دلایل اختلال سامانه معاملات از نگاه عضو هیات‌مدیره بورس
عضو هیات‌مدیره بورس تهران با اشاره به دلایل بروز اختلال در سامانه معاملات بورس گفت: در برابر رشد نمایی زیاد معاملات بازار، سامانه معاملات به لحاظ فنی رشد نکرده است. به گزارش مهر، محمودرضا خواجه‌نصیری با اشاره به اعتراض سهامداران نسبت به هسته و اشکالات فنی ایجاد شده در معاملات، اعلام کرد: مسائل فنی پیش روی سامانه معاملاتی در بورس به‌طور قطع وجود دارد و اختلالات هفته‌های گذشته باید حتماً بررسی و اختلالات مرتبط با آن برطرف شود. آنچه که در بازار سرمایه رخ داده آن است که رشد معاملات به‌صورت نمایی به وقوع پیوسته و طبیعتاً با این اتفاق، ممکن است سامانه از دسترس خارج شود. این در حالی است که مشابه چنین اتفاق‌هایی در سایر سامانه‌ها نیز از جمله سامانه هدفمندی یارانه‌ها یا برخی سیستمهای بانکی نیز وجود داشت. وی ادامه داد: هر زمانی که رشد نمایی در سیستمهای معاملاتی رخ دهد اگر ظرفیت فنی مناسبی در نظر گرفته نشده باشد سیستم اختلال جدی خواهد داشت و از دسترس خارج می‌شود. البته این موضوع در سامانه معاملاتی بورس رخ نداده و از دسترس خارج نشده است.
چند عامل بروز اختلال
خواجه نصیری در خصوص وضعیت سیستم سفارشگیری در بازار سهام گفت: در بازار سرمایه سیستم از دسترس خارج نشده و بروز برخی از اختلالات ناشی از ورود نسل جدید و حجم بالایی از تراکنش‌‌هایی است که طبیعتاً زمانی که شناسایی می‌شوند این اختلالات به وقوع می‌پیوندد. اما تا قبل از وقوع اختلالاتی مثل حجم سفارش‌های حک شده در یک لحظه در سامانه، اختلال دیگری رخ نداده و اینکه سیستم معاملات توانسته با شرایطی که دارد در زمان کوتاهی سامانه معاملات را بالا بیاورد و این سیستم دچار مشکل در حد تعطیلی روزانه نشود، کار فنی بزرگی است.
آنچه در روال همه سامانه‌های فنی رخ می‌دهد آن است که با رشد و توسعه مراجعات، سامانه هم باید توسعه یابد. در بازار سرمایه نیز همزمان با توسعه بازار باید سامانه‌ها ارتقا یابند به گونه‌ای که سیستم در خور شرایط جدید طراحی شده و از بروز اختلالاتی اینچنینی جلوگیری شود. ولی رشد نمایی در معاملات بورس تهران طی دو سال اخیر در کنار تحریم‌ها و مسائلی از این دست مانع از به روز رسانی سریع سامانه شده که این موضوع، کار پاسخگویی مناسب به رشد نمایی بازار سرمایه را کمی دشوار کرده است.
اگر سیستم معاملاتی بازار سرمایه ایران را با سیستمهای به روز دنیا مقایسه کنیم، شاید این سامانه دارای اشکالات زیادی باشد ولی باید تمام مفروضاتی که در سامانه حاکم است را در نظر گرفته و بدانیم بالا و فعال نگاه داشتن این سیستم به منظور جلوگیری از وقفه‌های طولانی مدت نیز کار ساده‌ای نیست و تاکنون هم از دیدگاه نگاه داشت این سیستم زحمات زیادی کشیده شده است. از دید ارتقا باید گفت این سیستم به اندازه کافی ارتقا نیافته که ناشی از محدودیت‌های تحریمی است.
حل مشکل نیازمند همت ملی است
باید تمام دست اندرکاران فنی در بازار سرمایه و در کل سیستمهای مرتبط با حوزه‌ای تی در وزارت اقتصاد و دولت در این زمینه بررسی کنند که چطور باید علی رغم همه محدودیت‌ها به سمت ارتقای سیستم حرکت کنیم. چراکه ارتقای سامانه معاملات با توجه به محدود بودن تعداد سرویس‌دهنده آنها در دنیا و نظر به اینکه دانش فنی آن در اختیار چند شرکت محدود در دنیا قرار دارد، اراده خیلی قوی و همکاری تمامی ارکان را نیاز دارد. ولی امروز با توجه به حجم زیاد مردم در بازار سرمایه و تأثیر آن در اقتصاد این اقدام باید در اولویت قرار گیرد و از عهده سازمان بورس به تنهایی خارج است. تلاش‌هایی در این رابطه شروع و مقرراتی نیز تعیین شده است. این مقررات تلاش دارد تا تعداد لات‌ها (واحد اندازه‌گیری حجم معاملات) و بسته‌های معاملاتی را کاهش دهد تا حجم تراکنشها را مدیریت کند. این کار بیشتر جنبه نگهداری دارد ولی بحث ارتقا و افزایش امکان تراکنشها در هر ثانیه نیاز به زیرساخت‌های گسترده‌تری دارد که به نظر می‌رسد باید با همت ملی محقق شود. اگرچه ضریب نفوذ بازار سرمایه در کشورهای توسعه‌یافته بیشتر از ایران است ولی با توجه به اینکه رشد حجم تراکنشها به‌صورت نمایی همچون ایران نیست به نظر می‌رسد هدایت باید به‌صورت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم صورت گیرد.
