قلع و قمع بلوط‌‌‌های زاگرس به بهانه جاده‌کشی
ریحانه جاویدی|
جاده‌کشی به قلب جنگل در ایران سابقه دیرینه دارد. درختان زیادی در مسیر راه‌سازی تاکنون قلع و قمع شده و حالا نوبت به انبوه‌ترین بخش جنگل‌های بلوط زاگرس در محور یاسوج به سی‌سخت در استان کهگیلویه و بویر احمد رسیده است. اما نکته جالب ماجرا آن‌جاست که این‌بار جاده در شرایطی عریض می‌شود که اصلا نیازی به آن نیست و جان نزدیک به 15 هزار درخت بر سر طرحی تهدید می‌شود که به گواه فعالان محیط‌زیست استان، اجرا شدن و نشدنش چندان تفاوتی با هم ندارد. این وضعیت در حالی است که در یک سال اخیر صدها درخت بلوط 250 تا 500 ساله در این جاده و حدفاصل ده «برآفتاب» تخریب شده و اکنون با اجرای فاز جدید طرح جاده‌سازی بار دیگر درختان منطقه حفاظت شده دنا به بهانه چهاربانده شدن جاده، از پا در می‌آیند اما هنوز مشخص نیست آیا مجوز چنین قلع و قمعی از سوی سازمان‌های مسوول صادر شده است یا خیر؟ سازمان حفاظت محیط‌زیست بر این موضوع تاکید دارد که مجوزی صادر نکرده است اما سازمان‌های مردم‌نهاد حرف دیگری می‌زنند، این میان موضع اداره کل منابع طبیعی استان هم متناقض است در حالی که مدیرکل منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویر احمد پیش از این اعلام کرده بود که جاده‌سازی با مجوز از این اداره انجام می‌شود با این حال معاون فنی اداره منابع طبیعی این موضوع را رد می‌کند.
جاده نیاز به گسترش نداشت
جاده‌کشی در انبوه‌ترین بخش جنگل‌های بلوط زاگرس در حالی انجام می‌شود که فعالان محیط‌زیست معتقدند این منطقه بار ترافیکی بالایی ندارد که نیاز به گسترش مسیر باشد و تنها کافی است به جای وسعت دادن به جاده، نقاط حادثه‌خیز آن را ایمن یا با طراحی پل‌های معلق مشکل را حل کنند. امید سجادیان، فعال محیط‌زیست و دبیر انجمن مردم نهاد نهضت سبز زاگرس درباره این موضوع به «تعادل» گفت: فاز دوم طرح چهاربانده کردن جاده یاسوج به سی‌سخت در 35کیلومتر از انبوه‌ترین بخش جنگل‌های بلوط زاگرس بعد از مدتی توقف دوباره شروع شده و از زمان آغاز طرح تاکنون درختان بسیاری قطع شده است. آخرین بررسی‌ها حکایت از آن دارد که چوب این درختان قطع شده هم همگی به زغال تبدیل شده است.
او افزود: این طرح در حالی اجرا می‌شود که مسیر یاسوج به سی‌سخت اصلا در رده جاده‌های پر رفت و آمد استان نیست و هیچ زمانی گره ترافیکی نداشته است. حتی در زمان تعطیلات و شلوغی جاده هم ترافیک روان داشت و این نشان می‌دهد هیچ نیازی به یک جاده چهاربانده آن هم به قیمت تخریب این تعداد درخت وجود نداشت، تنها کافی بود چند نقطه حادثه‌خیز این جاده ایمن شود.
این فعال محیط‌زیست بیان کرد: بررسی‌های انجمن نهضت سبز زاگرس نشان می‌دهد که سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور در دوران مدیریت قبلی مجوز این طرح را صادر کرد یعنی در واقع مجوز عریض کردن جاده نه از استان بلکه از تهران ابلاغ شده است اما باز هم نتیجه بررسی‌های ما نشان می‌دهد آن‌طورکه معاون فنی اداره منابع طبیعی می‌گوید، مجوز قطع درخت از سوی این اداره به مجریان طرح داده نشده است.
