56 نفر بر اثر آنفلوآنزا جان خود را از دست دادند

ریحانه جاویدی|

بنابر آمارهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش‌پزشکی، ویروس آنفلوآنزا تاکنون جان 56 نفر را در کشور گرفته و بیش از چهارهزار نفر را روانه بیمارستان کرده است. اگرچه هر سال با شروع فصل سرد، آنفلوآنزا هم شیوع پیدا می‌کند اما امسال اوضاع متفاوت بود، این ویروس آنطور که مسوولان وزارت بهداشت می‌گویند، وحشی‌تر از قبل شده، موج دوم آن هم در راه بوده و حدود دو هفته دیگر ادامه می‌یابد و حتی ممکن است در این مدت شدیدتر هم شود. اگرچه این بیماری در بسیاری از کشورها زودتر از موعد آغاز شده اما منشأ آن معلوم نیست، چند روز اخیر اما و اگرهایی درباره انتقال این بیماری از پرندگان به انسان مطرح شد و این فکر قوت گرفت که اپیدمی آنفلوآنزای ایجاد شده نوعی از آنفلوآنزای پرندگان باشد و به دلیل مصرف گوشت طیور آلوده تا این حد گسترش پیدا کرده است اما مسوولان این فرض را رد کرده و معتقدند هیچ ارتباطی بین این نوع از آنفلوآنزا که از نوع آنفلوآنزای انسانی نوع A است با آنفلوآنزای پرندگان وجود ندارد، داستان موج بیماری امسال همان شیوع همیشگی این بیماری مشابه هر سال است اما قدری شدیدتر و تغییریافته‌تر با این حال نه کمبود دارو وجود داشته و نه حتما تمامی افراد مبتلا را به مرگ می‌کشاند.

    اما و اگرهای یک بیماری

شیوع آنفلوآنزا در کشور وضعیت خوبی ندارد و امسال این بیماری زودتر از موعد شروع به فعالیت کرده است، ‌آن‌طورکه محمد مهدی گویا، رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت کشور گفته موج آنفلوآنزا در سال جاری نسبت به سال گذشته سه هفته زودتر آغاز شده است. او چندی پیش در یک نشست خبری درباره این موضوع گفت: امسال موج این بیماری با شدت هرچه تمام‌تر شروع به کار کرده است و علاوه‌بر منطقه خاورمیانه و کشور ما، حتی در کشورهای اروپایی نیز گستره زیادی داشته است. ویروس آنفلوآنزا امسال بر دو نوع H۱N۱ و H3 N2 بوده است که طبق بررسی‌ها نوع H1N1 گسترش بیشتری داشته و قدرت آن نیز نسبت به نوع دیگر قوی‌تر است.

به گفته گویا افراد بالای ۶۵ سال، مادران باردار، بیماران قلبی و ریوی، مبتلایان به سرطان که تحت درمان قرار دارند، کسانی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند، افراد دارای نارسایی کلیه و کبد و کسانی که دیابت کنترل نشده دارند، بیش از سایر افراد در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. به همین دلیل تزریق واکسن برای این افراد توصیه می‌شود.

اظهارات گویا در حالی است که روز گذشته مسوولان وزارت بهداشت آمارهایی از آخرین تعداد قربانیان آنفلوآنزا و سایر افراد درگیر با این بیماری را اعلام کردند. آنطور که کیانوش جهانپور، رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت اعلام کرده است با شیوع آنفلوآنزا در کشور، از اول مهر ۹۸ تاکنون، ۵۶ نفر بر اثر ابتلا به این بیماری فوت شده‌اند. از طرف دیگر قاسم جان‌بابایی، معاون درمان وزارت بهداشت، از بستری شدن ۴ هزار نفر مبتلا به آنفلوآنزا در کشور خبر داد.

در همین راستا علیرضا رییسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت درباره جزییات این بیماری به تعادل گفت: تمام افراد فوت شده، بدون استثنا بیماری زمینه‌ای داشته‌اند. این افراد دچار نقص ایمنی بوده یا دارویی مصرف می‌کردند که ایمنی بدن را کم می‌کرده یا سرطان داشته‌اند یا بیماری مزمن ریوی، بیماری مزمن کلیوی، بیماری مزمن قلبی یا دیابت با عارضه داشته‌اند یا افراد بالای ۶۵ سال یا مادر باردار بوده‌اند. این افراد گروه‌های پرخطر در زمینه آنفلوآنزا محسوب می‌شوند. نقطه اوج این بیماری حداکثر تا سه هفته دیگر، یعنی تا اواخر آذر یا هفته اول دی ماه ادامه پیدا می‌کند و بعد از آن افت خواهد کرد.

