پزشکان سهمیه‌ای
اعمال سهمیه در کنکور موضوع تازه‌ای نیست. ماجرایی مسبوق به سابقه که بارها منجر به اعتراض برخی دانشجویان شده، چراکه معتقدند عدالت آموزشی از طریق اعمال سهمیه زیر سوال می‌رود. اما موضوع افزایش سهمیه ورود به دانشگاه وقتی به رشته‌های گروه پزشکی می‌رسد اهمیت بیشتری به خود می‌گیرد چرا که فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها بطور مستقیم با جان مردم سر و کار دارند و از طرف دیگر رشته‌های گروه پزشکی پرمخاطب است و اعمال سهمیه، به صورت آشکار تضییع حقوق افرادی بوده که استعداد و سواد علمی مناسبی داشته اما چون سهمیه ندارند، مجبور می‌شوند قید تحصیل در رشته‌های پزشکی را بزنند. وخامت اوضاع اعمال سهمیه در رشته‌های پزشکی با استناد به آمار اعلام شده از سوی مسوولان وزارت بهداشت، بیشتر نمایان می‌شود. آنطور که قائم مقام معاون آموزشی وزیر بهداشت، چندی پیش اعلام کرد، بیش از 60 درصد دانشجویان رشته‌های علوم پزشکی بر اساس سهمیه وارد دانشگاه‌ها می‌شوند و تاکنون پیگیری‌های وزارت بهداشت برای سامان دادن به این وضعیت بی‌نتیجه باقی مانده است. به این ترتیب کیفیت علمی فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم‌پزشکی و به تبع آن وضعیت کیفی طبابت کشور در سال‌های آینده، تحت تاثیر اعمال سهمیه‌هایی قرار می‌گیرد که در ابهام، بدون پاسخ و اعمال تغییر از سوی مجلس شورای اسلامی و سایر سازمان‌های مسوول باقی مانده است.
60 درصد ورودی‌های پزشکی سهمیه‌ای است
حساسیت موضوع سهمیه‌های علوم پزشکی تا حدی بود که هفته گذشته نشستی با عنوان «مساله‌شناسی کنکور و بررسی چالشهای اجرایی قانون سنجش و پذیرش دانشجو» در مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست‌جمهوری برگزار شد و یکی از موارد مورد بررسی در این جلسه، سهمیه‌بندی در رشته‌های گروه علوم پزشکی بود. در بند اول از مفاد این جلسه که با هدف شناسایی مهم‌ترین چالشهای اجرایی قانون سنجش و پذیرش دانشجو انجام شد، به موضوع توازن نداشتن بین عرضه و تقاضای رشته‌های دانشگاهی اشاره شده و آمده است: «در حال حاضر ۶۵۰ هزار نفر داوطلب رشته تجربی هستند که بیشترین تقاضا برای ۸۰۰۰ ظرفیت رشته‌های پزشکی، دندان پزشکی و داروسازی است که با درنظر گرفتن سهمیه‌های گوناگون، کمتر از 4 هزار صندلی برای داوطلبان بدون سهمیه باقی می‌ماند. تنها کمتر از ۲ درصد متقاضیان گروه علوم تجربی به رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی راه می‌یابند.» همچنین در بند چهارم از مفاد این نشست به سهمیه‌بندی‌های کنکور و دامن زدن به بی‌عدالتی آموزشی اشاره و نوشته شده است: «در حال حاضر ۱۹ سهمیه مربوط به کنکور سراسری وجود دارد. برخی سهمیه‌های کنکور توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی و برخی توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شده است که این مساله باعث ایجاد اغتشاش در نظام سنجش و پذیرش شده است. «کارگروه اصلاح سهمیه‌ها در شورای عالی انقلاب فرهنگی» با هدف سامان بخشی به موضوع سهمیه‌ها ایجاد شد و به کارگروه شورا، ماموریت داده شده بود که تا آخر سال ۱۳۹۶ این طرح را با همکاری وزارت علوم و وزارت بهداشت، نهایی کند ولی همچنان در این بخش اقدام خاصی انجام نشده است.»
توجه مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست‌جمهوری به موضوع سهمیه‌بندی در رشته‌های گروه علوم پزشکی در حالی است که چندی پیش حمید اکبری، قائم‌مقام معاون آموزشی وزیر بهداشت هم با تاکید بر اینکه بیش از ۶۰ درصد دانشجویان رشته‌های علوم پزشکی بر اساس سهمیه وارد دانشگاه‌ها می‌شوند، از بی‌نتیجه بودن پیگیری‌های وزارت بهداشت در این زمینه خبر داد. او درباره این موضوع به ایسنا گفت: وجود سهمیه‌های متعدد برای پذیرش در گروه علوم پزشکی یکی از عوامل چالش برانگیز در نحوه ورود دانشجویان در دانشگاه‌ها به‌ویژه دانشگاه‌های علوم پزشکی است. بر اساس قانون مجلس ما با موضوع ۳۰ درصد عدالت آموزشی که مختص رشته‌های گروه علوم پزشکی است، مواجه هستیم و در رشته‌های دیگر این وضعیت وجود ندارد. علاوه بر این میزان ۳۰ درصد نیز سهمیه‌های دیگر شهدا، رزمندگان و ایثارگران و ۵ درصد سهمیه نیز به خانواده‌های آنان تعلق می‌گیرد و متاسفانه این چالش بسیار نگران‌کننده است.