مجوز برای پیچ‌های حادثه‌خیز است
نه کل جاده
اظهارات سجادیان در حالی است که رضا اقتدار، مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و مناطق حفاظت‌شده سازمان حفاظت محیط‌زیست بر این موضوع تاکید دارد که مجوزی برای عریض شدن جاده از سوی این دفتر صادر نشده است. او به «تعادل» گفت: سازمان حفاظت محیط‌زیست صرفا برای چند پیچ حادثه‌خیز در این جاده مجوز داده است نه کل جاده و در صورت اجرای طرحی خلاف این مجوز این موضوع از سوی دفتر زیستگاه‌ها پیگیری می‌شود.
او افزود: شخصا از این مسیر بازدید کردم و می‌گویم نیازی به تعریض جاده نبود و فقط چند پیچ حادثه خیز داشت که اگر قرار بر ایمن‌سازی این چند نقطه بود هم چند درخت بیشتر قطع نمی‌شد. غیر از این مجوزی صادر نکردم.
از محیط زیست و منابع طبیعی مجوز داریم
درختان بلوط زاگرس در حالی قلع و قمع می‌شوند که مدیرکل راه و شهرسازی استان کهگیلویه و بویراحمد بر این موضوع تاکید دارد که برای اجرای طرح عریض‌سازی«یاسوج- سی سخت» از محیط زیست و منابع طبیعی استان مجوز گرفته شده است. عبدالمجید نژاد صفوی درباره این موضوع گفت: مسیر در این منطقه طوری است که انبوه درخت و جنگل است و هر جای بخواهیم جاده بسازیم، طبیعی است که یکسری تخریب‌هایی داریم. در بعضی نقاط سعی می‌کنیم با واریانت و تغییر نقشه‌ها و تغییر مسیر کمترین تخریب را داشته باشیم اما در هر دو طرف مسیر انبوی از درختان بلوط است.
او افزود: قانون این تعریف را کرده که هر جا مجبور شویم درختان را قطع کنیم برای جاده‌سازی باید یکسری تمهیداتی اندیشیده شود. در صورت جلسه‌ای که با منابع طبیعی استان انجام شده در خصوص قطع درختان در این محور باید به ازای هر درخت سه نهال درخت کاشته شود و پیمانکار باید این کار را انجام دهد. اینکه نهال‌ها در کجا و از چه نوع و رقمی باشند به صلاحدید منابع طبیعی است. همه درختانی بلوط که در این محور قطع شده، از سوی منابع طبیعی شماره و پلاک‌گذاری شده و حتی قطر درختان نیز مشخص شده که صورت جلسه شده‌اند.
تناقض‌گویی‌های مسوولان منابع‌طبیعی
اظهارات نژادصفوی در حالی است که گودرز باقری، معاون فنی اداره منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد درگفت‌وگو با «تعادل» بر این موضوع تاکید کرد که درکمیته فنی هیچ مجوزی برای این طرح صادر نشده است اما با این حال غلامحسین حکمتیان اصل، مدیرکل منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد چندی پیش از صدور مجوز برای تعریض این جاده خبر داده بود. او تیر ماه امسال درباره این موضوع به ایسنا گفت: تعرض و چهار خطه کردن محور «یاسوج- سی‌سخت» دارای مجوز از منابع طبیعی است. به پروژه‌های ملی و عمومی با توجه به ضرورت مجوز داده می‌شود اما خسارات وارده ناشی از تعریض جاده و چهار خطه کردن باید جبران شود که راه و شهرسازی قول داده که جبران کند. مقرر شده که به ازای هر درخت بلوط سه نهال از گونه بلوط در همان منطقه کاشته شود. مدیرکل منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد افزود: در کنار حفظ محیط زیست و منابع طبیعی استان باید به فکر توسعه و پیشرفت هم باشیم و چهار خطه کردن این محور از نیازهای استان است.
