از تولید پارس جنوبی به مصرف خانگی

گروه انرژی|

دیروز مصرف خانگی گاز در ایران رکورد شکست و به نزدیک 600 میلیون مترمکعب رسید. این میزان مصرف به نسبت سال گذشته رشد 13 درصدی داشته، در حالی که میزان تولید گاز نسبت به مدت مشابه سال پیش رشد نکرده است. میزان فعلی تولید گاز از میدان مشترک پارس جنوبی که بین 70 تا 80 درصد از گاز ایران را تامین می‌کند حدود 630 میلیون مترمکعب در روز و تولید کل گاز در ایران حدود 800 میلیون متر مکعب در روز است و بنابراین در زمستان امسال، سه‌چهارم این گاز تولیدی در خانه‌ها در حال سوختن است. البته این میزان از مصرف در تابستان به یک‌چهارم تقلیل می‌یابد. ایران با 80 میلیون نفر جمعیت، 40 درصد از مصرف گاز در خاورمیانه را به خود اختصاص داده و از کشور پهناور چین که جمعیتی بالغ بر یک میلیارد و 300 میلیون نفر دارد، فقط 10 الی 15 میلیارد مترمکعب کمتر گاز مصرف می‌کند. به‌واسطه دارا بودن گسترده‌ترین شبکه انتقال گاز خانگی در دنیا، بخش بزرگی از مصرف گاز ایران در این بخش مصرف می‌شود، اما بر اساس گزارشی از مرکز مطالعات زنجیره ارزش، با وجود آنکه رشد مصرف گاز خانگی به معنای گسترش رفاه در جامعه است، این نوع مصرف خام انرژی در خانه‌ها غیرمولد بوده و ارزش‌آفرینی اقتصادی برای کشور ندارد. بنابراین، بر اساس آنچه جهانبخش امینی، کارشناس حوزه انرژی به «تعادل» گفت، علیرغم آنکه مصرف بالای فعلی گاز به دلیل ماندگاری برودت هوا در کل کشور اتفاق افتاده است، اما باید با کاهش اتلاف انرژی در بخش خانگی به سمت کاهش رشد مصرف رفته و صادرات گاز طبیعی را گسترش دهیم تا اقتصاد نیز از نعمت گاز بهره‌مند شود.

دیروز شرکت ملی گاز ایران اعلام کرد که برای نخستین‌بار در تاریخ ایران، مصرف گاز در بخش خانگی به ۵۹2 میلیون مترمکعب در روز رسیده و وزارت نفت با حداکثر ظرفیت در حال تامین گاز بخش خانگی است.

بر اساس گزارش خبرگزاری میزان، دیروز محمد عسگری رییس روابط عمومی شرکت ملی گاز ایران با اشاره به افزایش برودت هوا و رکورد زنی مصرف گاز در کشور اظهار کرد: با افزایش سرما میزان مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری رشد چشمگیری داشته است به‌طوری که میزان مصرف به عدد ۵۹۲ میلیون مترمکعب رسیده و پیش بینی می‌شود اگر روند فعلی مصرف ادامه یابد مصرف گاز از ۶۰۰ میلیون متر مکعب نیز عبور خواهد کرد.

سال گذشته در زمان مشابه، مصرف گاز بخش خانگی در مرز 520 میلیون مترمکعب در روز بود اما امسال با رشد عجیب بیش از 13 درصدی، مصرف گاز بخش خانگی به مرز 600 میلیون مترمکعب رسیده است. در پی این رشد بی‌سابقه مصرف گاز در بخش خانگی، محدودیت‌هایی در گازرسانی به نیروگاه‌ها و صنایع عمده به وجود آمده و دولت به منظور عدم قطع گاز در بخش خانگی، اولویت اول خود را در زمینه سوخت‌رسانی، به تامین گاز بخش خانگی معطوف کرده است.

   هر استان یک سکوی پارس جنوبی

به گزارش تسنیم، روز گذشته محمد مشکین‌فام، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس نیز از شکسته شدن رکورد مصرف گاز در کشور ابراز نگرانی کرد و گفت: باید در نظر داشته باشیم که منابع هیدروکربنی ما محدود است و اینکه هرچه تولید می‌کنیم مصرف شود، خوب نیست، بنابراین باید مکانیسمی به‌منظور کنترل این رویه داشته باشیم.

او اضافه کرد: هم‌اکنون تولید روزانه ما از میدان مشترک پارس جنوبی برابر با نصف مصرف روزانه گاز در اروپاست، اگر بنا باشد به این ترتیب پیش برویم و هرچه تولید می‌کنیم، مصرف شود، قطعا در سال‌های آینده با چالش مواجه خواهیم شد.