او درباره علت افزایش فوت ناشی از آنفلوآنزا در سال جاری می‌گوید: امسال بر خلاف سال ۹۶ و ۹۷ که بیشتر نوع «اچ ۳ ان ۲» ویروس شیوع داشت، نوع «اچ ۱ ان ۱» شیوع پیدا کرده که هم مهاجم‌تر و هم فراگیرتر است. همچنین این نوع از ویروس آنفلوآنزا تغییر ژنتیک داده و وحشی‌تر از قبل شده است. ۹۹ درصد این افراد که فوت کرده‌اند، واکسن آنفلوآنزا تزریق نکرده بودند. توصیه می‌شود افراد پرخطر برای ابتلا به آنفلوآنزا حتما واکسن بزنند. بنابراین این موج حدود دو هفته دیگر ادامه می‌یابد و ممکن است طی این مدت شدیدتر هم شود، اما بعد از دو هفته فروکش خواهد کرد.

    آنفلوآنزای شایع در کشور ربطی به آنفلوآنزای پرندگان ندارد

با گذشت چند ماه از شیوع آنفلوآنزا و آمار افرادی که جان خود را به دلیل این بیماری از دست دادند، اما و اگرهایی پیرامون منشأ این بیماری و ارتباط آن با آنفلوآنزای پرندگان مطرح شد که البته مسوولان در سازمان‌های مختلف آن را رد کردند. رییسی درباره این موضوع بیان کرد: همانطور که پیش از این توضیح دادم، این آنفلوآنزا همان آنفلوآنزای شایع فصلی بوده که همه ساله در این مقطع شیوع پیدا می‌کند اما این‌بار قدری شدیدتر شده در حال حاضر فقط ایران با آن درگیر نیست بلکه در عمان، کویت، ‌امارات، افغانستان و برخی دیگر از کشورهای همسایه هم با همین شدت مشاهده شده است با این حال منشأ خاصی ندارد که بگوییم از کدام نقطه آغاز شده و شیوع آن ابتدا در کدام استان بوده است.

او افزود: باز هم تاکید می‌کنم که هیچ ارتباطی بین این بیماری با آنفلوآنزای پرندگان وجود ندارد و تاکنون هم هیچ گزارشی در این رابطه نداشتیم. این آنفلوآنزای انسانی نوع A است.

اظهارات رییسی در حالی است که علیرضا اکبرشاهی، مدیرکل دفتر مبارزه با بیماری‌های طیور سازمان دامپزشکی کشور هم این موضوع را تایید کرده و درباره آن به تعادل گفت: اینکه این آنفلوآنزا را به آنفلوآنزای پرندگان ارتباط دهیم، ادعایی خلاف واقع است. این دو بیماری به هیچ عنوان هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند. آنفلوآنزای پرندگان در کشور کنترل شده و تاکنون موردی از ابتلا به آن نداشتیم.

اگرچه منشأ این بیماری معلوم نیست اما نمایندگان مجلس معتقدند وزارت بهداشت باید در این زمینه شفاف عمل کند. یعقوب شیویاری، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی درباره این موضوع و عملکرد وزارت بهداشت در اطلاع‌رسانی به تعادل گفت: اینکه منشأ بیماری از کجا بوده موضوعی است که وزارت بهداشت باید صراحتا آن را اعلام کند اگر واقعا از طریق پرندگان باشد باید اعلام شود. باید با مردم شفاف بود.

او افزود: اگر دقیقا ندانیم منشأ آن از کجاست و اگر از پرندگان منتقل شده اما اعلام نشده است، قطعا نمی‌توانیم موج این بیماری را کنترل و پیشگیری کنیم. با پنهان کاری نمی‌شود با این بیماری مقابله کرد. ما در مجلس درحال بررسی این موضوع هستیم و به زودی نتایج آن را اعلام می‌کنیم.

    داروی آنفلوآنزا تامین است

از اما و اگرهای دیگری که چندی پیش درباره این بیماری مطرح شد، کمبود داروی مقابله با آنفلوآنزاست که البته مسوولان وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو آن را رد کرده و معتقدند کمبود دارویی نداریم. علیرضا رییسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت درباره این موضوع بیان کرد: از نظر تامین دارو هیچ مشکلی در سطح کشور نداریم. در عین حال چهارشنبه هفته گذشته دستوری را به سراسر کشور صادر کردم مبنی بر اینکه حتی بیمارستان‌های خصوصی که بیمار مبتلا به آنفلوآنزا دارند، با معاونت‌های بهداشتی دانشگاه‌های علوم پزشکی ارتباط گرفته و دارو در اختیارشان قرار گیرد.

