2 پیامد فرسودگی ناوگان باری کشور برای اقتصاد

گروه راه و شهرسازی|

اگرچه براساس تفاهمنامه‌ای که 4 سال پیش میان وزارت راه و شهرسازی با وزارت نفت بسته شد قرار بود که ۶۵ هزار کامیون فرسوده کشور در مدت 4 سال نوسازی شود اما طی این مدت فقط ۵۰۰۰ کامیون نوسازی شده است.

تحقق ناچیز (کمتر از 10 درصد) تفاهم نامه میان دو وزارتخانه برای نوسازی ناوگان در شرایطی است که حوزه باری 600 هزار کامیون و کشنده، 327هزار کامیونت و 2 میلیون و 209 هزار وانت بار و در مجموع 3 میلیون و 127 هزار دستگاه انواع خودرو برون و درون شهری ناوگان حمل و نقل بار کشور را تشکیل می‌دهند. اما داستان نوسازی ناوگان حمل و نقل بار کشور زمانی به نقطه عطف نزدیک می‌شود که صدرالله بمانا، مشاور رییس سازمان راهداری می‌گوید: 45.6 درصد کامیون‌ها، 25.7درصد کشنده‌ها، 4.8درصد کامیونت‌ها و 23.4درصد وانت بارها فرسوده هستند. به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، بمانا با بیان اینکه کل فرسودگی ناوگان باری کشور 24.4درصد است، ادامه می‌دهد: این مساله هزینه‌های زیادی از جمله افزایش 50 درصدی مصرف سوخت و کاهش ایمنی وسیله نقلیه را به جامعه و دولت تحمیل می‌کند. او با اشاره به اینکه به‌طور میانگین 51.2 درصد ناوگان حمل‌ونقل عمومی اتوبوس و 83.7 درصد مینی بوس‌های کشور فرسوده است، تصریح می‌کند: از 321 هزار تاکسی و سواری کرایه درون و برون شهری 49.2درصد و 3.1 درصد سواری‌های شخصی دچار فرسودگی هستند. بمانا با تاکید بر اینکه میانگین سن کامیون‌های کشور  17.8 سال است، یادآورمی شود: با استفاده از ماده 12 قانون رفع موانع تولید به دنبال نوسازی ناوگان باری و مسافری بودیم اما فقط با نوسازی ناوگان باری موافقت شد که طرح توجیهی نوسازی بخش باری مورد قبول وزارت نفت به عنوان مجری اصلی این طرح قرار گرفت. مشاور رییس سازمان راهداری اظهار می‌کند: این ماده قانونی به بودجه دولت وابسته نیست و بلکه به صرفه جویی وابسته است و این تبدیل به منابع اصلی دستگاه‌ها شد به‌طوری که نزدیک به 5000دستگاه کامیون از طریق همین منبع قانونی نوسازی شد. بمانا می‌افزاید: با توافقی که میان وزارت راه و شهرسازی و وزارت نفت امضا شد، طرح نوسازی 65 هزار کامیون با اختصاص 2 میلیارد و 762 میلیون دلار برای 5 سال از محل صرفه جویی کلید خورد. از محل این طرح 5000 کامیون نوسازی شد و 18 هزار قرار داد منعقد شد اما دو عامل تحریم و طرح جدید ریاست‌جمهوری باعث توقف این طرح شد. مشاور رییس سازمان یادآور می‌شود: در طرح نوسازی 65هزار کامیون متقاضی برای خرید کامیونی با قیمت میانگین 450 تا 500 میلیون تومان 20 درصد آورده داشت و 80 درصد تسهیلات با سود 9 درصد به وی تعلق می‌گرفت. او اضافه می‌کند: طرح نوسازی 65000 کامیون فرسوده به‌طور کامل متوقف نشده است و تمام قرارداد‌های امضا شده به عنوان تعهد طرح پا برجاست. 2 شرکت‌ سازنده کامیون و اتوبوس در حال تلاش برای تولید و تحویل تعدادی خودرو از محل طرح ریاست‌جمهوری به متقاضیان هستند. او با بیان اینکه تاکنون به هیچ‌کس «مجوز واردات کامیون‌های کار کرده زیرسه سال ساخت داده نشده است» بیان می‌کند: کامیون‌های زیر سه سال ساخت باید 4 رکن استاندارد ایمنی و کیفیت، استاندارد آلایندگی، خدمات پس از فروش داشته باشند و به ازای هر واردات هر یک خودرو یک خودرو فرسوده با مشخصات مشابه یا بنا به ظرفیت خودرو وارداتی باید از چرخه خارج شود. مشاور رییس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای تصریح می‌کند: کامیون‌های زیر سه سال ساخت مد نظر دست دوم هستند، و به همین خاطر قیمت آنها به‌شدت نسبت به نمونه نو پایین‌تر است.

   طرح رییس‌جمهوری

بمانا در ادامه به طرح «نوسازی ناوگان درون و برون شهری» که از سوی نهاد ریاست‌جمهوری مطرح شده بود، اشاره می‌کند و می‌گوید: در این طرح 50 درصد هزینه نوسازی ناوگان حمل‌‌ونقل عمومی شامل کامیون، کامیونت، اتوبوس و مینی‌بوس را دولت پرداخت می‌کرد و 30 درصد با ارایه تسهیلات 18درصد و 20 درصد آورده متقاضی بود. که متولی اصلی آن وزارت صنعت، ‌معدن و تجارت بود و سازمان به عنوان بازوی اجرایی در این طرح حضور داشت. او می‌افزاید: تاکنون 360 دستگاه کامیون طبق بند 21 طرح قدیم با هدف استفاده از مزایای طرح جدید به متقاضیان واگذر شد. بمانا با اشاره به تفاوت‌های دو طرحی که طی سال‌های اخیر اجرا شده است بیان می‌کند: در طرح قبلی که وزارت نفت متولی آن بود سه عامل سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت (وزارت نفت)، سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای (وزارت راه و شهرسازی) و عاملان صرفه جویی (کارخانه‌های طرف قرارداد بانک‌ها) دست اندرکار بودند. اما در طرح جدید 16 دستگاه اعم ازوزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی، غیر دولتی و بانک‌ها فعالیت می‌کنند.