وی با تاکید بر اینکه بیش از ۶۰ درصد دانشجویان رشته‌های علوم پزشکی بر اساس سهمیه وارد دانشگاه می‌شوند، تصریح کرد: بطور کلی سهمیه آزاد در رشته‌های پزشکی در کشور به زیر ۴۰ درصد می‌رسد، این وضعیت در سه رشته پر متقاضی علوم پزشکی یعنی دندانپزشکی، داروسازی و پزشکی وجود دارد، بنابراین ما نگران کیفیت آموزش در بین این دانشجویان هستیم.
قائم مقام معاون آموزشی وزیر بهداشت تاکید کرد: در حال حاضر اگر ۱۰ هزار نیرو در سه رشته پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی جذب دانشگاه‌های علوم پزشکی کنیم، ۶۰۰۰ نفر آنها بر اساس سهمیه وارد می‌شوند و وزارت بهداشت این موضوع را با جدیت از طریق مجلس پیگیری می‌کند، چرا که یکی از مسائل مهم و نگران‌کننده در نحوه ورود دانشجویان گروه علوم پزشکی به شمار می‌رود.
اعمال سهمیه بدون صلاحیت علمی قابل دفاع نیست
این وضعیت در حالی است که استادان علوم‌پزشکی معتقدند اعمال سهمیه، کیفیت آموزش پزشکی را کاهش می‌دهد. محمد فاطمی، پزشک و استاد دانشگاه درباره این موضوع به «تعادل» گفت: وارد کردن سهمیه‌ها بدون توجه به اینکه چه هدفی از این کار دنبال می‌شود به خصوص در گروه علوم پزشکی که افراد با فراغت از تحصیل، بلافاصله مجوز کار پیدا می‌کنند و با سلامت مردم در ارتباط هستند، می‌تواند بسیار خطرناک باشد. او افزود: این مساله قابل پذیرش است که درجاتی از تسهیل برای بعضی افراد وجود داشته باشد، اما به نظر می‌رسد وقتی به ورودی توجه نمی‌شود که چند نفر در حال حاضر واجد شرایط دریافت سهمیه هستند و سهمیه زیادی اختصاص داده می‌شود به این معنی است که روز به روز شرایط ساده‌تر می‌شود و عملا افراد با حد نصاب پایین وارد دانشگاه می‌شوند، این موضوع سطح آموزش پزشکی در کشور را پایین می‌کشد چرا که استاد به جای آنکه بر مباحث اساسی درس تمرکز کند باید زمان زیادی را برای آموزش مطالبی بگذارد که دانشجو باید از دبیرستان می‌آموخت اما اغلب اعمال سهمیه‌ها باعث می‌شود در بسیاری از موارد افرادی به پزشکی وارد شوند که در دبیرستان هم کارنامه درخشانی نداشتند وگرنه اگر دانش‌آموزی استعداد لازم را داشته باشد و رتبه مناسبی کسب کند اصلا نیاز به استفاده از سهمیه پیدا نمی‌کند.
استاد دانشگاه علوم پزشکی بیان کرد: در نظر نگرفتن صلاحیت علمی اصلا قابل دفاع نیست و فرقی نمی‌کند که در خصوص چه سهمیه‌ای باشد. اینکه در این سهمیه آنقدر ارزش صلاحیت علمی را کاهش دهیم که عملا این صلاحیت از بین برود این موضوع اصلا قابل دفاع نخواهد بود. اگر به دلایلی می‌خواهیم امتیازی برای برخی افراد که در شرایط متفاوتی از دیگران بوده‌اند، قائل شویم این دلایل برای ورود به دانشگاه باید به موازات صلاحیت علمی حداقلی باشد و اگر ما مساله صلاحیت علمی را در نظر نگیریم نتیجه این می‌شود که افرادی را فارغ‌التحصیل می‌کنیم که توانایی لازم را ندارند و این به ضرر جامعه و آینده طبابت است.
فاطمی بیان کرد: وقتی کسی با اختلاف زیاد از نظر توانمندی علمی در کنار فردی قرار می‌گیرد که توانمندی بالاتری دارد، این مساله نه تنها کمکی به فرد سهمیه‌ای نمی‌کند، بلکه موجب آسیب دیدن هر دوطرف می‌شود و در نهایت نتیجه به جایی می‌رسد که از ابتدا هدف نظام آموزشی نبوده است.