او افزود: تنها دارویی که در تمام جهان برای آنفلوآنزا استفاده می‌شود، تامیفلو است. اکنون این دارو در کشور به میزان کافی وجود دارد، اما این دارو فقط بیمارستانی است و به صورت سرپایی داده نمی‌شود. این دارو بر اساس پروتکل جهانی، فقط برای بیماران بستری تجویز می‌شود. در این زمینه به معاونان بهداشت دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز نامه‌ای ارسال شد که داروی تامیفلو را در صورت نیاز به بیمارستان‌های خصوصی نیز بدهند. بر این اساس معاونان بهداشت مامور شده‌اند به صورت روزانه بررسی کنند تا اگر پزشک در بیمارستان خصوصی تشخیص آنفلوآنزا داد، این دارو را در اختیار بیمارستان‌های خصوصی نیز قرار بدهند.

معاون بهداشت وزارت بهداشت بیان کرد: این دارو اکنون در جهان تنها داروی موثر بر آنفلوآنزا است و اگر بی‌رویه استفاده شود، ویروس دوباره تغییر ژنتیک می‌دهد و نسبت به آن مقاوم می‌شود. در نتیجه اگر کسی به صورت سرپایی مراجعه کند، نمی‌تواند این دارو را دریافت کند.

اظهارات رییسی در حالی است که روز گذشته، مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو با اشاره به تهیه داروی اسلتامیویر از منابع باکیفیت و مورد تایید سازمان بهداشت جهانی، از توزیع این دارو بین دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور خبر داد. غلامحسین مهرعلیان درباره این موضوع بیان کرد: یک‌میلیون عدد قرص اسلتامیویر از منبعی باکیفیت تهیه‌شده است، طی دو روز آینده ۵۰۰ هزار عدد از این دارو در اختیار دانشگاه‌های علوم پزشکی قرار می‌گیرد، تا آخر هفته بعد نیز ۵۰۰ هزار عدد دیگر از این دارو بین دانشگاه‌ها توزیع می‌شود تا بیماران بتوانند به‌راحتی داروی موردنیاز خود را از داروخانه‌های منتخب تهیه کنند.

آنفلوآنزا چطور منتقل می‌شود؟

    آنفلوآنزا یک بیماری تنفسی حاد واگیردار است که منشأ ویروسی دارد و ویروس‌های آن از طریق هوا و به وسیله سرفه و عطسه فرد مبتلا منتقل می‌شوند. نشانه‌های این بیماری شامل تب و لرز، درد عضلانی، درد مفاصل، سر درد، خستگی، سرفه، ناراحتی گلو، آب ریزش بینی یا گرفتگی بینی، تهوع و اسهال است و حتی امکان دارد بیشتر از یک هفته این علائم همراه شخص بیمار باشد.

مسعود مردانی، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو کمیته کشوری پیشگیری از آنفلوآنزا درباره این بیماری گفت: آنفلوآنزا علاوه بر این موارد، از طریق تماس با سطح آلوده به ویروس نیز منتقل می‌شود و افراد بیمار می‌توانند از یک روز قبل از شروع علائم و پنج تا هفت روز بعد از شروع علائم، منتقل‌کننده بیماری باشند. کودکان و افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است نیز مدت زمان بیشتری آلوده‌کننده هستند. او افزود: تنها روش‌های جلوگیری از انتقال ویروس آنفلوآنزا، رعایت بهداشت است. علائم بیماری آنفلوآنزا معمولا با استراحت در منزل و نوشیدن مایعات به میزان کافی بهبود می‌یابد. در هنگام عطسه و سرفه باید با دستمال جلوی دهان و بینی را پوشاند و دست‌ها را به مدت حداقل ۳۰ ثانیه شست‌وشو کرد. استراحت در منزل تا زمان بهبودی کامل و عدم حضور در اماکن، پرهیز از دست دادن، روبوسی کردن و در آغوش گرفتن دیگران تا زمان بهبودی از جمله اقدامات دیگری است که افراد مبتلا به آنفلوآنزا باید انجام دهند. بهتر است رژیم غذایی مناسبی را در این بازه زمانی رعایت کرد و البته نباید از خواب و استراحت کافی غافل شد