سایه تردید و ابهام بر انتخابات افغانستان

احمد مرجانی‌نژاد|

پژوهشگر مسائل بین‌المللی یافته‌های نظرسنجی بنیاد انتخابات شفاف افغانستان|

«تیفا» نشان می‌دهد، ۵۷.۱۳% مصاحبه‌شوندگان، در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت نمی‌کنند. البته، ۴۲.۸۷% نیز اعلام کرده‌اند که در انتخابات شرکت می‌کنند. این نظرسنجی بر اساس مصاحبه با 5200تن در ۳۴ ولایت افغانستان، طی سه ماه، حاصل گردیده است. طبق آخرین تصمیم دولت مرکزی، مقرر گردیده است، چهارمین انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان، ششم مهرماه 1398 برگزار شود. اما، تحدید و تهدید‌های امنیتی- اولویت برقراری صلح و امنیت، لزوم تداوم مذاکرات بین‌الافغانی- مخالفت احزاب و شخصیت‌های مخالف دولت مرکزی، ادعاهای مهندسی انتخابات از سوی دولت اشرف غنی، از اهم دلایل عدم شرکت همگانی در انتخابات مذکور، محسوب می‌گردند. نتایج اعلام شده توسط «تیفا»، مربوط به قبل از تهدید طالبان مبنی بر هدف قرار دادن تجمعات انتخاباتی است.

   وضعیت و گرایش‌های نامزدها

تا اعلام حصول توافق بین امریکا و طالبان، برگزاری چهارمین دور انتخابات ریاست‌جمهوری در مهر ماه سال جاری، هنوز قطعی نیست.تاکنون هیجده تن در لیست نامزدهای ریاست‌جمهوری در کمیسیون انتخابات ثبت نام کرده‌اند. البته « زلمی رسول»، به نفع اشرف غنی کنار رفت و فعلا هفده تن، در صحنه رقابت قرار دارند.برخی از نامزد‌های شهیر چهارمین دوره ریاست‌جمهوری افغانستان، دارای وضعیت و گرایش‌هایی بشرح ذیل هستند:

  «محمد حنیف اتمر» مشاور پیشین امنیت ملی افغانستان است. وی با شعار «صلح و اعتدال» تعهد سپرد که در ظرف شش ماه الی یک سال، قانون اساسی افغانستان را تغییر دهد. محمد یونس قانونی رییس پیشین مجلس نمایندگان، معاون اول و محمد محقق رییس «حزب وحدت مردم» معاون دوم وی معرفی شده‌اند. در تیم آقای اتمر، عالم ساعی، استاندار پیشین جوزجان، از قومیت ازبک نیز حضور دارد. اتمر «اصلاح نظام ریاستی» را یکی از برنامه‌های خود اعلام کرد

  «عبدالله عبدالله»، رییس اجرایی حکومت وحدت ملی، وی در دو دور قبلی انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان نامزد بود. در سال ۲۰۰۹ به عنوان رقیب حامد کرزی، رییس‌جمهوری پیشین وارد کارزار انتخاباتی شد و توانست انتخابات را به دور دوم بکشاند. در انتخابات ۲۰۱۴ نیز در مقابل محمد اشرف غنی به رقابت پرداخت که باز هم انتخابات به دور دوم رفت و در نهایت منجر به تشکیل حکومت وحدت ملی شد. شعار تیم آقای عبدالله «ثبات و همگرایی» اعلام شد. عنآیت‌الله بابر فرهمند، معاون اول آقای عبدالله و مردادالله سعادتی به عنوان معاون دوم، معرفی شدند. آقای فرهمند، رییس پیشین دفتر ژنرال عبدالرشید دوستم رهبر حزب جنبش ملی اسلامی و از قوم ازبک است و آقای سعادتی از افراد نزدیک به محمد کریم خلیلی رهبر حزب وحدت و از قوم هزاره است. آقای عبدالله نامزد حزب جمعیت اسلامی است و دو حزب جنبش ملی اسلامی و حزب وحدت نیز از او حمایت می‌کنند. عبدالله مورد توجه اروپایی‌ها و هندی‌ها است و خانواده وی هنوز در هندوستان زندگی می‌کنند.

  «محمد اشرف غنی»، رییس‌جمهور فعلی، با شعار «دولت ساز» وارد کارزار انتخاباتی شده است. وی امرالله صالح را به عنوان معاون اول و سرور دانش را معاون دوم خود معرفی کرد. آقای صالح رییس حزب روند سبز، از استان پنجشیر و از قوم تاجیک است و در گذشته از نزدیکان احمد شاه مسعود بوده است و آقای دانش معاون دوم کنونی آقای غنی، از اعضای حزب وحدت افغانستان و از قوم هزاره است. ضمن آنکه محمد یوسف غضنفر، از بازرگانان مشهور افغانستان؛ از قوم ازبک، در کنار غنی قرار دارد. اشرف غنی انتظار دارد تا مانند انتخابات گذشته، سفارت امریکا از وی حمایت کند، اما هنوز موضع سفارت امریکا در این مورد علنی نشده است. پسر و دختر آقای غنی در امریکا زندگی می‌کنند و تابعیت امریکایی دارند.

  «لطیف پدرام»، تحصیل کرده ایران و نماینده سابق استان بدخشان در مجلس نمایندگان است که با شعار «آزادی، عدالت و امنیت» به عنوان نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت نام کرده است. او رییس حزب کنگره ملی و از سیاستمداران طرفدار حکومت فدرالی در افغانستان است. در میان اروپایی‌ها هوادارانی دارد، اما این سبب نشده است که از وی در طرح ایجاد حکومت فدرالی در افغانستان حمایت کنند. پدرام با طرح اهداف بلند سیاسی، معاونان ضعیفی را برای نامزدی در انتخابات معرفی کرده است. آقای پدرام، احسان‌الله حیدری را به عنوان معاون اول و محمد صادق وردک را به عنوان معاون دوم خود انتخاب کرده است.

  «احمد ولی مسعود»، برادر احمد شاه مسعود، از فرماندهان جهادی است. وی رییس بنیاد شهید احمدشاه مسعود است و خود را پیرو برادرش می‌داند. مسعود تاکنون موفق به جلب نظر هیچ کشور خارجی برای حمایت در انتخابات نشده است اما وی با اروپایی‌ها رابطه نزدیک دارد. او فریده مومند را به عنوان معاون اول و عبداللطیف نظری را به عنوان معاون دوم خود انتخاب کرده است. آقای نظری، استاد دانشگاه در کابل است. خانم مومند چند سال به عنوان وزیر تحصیلات عالی افغانستان کار کرده است.

  «فرامرز تمنا»، فارغ‌التحصیل جمهوری اسلامی ایران و هندوستان است، با شعار «تدبیر و توسعه» به عنوان نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت نام کرده است. او به عنوان رییس دفتر مطالعات استراتژیک وزارت خارجه افغانستان کار کرده و استاد دانشگاه است. آقای تمنا، سید قیاس سعیدی را به عنوان معاون اول و محمد امین رشادت را به عنوان معاون دوم خود انتخابات کرده است. هر دو معاون آقای تمنا استاد دانشگاه در کابل هستند.

مرکز بین‌المللی مطالعات صلح