پیش‌بینی کاهش 9 درصدی کربن در ایران تا 2030
در ایران وضع مالیات 35 دلاری باعث می‌شود تا سال 2030 انتشار گاز کربن 9 درصد تقلیل یابد و اگر مالیات بر انتشار کربن به 70 دلار برسد میزان کاهش انتشار این گاز آلاینده به مرز 15 درصد می‌رسد.
آلودگی هوا در زمستان در کشور ایران مشکلی رایج است. مشکلی که در اثر وارونگی و سرمای هوا ایجاد می‌شود و آسیب‌های زیاد به سلامت مردم وارد می‌کند. اما این مشکل محدود به ایران نیست و بسیاری از کشورها درگیر این معضل هستند. آمارها نشان می‌دهد سالانه صدها هزار نفر در کشورهای چین و هند در اثر بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. معضلی که بسیار جدی و قابل تأمل است و باید برای مقابله با آن چاره‌ای اندیشید. آنطور که سایت خبری اتاق بازرگانی نوشته؛ دلیل اصلی بالا بودن میزان انتشار کربن در این کشورها را می‌توان استفاده زیاد از سوخت‌های فسیلی به خصوص زغال سنگ و فراورده‌های نفتی در واحدهای صنعتی و تولیدی دانست.
صندوق بین‌المللی پول در گزارش اخیر خود نوشته است در صورتی که ایران بتواند سیاست وضع مالیات بر انتشار کربن را در کشور اجرا کند می‌تواند بین 5 تا 9 درصد تولید ناخالص داخلی خود درآمد کسب کند. درآمدی که در شرایط فعلی اقتصاد ایران کمک بزرگی محسوب می‌شود و از طرف دیگر با کاهش انتشار کربن باعث بهبود هوای کشور و از بین رفتن آلودگی‌ها می‌شود. اجرای این سیاست را می‌توان به مثابه بازی برد - برد برای اقتصاد ایران قلمداد کرد که انگیزه سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های صنعتی و افزایش استفاده از سوخت‌های پاک را فراهم می‌کند و چه‌بسا سرعت صنعتی شدن این کشور را بیش از پیش افزایش دهد. از طرف دیگر از آسیب‌پذیری اقتصاد ایران در برابر تحریم‌های نفتی می‌کاهد و وابستگی اقتصاد به نفت و درآمد نفتی را نیز کمتر خواهد کرد.
افزایش انتشار کربن در نتیجه استفاده از سوخت‌های فسیلی در واحدهای صنعتی و تولیدی بعد از انقلاب صنعتی در جهان باعث شد تا زمین با معضل افزایش درجه حرارت روبرو شود. افزایش دمای زمین باعث از بین رفتن شماری از گونه‌های گیاهی و جانوری شد و بلایای طبیعی زیادی از قبیل سیل و آتش‌سوزی و غیره را ایجاد کرد. در نتیجه این بحران‌های طبیعی بود که دنیا به فکر راه چاره‌ای افتاد و این راه چاره منجر به توافق پاریس در سال 2015 میلادی شد. توافقی که در آن تمامی کشورها قبول کردند سیاست‌هایی برای مقابله با انتشار کربن اجرا کنند.
صندوق بین‌المللی پول اخیراً گزارشی در مورد آلودگی هوا و ضرورت اجماع جهانی برای مقابله با این معضل تهیه کرده است که خلاصه‌ای از آن را در این بخش می‌بینید. بر‌طبق این گزارش اگر برای حل معضل انتشار گازهای دی اکسید کربن و تجمع این گاز در جو اطراف زمین سیاستی اندیشیده نشود، نسل بعدی سیاره‌ای بسیار گرم‌تر از سیاره ما را به میراث خواهد برد و آسیب‌های این مساله را می‌توان در از بین رفتن بسیاری از گونه‌های گیاهی و وقوع بلایای طبیعی زیادی که زمینه‌ساز مرگ انسان‌ها می‌شود مشاهده کرد. جامعه جهانی در سال 2015 و به دلیل تلاش‌های زیاد توانست زمینه را برای توافق پاریس فراهم کند که هدف اصلی این توافق محدود کردن روند افزایش دمای کره زمین به سطحی بین 1.5 تا 2 درجه سانتی‌گراد بیشتر از دمای قبل از انقلاب صنعتی است. قرار بر این بود که تا سال 2020 انتشار گاز دی اکسید کربن در دنیا 20 تا 40 درصد تنزل یابد.