مشکین‌فام با اشاره به مصرف بسیار بالای گاز کشور در بخش خانگی گفت: هر سکوی پارس جنوبی تقریباً گاز یک استان را در کشور تامین می‌کند؛ به‌طور مثال گاز مصرفی استان مازندران برابر با 35 میلیون مترمکعب در روز است و سکویی که 28 میلیون مترمکعب در روز تولید دارد، بخش عمده‌ای از مصرف استان را پوشش می‌دهد و از این منظر برای ما حیاتی است که هیچ یک از سکو‌ها از مدار تولید خارج نشوند و در صورت توقف تولید به‌دلیل شرایط عملیاتی، این آمادگی وجود دارد که در اسرع وقت مجدداً سکو را وارد مدار تولید کنیم.

چند ماه پیش محمدحسین عادلی نماینده ایران در مجمع کشور‌های صادرکننده گاز (اوپک گازی) و دبیرکل پیشین این سازمان جهانی اعلام کرده بود: مصرف گاز در ایران بسیار بالاست و ۴۰ درصد مصرف خاورمیانه در ایران انجام می‌شود.

نماینده ایران در مجمع کشور‌های صادرکننده گاز گفته بود: ایران با وجود آنکه بزرگ‌ترین دارنده ذخایر گاز جهان است، اما بیشتر گاز تولیدی، در داخل کشور مصرف می‌شود.

بخش خانگی بزرگ‌ترین مصرف‌کننده گاز در ایران است و پس از آن بخش نیروگاهی قرار دارد. مهم‌ترین چالش ایران در بخش گاز، مصرف بی‌رویه است که سبب شده است میزان صادرات آن خیره‌کننده نباشد. سهم ایران در بازار گاز طبیعی بسیار اندک است.

   مصرف بالا و صرفه اقتصادی پایین

جهانبخش امینی، کارشناس حوزه انرژی در گفت‌وگو با «تعادل»، دلیل رشد چشمگیر مصرف گاز خانگی در زمستان امسال را ماندگاری و استقرار چندین روزه برودت هوا در کل کشور دانست و گفت که اکنون اغلب استان‌های گرمسیری ایران نیز با سرما مواجه شده‌اند و طبیعتا در چنین شرایطی مصرف گاز بیشتر می‌شود.

امینی اضافه کرد که با این حال، اتلاف انرژی در بخش خانگی ایران بالا است و با اقداماتی که این اتلاف را کاهش می‌دهد می‌توان جلوی رشد افسارگسیخته مصرف گاز خانگی را گرفت.

بر اساس گزارشی از مرکز مطالعات زنجیره ارزش، کشور ایران از نظر مصرف انرژی نهایی، رتبه نهم دنیا را به خود اختصاص داده است و در بین ۱۰ کشور با بیشترین مصرف انرژی، بیشترین سهم بخش خانگی، مربوط به هند و سپس ایران است. بر اساس این گزارش، مصرف انرژی در بخش خانگی، تقریبا نقشی در اقتصاد ندارد و کشورها پس از تامین انرژی بخش خانگی، از حامل‌های انرژی در بخش‌های مولد اقتصاد استفاده می‌کنند.

 در واقع انرژی مصرف‌شده در بخش‌های غیرخانگی، به گسترش تولید و خدمات کمک کرده و موتور اقتصاد را تغذیه می‌کند. از همین رو می‌توان مقایسه کرد که کشورهای مختلف به ازای مصرف هر واحد انرژی در بخش‌های مولد اقتصادی، چه مقدار ارزش یا GDP خلق کرده‌اند. بر اساس این گزارش، کشورهای آلمان، ژاپن و امریکا، بهترین استفاده از انرژی را در اقتصاد خود می‌کنند. این کشورها از انرژی معادل هر بشکه نفت به ترتیب ۲3۷۳، ۲۳۱۵ و ۱۸۴۵ دلار ارزش خلق می‌کنند. این در حالی است که ایران به ازای هر بشکه معادل نفت خام 319 دلار ارزش اقتصادی خلق می‌کند.

امینی در پایان در پاسخ به این پرسش «تعادل» که آیا با تخصیص سهم گاز صنایع و نیروگاه‌ها به بخش خانگی این واحدها دچار مشکل در تولید نمی‌شوند؟ گفت که اکثر صنایع و نیروگاه‌ها علاوه بر گاز از مازوت نیز به عنوان سوخت می‌توانند استفاده کنند و بنابراین با قطع گاز این واحدها، فرآیند تولیدشان دچار خللی نمی‌شود.

اما راهکار مسوولان در این خصوص صرفا به توصیه‌ برای کاهش مصرف خلاصه می‌شود؛ مسوولانی که با افزایش مصرف گاز خانگی و اتلاف بخش وسیعی از انرژی کشور در حوزه‌ای که می‌توانست جایگزین‌های دیگری داشته باشد، هدر می‌رود و آنها از تریبون‌های مختلف مردم را به کاهش مصرف تشویق می‌کنند.