند و در مقابل قدرت‌های جهانی ذره‌ای عقب‌نشینی نخواهد کرد. گام‌های برجامی ایران در کنار اقدامات اخیر به تدریج موجب شد اظهارات تند و جنگ طلبانه ابتدایی دولتمردان امریکایی تعدیل شود. در واقع ایالات متحده دریافت که رویکرد فشار حداکثری در مقابل ایران نتیجه بخش نخواهد بود و هرچه این فشارها بیشتر شود ایران هم اقدامات متقابل را در پیش خواهد گرفت.

حال برخی رسانه‌ها در غرب اعتقاد دارند مقابله به مثل ایران موجب چنین نتیجه‌ای شده و در واقع فشار حداکثری که دونالد ترامپ سعی می‌کرد علیه ایران به اجرا در آورد نتیجه عکس داده است و اکنون کاخ سفید در تله فشار حداکثری ایران گرفتار آمده است. نشریه امریکایی «نشنال اینترست» در گزارشی آورده است: ایران برای سال‌ها به برجام پایبند بود اما تاثیرات ثبات زدای تحریم‌های رییس‌جمهوری امریکا شرایط را غیرقابل تحمل ساخت و اکنون ایران هم رویکردهای فشار حداکثری خود را علیه ترامپ به کار بسته است.

به نوشته نشنال اینترست، در شرایط فعلی تهران فشار حداکثری خود را فعال کرده است. ایران می‌تواند با دخالت در خطوط دریایی به ویژه مسیر انتقال نفت خام در تنگه هرمز به منافع اقتصادی ایالات متحده آسیب بزند. در خلال جنگ سرد «نیکیتا خروشچف» رهبر شوروی اعتقاد داشت برلین برای غرب نقطه کانونی و درد آفرین است و هرگاه مسکو بخواهد فریاد آنها را در بیاورد در برلین وارد عمل می‌شود. براساس این تحلیل خلیج فارس برای ایران نقشی همچون برلین برای شوروی آن زمان را دارد. توانایی ایران در جنگ نامتقارن در سراسر خلیج فارس و خاورمیانه باعث می‌شود که ایالات متحده قادر به کنترل مدت زمان جنگ احتمالی نباشد. هر تلاش واشنگتن برای فشار با مقابله به مثل ایران روبرو می‌شود.