عضویت در اوپک فراتر از یک بحث نفتی

محمدعلی خطیبی

 نماینده سابق ایران در اوپک

در حال حاضر اوپک در حال تنظیم بازار است و برخی از کشورها هم بدون آنکه عضو اوپک باشند و هزینه عضویت بدهند، از منافع اقدامات این سازمان برخوردار می‌شوند. هر کشوری بر اساس منافع خود عمل می‌کند و اگر برزیل یا هر صادرکننده نفتی دیگری احساس کند که در اوپک منافعش بیشتر تأمین می‌شود، طبیعتأ برای عضویت در اوپک گام برمی‌دارد و اگر به این نتیجه برسد که با عضو نشدن در اوپک هم می‌تواند منافع خود را تأمین کند، سعی می‌کند کنار بایستد و از زحمات اوپک استفاده کند. برزیل به یک تولیدکننده نفت مهم در جهان تبدیل شده است و اگر به اوپک بپیوندد، این سازمان قوی‌تر می‌شود. به‌طور کلی هرچقدر تعداد اعضای کشورهای صادرکننده نفت که به عضویت اوپک درآمده‌اند بیشتر باشد، میزان تأثیرگذاری اوپک بر بازار بیشتر می‌شود. بنابراین اگر تعداد اعضای اوپک افزایش بیابد، قطعا بازار تأثیرگذاری اوپک را بیشتر جدی می‌گیرد.در حال حاضر با پدیده‌ای تحت عنوان اوپک پلاس مواجه هستیم که روسیه و چند کشور دیگر غیر عضو اوپک در آن عضویت دارند. این کشورها بدون آنکه عضو اوپک شوند در حال همکاری با این سازمان هستند. در واقع، یک جناح غیر اوپک وجود دارد که در کنار اوپک برای تنظیم بازار همکاری می‌کند. پس تنظیم بازار را اوپک و غیراوپک به صورت مشترک دارند انجام می‌دهند. طبیعتأ اگر برزیل به اوپک بپیوندد یا حتی اگر این کشور به اوپک پلاس بپیوندد، فکر می‌کنم میزان تأثیرگذاری این گروه بر بازار بیشتر می‌شود.باید توجه داشت که هر کشوری بر اساس پیشنهاداتی که دریافت می‌کند باید یک فرایند بررسی را در دولت و پارلمانش سپری کند و منافع، مضرات، هزینه‌ها و دستاوردهای پذیرش آن پیشنهاد ارزیابی شود. بنده فکر می‌کنم که پیشنهاد اعضای اوپک به برزیل برای عضویت این کشور فراتر از شرکت نفت و وزارت نفت و انرژی آنها و در رده‌های حاکمیتشان مورد بررسی قرار می‌گیرد و بر اساس منافع ملی‌شان در نهایت تصمیم می‌گیرند که عضو بشوند یا نشوند. اگر این کشور پیشنهاد اوپک را پذیرفت، بدین معنا است که منافع ملی آنان در عضویت در اوپک است.برزیل ممکن است به سمت عضویت در اوپک‌پلاس برود که بدون عضویت در اوپک، همکاری با این سازمان را در برنامه‌های خود قرار دهد. همچنین ممکن است که این کشور نه عضو اوپک شود و نه عضو اوپک‌پلاس. در این صورت مشخص می‌شود که منافع ملی برزیل هم‌راستا با سیاست‌های نفتی اوپک نیست.