نیمه اول امسال صنعت فولاد و پتروشیمی بالای 30 درصد رشد داشتند

حسین سلیمی، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران می‌گوید: در شرایط حاضر برخی از صنایع رشد خوبی داشته است؛ مثلا صنعت فولاد و صنعت پتروشیمی رشد بالای 30 درصد را تجربه کرده است ولی این رشد به این معنا نیست که همه صنایع تولیدی رشد داشته باشد. صنایع غذایی و کشاورزی رشد منفی را تجربه کرده‌اند.  گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که در ۹ ماهه سال ۱۳۹۷ رشد اقتصادی در گروه کشاورزی 1.2- درصد، صنعت ۷.۹ درصد و گروه خدمات 0.6 درصد بوده است. نیمه دوم سال 97، مرکز پژوهش‌های مجلس در دو سناریوی مختلف، رشد اقتصادی سال 98 را پیش‌بینی کرده بود که در خوش‌بینانه‌ترین حالت سناریو اول منفی 4.5 درصد و در بدبینانه‌ترین حالت سناریو دوم منفی 5.5 درصد خواهد بود. اما تازه‌ترین نتایج طرح پایش ملی کسب‌وکار در تابستان سال جاری نشان می‌دهد که شاخص ملی کسب‌وکار برای سومین فصل متوالی در مسیر بهبود گام برداشته و در بهترین وضعیت طی یک سال و نیم گذشته قرار گرفته است؛ این نتایج امید به بهبود وضعیت اقتصادی را در فعالان اقتصادی ایجاد کرده است. اما برخی از اقتصاددان‌ها معتقدند با توجه به عدم قطعیت‌های پیش روی اقتصاد ایران، پیش‌بینی چشم‌انداز اقتصاد در نیمه دوم سال 98 بسیار سخت است. حسین سلیمی، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در گفت‌وگو با «پایگاه خبری اتاق ایران» می‌گوید: یک سال اخیر، برای اقتصاد ایران بسیار دشوار بوده است؛ منفی بودن نرخ‌های رشد رسمی اقتصادی در بهار و تابستان سال گذشته موید همین ادعاست. از طرفی اگرچه نتایج طرح پایش ملی کسب‌وکار در تابستان سال جاری نشان می‌دهد که شاخص ملی کسب‌وکار برای سومین فصل متوالی در مسیر بهبود گام برداشته، اما باید این نکته را در نظر داشت که به نظر نمی‌رسد بهبودهای حاصل‌شده در همه این حوزه بسیار بزرگ و در همه اقلام باشد. سلیمی می‌گوید: آمارهای منتشر شده شاید خیلی گویای وضعیت موجود نباشد؛ مثلا شاخص بورس در چند ماه گذشته به غیر از چند روز اخیر وضعیت مثبتی داشته است. شاخص بورس یک معیار سنجش است و این معیار در حوزه صنعت هم معنادار است ولی مثبت بودن بورس به معنای اثرات رشد در همه حوزه‌ها نیست.

سلیمی درباره رشد صنعت می‌گوید: در ماه‌های گذشته صنعت رشد مثبتی داشته و این رشد در شاخص بورس هم نمایانگر بود. هر جا در شاخص‌ها رشد می‌بینیم حتماً صنعت هم در این رشد اثرگذار بوده است. البته این رشد شامل صنایع تولیدی نیست، بلکه بیشتر شامل صنایع پتروشیمی و فولاد بوده است. این صنایع به دلیل رشد بالایی که داشته اثر خوبی بر شاخص کلان رشد گذاشته است. معنای این مساله این نیست که همه رشته‌های صنعتی رشد 30-40 درصدی مثل فولاد و پتروشیمی داشته است.