سیاست وضع مالیات بر انتشار کربن
مالیات بر کربن به معنای وضع مالیات بر واحدهای صنعتی و تولیدی است که از سوخت‌های بسیار آلاینده مانند زغال‌سنگ و فرآورده‌های نفتی استفاده می‌کنند. وضع این مالیات‌ها باعث افزایش قیمت سوخت‌های فسیلی، الکتریسیته و کالاهای مصرفی می‌شود که زمینه را برای کاهش تقاضا برای این محصولات فراهم می‌کند. در این شرایط واحدهای صنعتی و تولیدی به فکر اصلاح روش تولید و استفاده از تجهیزات مدرن‌تری می‌افتند که به جای سوخت‌های فسیلی و بسیار آلاینده از سوخت‌های کم‌آلاینده استفاده می‌کنند. مطالعات نشان داده است با وضع مالیات 35 دلاری بر انتشار هر تن کربن تا سال 2030 به‌طور متوسط انتشار کربن 23 درصد کمتر می‌شود و اگر نرخ مالیات به مرز 70 دلار رسید میران کاهش انتشار گاز دی‌اکسید کربن به 34 درصد خواهد رسید. در کشورهای گروه 20 با دریافت 35 دلار به عنوان مالیات بر انتشار هر تن کربن از میزان انتشار کربن 21 درصد کاسته می‌شود و با دو برابر کربن مبلغ مالیات، افت کاهش انتشار کربن به 32 درصد خواهد رسید.
سیاستی موثر برای ایران
در ایران وضع مالیات 35 دلاری باعث می‌شود تا سال 2030 انتشار گاز کربن 9 درصد تقلیل یابد و اگر مالیات بر انتشار کربن به 70 دلار برسد میزان کاهش انتشار این گاز آلاینده به مرز 15 درصد می‌رسد. صندوق بین‌المللی پول در این گزارش با اشاره به سطح بالای انتشار کربن در کشورهای ایران و هند و چین و اندونزی و شمار دیگری از کشورهای در حال توسعه نوشت: مالیات 35 دلاری بر انتشار کربن باعث می‌شود تا میزان کاهش انتشار کربن در کشورهای چین و هند حتی از میزانی که برای از بین بردن بحران زیست محیطی در این کشورها لازم است هم فراتر رود ولی در کشورهای ایران و پاکستان و بخش‌های صنعتی بریتانیا مبلغ مناسبی برای احقاق اهداف توافق پاریس تا سال 2030 است. اما اگر بخواهیم اوضاع زیست محیطی دنیا را به وضعیتی که قبل از انقلاب صنعتی داشتیم برسانیم باید رقم این مالیات را تا سقف 70 دلار و حتی 100 دلار افزایش دهیم که در شرایط فعلی اقتصادی دنیا امکان‌پذیر نیست.
از طرف دیگر با وضع مالیات 35 دلاری بر انتشار هر تن کربن در ایران دولت می‌تواند درآمدی معادل 5 درصد تولید ناخالص داخلی را تا سال 2030 ایجاد کند و اگر میزان مالیات به مرز 70 دلار برسد، درآمد حاصل از این بخش به مرز 9.1 درصد تولید ناخالص داخلی کشور خواهد رسید که رقم قابل توجهی است. صندوق بین‌المللی پول اعلام کرده است در میان 30 کشور مورد مطالعه میزان درآمدی که ایران از اجرای این سیاست کسب می‌کند بیش از دیگر کشورها است و البته در کنار این کسب درآمد کاهش انتشار گازهای آلاینده و مطلوب شدن هوایی که مردمان استشمام می‌کنند هم وجود دارد.
طبق این برآوردها، میزان انتشار گاز دی اکسید کربن کاملاً تحت تأثیر این سیاست قرار دارد ولی هرچه میزان استفاده از زغال سنگ و سوخت‌های فسیلی در یک کشور بیشتر باشد- مانند وضعیت چین- پاسخ‌گویی به این سیاست بالاتر است و اجرای این سیاست با موفقیت بیشتری همراه است.
