کاهش ارزش یوان و تاثیر آن بر تجارت ایران

مجیدرضا حریری|

 نایب‌رییس اتاق مشترک ایران و چین|

 با افزایش نگرانی‌ها از تشدید جنگ تجاری، نرخ برابری یوآن چین با دلار امریکا یک درصد سقوط کرد به پایین‌ترین سطح خود طی 11 سال گذشته رسید؛ اما تاثیر این کاهش ارزش پول ملی چین در تجارت ایران با این کشور شرایط متفاوتی را سپری خواهد کرد؛ چراکه معاملات ایران و چین بر پایه سه ارز دلار، یورو و یوآن استوار است.  بخشی از تجارت ایران و چین که بر اساس دلار و یورو صورت می‌گیرد، با افزایش قدرت در خرید کالاهای چینی همراه خواهد بود. در این شرایط یک کالایی چینی که مثلا با 100 دلار خریداری می‌شد اکنون به قیمتی پایین‌تر از آن قابل خرید است؛ اما بخش دیگر تجارت 2 کشور که بر اساس پول ملی چین صورت می‌گرفت، نه تنها شرایط مساعدی را برای معاملات به همراه ندارد بلکه تحت تاثیر کاهش ارزش یوآن قدرت خرید تجار ایران نیز کم می‌شود.  باید توجه داشت که تجارت ایران و چین از ارقام بزرگی برخوردار نیست. مبادلات تجاری چین سالانه به بالای 4 هزار و 200 میلیارد دلار می‌رسد که سهم ایران از این تجارت تنها 0.01 درصد است. همین میزان از تجارت نیز در سال 2019 با مثبت 34 درصد در تراز تجاری به نفع ایران تمام شد. در واقع ایران کالاهای بیشتری از قبیل نفت، گاز، پتروشیمی، میعانات گازی و... که عمده صادرات آن به دنیاست را به چین می‌فروشد که بخشی از آن با ارز یوآن معامله می‌شود. همچنین درآمد صادراتی ایران از کشور چین خارج نمی‌شود و چون از بازار چین مجددا واردات صورت می‌گیرد به نوعی تعادل در تجارت برقرار می‌شود و خیلی در تجارت ایران تاثیرگذار نخواهد بود. لازم به ذکر است؛ اگر این روند در بلندمدت ادامه داشته باشد، می‌توان گفت شرایط مبادلات متعادل خواهد شد؛ چراکه بخشی از درآمد تجار ایرانی در چین به دلار است و بخش دیگر با یوان که در کنار هم شرایط را برای تجار متعادل می‌کند. اما کاهش ارزش پول ملی چین بیشترین تاثیر را در بازار کشورهایی خواهد گذشت که بالاترین میزان تجارت را با این کشور دارند.

از این رو، کشورهای عضو اتحادیه کشورهای آسیای جنوب شرقی (آ.سه.آن)، اتحادیه اروپا و امریکا که سه شریک عمده تجاری چین هستند، بیش از باقی کشورها تحت تاثیر اتفاق یاد شده قرار می‌گیرند و اجناس چینی با کاهش قیمت در این بازارها همراه خواهد بود. در واقع کالایی که به قیمت 90 دلار در کشورهای دیگر به فروش می‌رفت با افزایش تعرفه امریکا بر آن با قیمت 100 دلار به دست مصرف‌کننده  می‌رسید؛ اما اکنون که چین از کاهش ارزش پول ملی خود به عنوان اهرم فشار در جنگ تجاری با امریکا استفاده کرده است، ارزش کالای یاد شده به حدود 90 دلار گذشته بازگشته است.  اما روند کاهش ارزش پول ملی چین بلندمدت نخواهد بود؛ چراکه علت اصلی کاهش ارزش پول ملی چین جنگ تجاری چین و امریکا است. احتمال توافق میان دو کشور یاد شده وجود دارد زیرا نه امریکا توان ادامه این تهاجم‌ها به اقتصاد چین را دارد و نه چین تمایلی به ادامه درگیری تجاری با امریکا دارد.

نکته

طی سال‌های اخیر سهم زیادی از واردات ایران از طریق کشور چین صورت می‌گیرد و در مقابل چین نیز از نفت ایران بهره می‌برد. بر این اساس سهم مبادلات تجاری ایران و چین هر ساله رو به افزایش بوده است. لازم به ذکر است که خرید نفت یکی از مسائلی است که تحت تاثیر خروج امریکا از برجام قرار گرفته است؛ به صورتی که سال ۹۶ میزان خرید نفت ایران توسط کشور چین به ۹۰۰ هزار بشکه در روز رسیده بود در حالی که در سال ۹۷ این میزان به ۶۰۰ هزار بشکه در روز سقوط کرد. اما تاریخچه تجارت ایران و چین از شرایط مساعد روابط میان آنها حکایت می‌کند و چین را در میان پنج کشور برتر تجاری ایران قرار می‌دهد. اما مشکلات تحریم سایه خود را بر روابط تجاری دو کشور پهن کرده است و صادرات ایران به چین در چهار ماهه نخست سال جاری میلادی را با افت ۲۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه کرده که این رقم را به ۶ میلیارد دلار رسانده است. بر اساس آمار ارایه شده از گمرک چین مبادلات تجاری ایران و چین که در ژانویه تا آوریل 2018 بالغ بر 13 میلیارد دلار اعلام شده بود در ژانویه تا آوریل سال جاری به 8.8 میلیارد دلار کاهش یافته است. صادرات چین به ایران در ژانویه تا آوریل2019 با کاهش 49 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به 2.8 میلیارد دلار رسیده است. چین در ژانویه تا آوریل سال 2018 بالغ بر 5.6 میلیارد دلار کالا به ایران صادر کرده بود. ارزش واردات چین از ایران نیز افت زیادی داشته است. چین در ژانویه تا آوریل 2018 بالغ بر 7.4 میلیارد دلار کالا از ایران وارد کرده بود که این رقم با کاهش 20 درصدی در ژانویه تا آوریل امسال به 6 میلیارد دلار رسیده است. نفت کالای عمده وارداتی چین از ایران است.