او تصریح می‌کند: بااین‌حال، امکان مثبت شدن رشد اقتصادی در نیمه دوم سال 98 در مقایسه با نیمه اول سال جاری وجود دارد؛ اما اگر نرخ‌های رشد اقتصادی را در بلندمدت در نظر بگیریم، با توجه به عدم قطعیت‌هایی که در رابطه با درآمدهای نفتی و همچنین وضعیت صادرات وجود دارد، نمی‌توان چندان به مثبت شدن شاخص‌های اقتصادی تا پایان سال خوش‌بین بود. اگرچه باز تاکید می‌کنم رشد در برخی از صنایع خوب بوده است و فولاد و پتروشیمی شاید بالای 30 درصد رشد داشته‌اند ولی در کل آمار رشد کلان منفی است و به رشد مثبت نرسیده‌ایم.

سلیمی معتقد است: ما در سال آینده رشد منفی خواهیم داشت ولی این به معنای بهتر نشدن وضعیت رشد اقتصادی نیست. اگرچه شاخص کلان رشد منفی است؛ ولی این عدد از منفی 7 درصد به منفی 3 درصد رسیده است. مثلاً عملکرد پنج ماهه تولید صنایع معدنی نشان می‌دهد که ۹ کالای منتخب به‌طور متوسط ۱۳.۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد داشت. او تصریح می‌کند: با توجه به اینکه از سال آینده تأثیر تحریم‌ها بر بخش‌های مختلف اقتصاد ایران و افت تولید کم خواهد شد، بنابراین با سیاست‌گذاری‌های مناسب می‌توانیم به‌تدریج از رکود خارج شویم؛ منتها باید دو نکته را در نظر داشته باشیم. اول اینکه خارج شدن از رکود در گروی این است که رشد منفی اقتصادی را به صفر برسانیم و دوم اینکه رکودی را که طی سال‌های گذشته شاهد آن بودیم، جبران کنیم. سلیمی به وضعیت بازار ارز اشاره می‌کند: ثبات در بازار ارز و تثبیت نسبی نرخ ارز سبب شده که صنایع بتوانند از این وضعیت باثبات در جهت رشد مثبت بهره بگیرند. اما این رشد مثبت، رشد اشتغال در پی نداشته است. عضو هیات نمایندگان اتاق ایران دلیل را چنین تبیین می‌کند: بعضی از صنایع که رشد بالایی داشتند با نیروی کار قبلی سعی کرده‌اند که بنگاه خود را اداره کنند و برای اضافه و تغییر نیروی کار اقدامی نداشته‌اند. البته این عدم تغییر در گذشته باعث منفی شدن میزان رشد بود ولی در این دوره نیروی کار با ظرفیت بالای خود کار کرده است. رشد 30 درصد به معنای رشد 30 درصدی شاغلان نیست. در این دوره حدود 800 -700 هزار شغل ایجاد شده است که ولی آمار مقایسه‌ای نسبت به سال قبل نداریم. سلیمی ادامه می‌دهد: مقوله رشد اقتصادی به‌خودی‌خود بسیار پیچیده است و عوامل بسیاری بر مثبت شدن این مقوله تأثیرگذار هستند. اما نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که دو شاخص بهره‌وری و شاخص سهولت کسب‌وکار که اثرگذار بر رشد اقتصادی بوده، در حال حاضر بسیار پایین هستند و چشم‌انداز اقتصاد ایران هم در بلندمدت و میان‌مدت، با توجه به تنش میان ایران و سایر کشورها چندان مثبت به نظر نمی‌رسد؛ بنابراین اینکه در سال 98 انتظار داشته باشیم که رشد اقتصادی مثبتی را تجربه کنیم با توجه به واقعیت‌های اقتصادی دست‌یافتنی نیست. اما در همین شرایط باز هم رشد صنعت فولاد و پتروشیمی خیلی خوب است ولی بقیه صنایع مثل صنایع غذایی و کشاورزی رشد مناسبی ندارد.

به گفته سلیمی سیاست‌گذاری بودجه‌ای، مالی و اصلاحات ساختاری مهم‌ترین مولفه‌هایی هستند که در شرایط کنونی به اقتصاد کشور کمک خواهند کرد؛ به هر حال تحریم اثرات خود را خواهد داشت ولی باید سعی کرد با سیاست‌گذاری‌های مناسب در داخل، گشایش‌هایی را ایجاد کند تا از تحریم‌های خودساخته جلوگیری شود.